پریسا مقدسی؛ سجاد فرجی دیزجی؛ عباس عصاری آرانی
چکیده
نابرابری درآمدی از جمله مباحث مهم و کلیدی در اقتصاد بوده، که با توجه به کارکرد و پیامدهایی که دارد میتواند از طرق گوناگونی بر سلامت افراد تأثیر گذاشته، ثبات و پایداری نظام اجتماعی- اقتصادی را به خطر اندازد. امروزه اکثر کشورها به دلایل مختلفی از نابرابری در توزیع ثروت و درآمد رنج میبرند. به همین دلیل در این مطالعه به بررسی تأثیر ...
بیشتر
نابرابری درآمدی از جمله مباحث مهم و کلیدی در اقتصاد بوده، که با توجه به کارکرد و پیامدهایی که دارد میتواند از طرق گوناگونی بر سلامت افراد تأثیر گذاشته، ثبات و پایداری نظام اجتماعی- اقتصادی را به خطر اندازد. امروزه اکثر کشورها به دلایل مختلفی از نابرابری در توزیع ثروت و درآمد رنج میبرند. به همین دلیل در این مطالعه به بررسی تأثیر شاخص حکمرانی خوب در کاهش اثر کووید-۱۹ بر نابرابری درآمدی با استفاده از دادههای در دسترس برای 28 کشور صادرکنندهی نفتی که صادرات نفتی بیش از 50000 بشکه نفت در روز دارند طی سالهای۲۰۰۰ تا ۲۰۲1 با استفاده از مدل اقتصادسنجی پانل دیتا پرداخته شده است. نتایج تحقیق گویای این است که نرخ مرگ و میر حاصل از کووید-19 تأثیر مثبت و معناداری بر افزایش نابرابری درآمد در کشورهای نفتی داشته است. از طرفی متغیر حکمرانی خوب*کووید-19 با تأثیر منفی و معنادار بر متغیر ضریب جینی باعث کاهش نابرابری درآمدی شده است. میتوان به صورت کلی بیان کرد که متغیر حکمرانی خوب در کنترل بیماری های همهگیر مانند کووید-19 تأثیر گذار است.
اشرف السادات پسندیده؛ مریم کیقبادی؛ ایرج پورکیوانی
چکیده
تغییرات آب و هوایی و خشکسالی در دهه های اخیر در کشور شدت گرفته است. این تغییرات خود عامل گسترش کانون های ریزگرد در مناطقی از کشور از جمله در استان خوزستان شده است. یکی از اثرات نامطلوب طوفان های ریزگرد، تحت تاثیر قرار دادن شبکه برق و حتی در مواردی وقوع خاموشی در شبکه است. نمونه آن حادثه ای بود که در بهمن 1395 در استان خوزستان رخ داد و پیامدهای ...
بیشتر
تغییرات آب و هوایی و خشکسالی در دهه های اخیر در کشور شدت گرفته است. این تغییرات خود عامل گسترش کانون های ریزگرد در مناطقی از کشور از جمله در استان خوزستان شده است. یکی از اثرات نامطلوب طوفان های ریزگرد، تحت تاثیر قرار دادن شبکه برق و حتی در مواردی وقوع خاموشی در شبکه است. نمونه آن حادثه ای بود که در بهمن 1395 در استان خوزستان رخ داد و پیامدهای اقتصادی بیشماری به همراه داشت. در مقاله حاضر الگویی جهت برآورد هزینه های خاموشی ارائه شده است. در این خصوص از روش نماینده جهت محاسبه هزینه ها استفاده شده است. این هزینه ها شامل هزینه های تولید از دست رفته برای گروههای مختلف مشترکین صنعتی، کشاورزی و عمومی ، فراغت از دست رفته در بخش مشترکین خانگی و درآمد از دست رفته برای شرکتهای برق استان خوزستان استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که خسارتها و هزینههای وارده در اثر حادثه بسیار گسترده بوده است. ضروری است این نتیجه در برنامهریزی پایداری شبکه برق کشور به ویژه در مناطق مستعد پدیده ریزگرد مورد توجه قرار گیرد.
منصور زراءنژاد؛ مریم کریمی کندوله؛ صلاح ابراهیمی
چکیده
بررسی عوامل موثر بر قاچاق کالا و همچنین اثرات آن بر متغیرهای کلان اقتصادی یکی از مهمترین موضوعات در حوزه اقتصاد کلان بوده است. بررسی این موضوع و نتایج آن نقشی مهم در سیاستگذاری در حوزه قاچاق کالا دارد. با توجه به این موضوع، هدف این مقاله بررسی اقتصادی قاچاق کالا به عنوان یکی از موانع تولید با استفاده از رویکرد تجربی است. از همینرو ...
بیشتر
بررسی عوامل موثر بر قاچاق کالا و همچنین اثرات آن بر متغیرهای کلان اقتصادی یکی از مهمترین موضوعات در حوزه اقتصاد کلان بوده است. بررسی این موضوع و نتایج آن نقشی مهم در سیاستگذاری در حوزه قاچاق کالا دارد. با توجه به این موضوع، هدف این مقاله بررسی اقتصادی قاچاق کالا به عنوان یکی از موانع تولید با استفاده از رویکرد تجربی است. از همینرو در این مطالعه ضمن برآورد حجم قاچاق کالا در ایران به روش مدلسازی معادلات ساختاری طی دوره زمانی 1350 تا 1399 به بررسی تاثیر آن بر تولید ناخالص داخلی ایران با رویکرد سری زمانی نیز پرداخته خواهد شد. یافتههای این مطالعه نشان داد که میانگین حجم قاچاق کالا در دوره مورد بررسی حدود 53/22 درصد از GDP رسمی بوده است. همچنین براساس سایر نتایج این مطالعه، قاچاق به عنوان یک مانع تولید، دارای تاثیر منفی و معنیداری بر تولید ناخالص داخلی در دوره 50 ساله مورد بررسی داشته است.
اقتصاد بخش عمومی
عباس رمضانی؛ لادن حاجیانوری
چکیده
آموزش و پرورش از جهات مختلف و بهویژه از لحاظ اقتصادی، اهمیتی روزافزون یافته و به جرأت میتوان گفت که آموزش و پرورش، بزرگترین بخش هزینههای عمومی اغلب کشورهای جهان را به خود اختصاص داده است و کمتر کسی است که اندک مطالعهای در باب فواید اجتماعی و خصوصی مستقیم و غیرمستقیم آموزش و پرورش اعم از آموزش عمومی و عالی داشته و در عین حال اقتصاد ...
بیشتر
آموزش و پرورش از جهات مختلف و بهویژه از لحاظ اقتصادی، اهمیتی روزافزون یافته و به جرأت میتوان گفت که آموزش و پرورش، بزرگترین بخش هزینههای عمومی اغلب کشورهای جهان را به خود اختصاص داده است و کمتر کسی است که اندک مطالعهای در باب فواید اجتماعی و خصوصی مستقیم و غیرمستقیم آموزش و پرورش اعم از آموزش عمومی و عالی داشته و در عین حال اقتصاد آموزش و پرورش و سرمایهگذاری در آموزش را بیفایده یا حتی کمفایده انگارد. با این حال، همچنان خلاهای پژوهشی فراوانی در ارتباط با کم و کیف ورود و سرمایهگذاری دولت یا بخش خصوصی در آموزش و پروش بهویژه با لحاظ دیدگاههای اسلامی وجود دارد. بر این اساس هدف این پژوهش کیفی، تحلیل نقش اقتصادی دولت در آموزش و پرورش با تاکید بر دیدگاه اسلام است، در این راستا از طریق مصاحبه نیمهساختاریافته با 15 نفر از صاحبنظران اقتصاد آموزش و پرورش که با نمونهگیری هدفمند از نوع گلوله برفی انتخاب شدند بررسی صورت گرفت و با اشباع داده، مصاحبهها متوقف شدند. مضامین مصاحبهها پس از تحلیل مضمون با استفاده از ماتریس سوات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافتهها حاکی از آن است که ورود اقتصادی دولت به این عرصه دارای نقاط نقـاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیداتی است و بخش دولتی و خصوصی بایستی توأمان در تأمین مالی آموزش و پرورش مشارکت داشته باشند. چنین تدبیری به رفع نقایص فعلی امر و ارتقای کیفیت آموزش و پرورش منجر خواهد شد.
اقتصاد مالی
مجید آقایی؛ سعید راسخی؛ سارا رنجبر
چکیده
کشور ایران علیرغم توسعه نسبی مؤسسات و نهادهای مالی و همچنین فراوانی منابع مالی(درآمد حاصل از فروش نفت)، هنوز نتوانسته است نرخ رشد اقتصادی بالا و پایداری را تجربه کند و حتی با نرخ رشد منفی در سال های اخیر نیز رو به رو بوده است. لذا واکاوی عوامل تأثیرگذار بر این رابطه حایز اهمیت است. به همین منظور در این تحقیق به بررسی نقش و اهمیت فراوانی ...
بیشتر
کشور ایران علیرغم توسعه نسبی مؤسسات و نهادهای مالی و همچنین فراوانی منابع مالی(درآمد حاصل از فروش نفت)، هنوز نتوانسته است نرخ رشد اقتصادی بالا و پایداری را تجربه کند و حتی با نرخ رشد منفی در سال های اخیر نیز رو به رو بوده است. لذا واکاوی عوامل تأثیرگذار بر این رابطه حایز اهمیت است. به همین منظور در این تحقیق به بررسی نقش و اهمیت فراوانی منابع نفتی(نفرین نفت) بر رابطه بین توسعه مالی و رشد اقتصادی از کانال سرمایه گذاری با استفاده از آزمون کرانه ای ARDL طی دوره زمانی 1359 تا 1399 پرداخته شد. بر اساس نتایج تحقیق، توسعه مالی تأثیر مثبت و معنادار بر سرمایه گذاری طی دوره مورد بررسی داشته است در حالی که نفرین نفت باعث تضعیف این رابطه طی دوره مورد بررسی شده است و می تواند حاکی از تأثیر غیرمستقیم نفرین نفت بر رابطه بین توسعه مالی و رشد اقتصادی از کانال سرمایهگذاری در ایران باشد. متغیر تعاملی(حاصلضرب) توسعه مالی و نفرین نفت نیز تأثیر منفی و معنادار بر سرمایهگذاری طی دوره مورد بررسی داشته که حاکی از عدم توانایی سیستم مالی در تخصیص مناسب و کارای منابع به سمت سرمایه گذاری های مولد می باشد. با توجه به این نتیجه می توان گفت وجود نفرین نفت، کارکرد بخش مالی در اقتصاد ایران را تحت تأثیر قرار داده است و با ناکارآمد کردن این بخش، تأثیر منفی بر سرمایهگذاری داشته و در نتیجه موجب تضعیف رابطه رشد اقتصادی و توسعه مالی گردیده است.
اقتصاد مالی
پریسا مهاجری؛ رضا طالبلو؛ مینا یاغچی
چکیده
انتخاب ساختار سرمایه بهینه، از مهمترین تصمیمات مدیران بنگاهها محسوب میشود زیرا یکی از عوامل اثرگذار بر ارزش شرکت و ثروت سهامداران، تصمیمات ساختار سرمایه و نحوه تأمین مالی شرکت است. هدف اصلی مقاله حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر ساختار سرمایه (اهرم مالی) با تمرکز بر نااطمینانیها (در دو سطح صنعت و شرکت) در قالب مدل پانل چندسطحی است. ...
بیشتر
انتخاب ساختار سرمایه بهینه، از مهمترین تصمیمات مدیران بنگاهها محسوب میشود زیرا یکی از عوامل اثرگذار بر ارزش شرکت و ثروت سهامداران، تصمیمات ساختار سرمایه و نحوه تأمین مالی شرکت است. هدف اصلی مقاله حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر ساختار سرمایه (اهرم مالی) با تمرکز بر نااطمینانیها (در دو سطح صنعت و شرکت) در قالب مدل پانل چندسطحی است. بدین منظور دادههای 151 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در قالب 26 صنعت طی دوره 15 ساله از 1387 تا 1401 گردآوری شده است. نرمافزار R، مبنای برآورد تلاطمات قیمت سهام و شاخص صنایع بورسی قرار گرفته و پس از آن با استفاده از نرمافزار Stata، مدل پانل چندسطحی برآورد شده است. یافتهها حاکی از آن است که اولاً نااطمینانیها در سطح صنعت، اثر منفی و معنیداری بر اهرم دارد، حالآنکه نااطمینانیها در سطح شرکت به لحاظ آماری معنیدار نیست. ثانیاً کیو توبین اثر مثبت و معنیدار و متغیرهای جریان وجه نقد، سودآوری، دارایی مشهود و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری اثر منفی و معنیدار بر اهرم دارند. ثالثاً در نظر گرفتن سطوح مختلف و لحاظ جزء تصادفی در ضرایب برآورد شده متغیرها موجب ارتقای توضیحدهندگی مدل میشود، از اینرو مدل پانل چندسطحی در مقایسه با مدل پانل با لحاظ اثرات ثابت، ارجحیت دارد.
پول و اقتصاد پولی
محمد نیک زاد؛ مهدی یزدانی؛ حسن درگاهی
چکیده
تکانههای تراز پرداختها میتواند اقتصادهای مختلف را بنا به ساختار آنها در مقیاسهای مختلف تحت تأثیر قرار دهند، به گونهای که از مهمترین آنها ایجاد چرخههای تجاری است که باعث میشود متغیرهای کلیدی اقتصاد کلان مانند تولید، تورم و نرخ ارز از روندهای بلندمدت خود دور شوند. از مهمترین عوامل موثر در چگونگی سرایت آثار تکانههای ...
بیشتر
تکانههای تراز پرداختها میتواند اقتصادهای مختلف را بنا به ساختار آنها در مقیاسهای مختلف تحت تأثیر قرار دهند، به گونهای که از مهمترین آنها ایجاد چرخههای تجاری است که باعث میشود متغیرهای کلیدی اقتصاد کلان مانند تولید، تورم و نرخ ارز از روندهای بلندمدت خود دور شوند. از مهمترین عوامل موثر در چگونگی سرایت آثار تکانههای تراز پرداختها و ایجاد ادوار تجاری، نوع سیاست و نظام نرخ ارز است. در این مطالعه با استفاده از یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی، اثرات تکانههای مختلف تراز پرداختها شامل تکانههای صادرات نفتی، غیرنفتی و رابطهی مبادله بر متغیرهای عمده اقتصاد کلان ایران بررسی و با توجه بر ملاک زیان رفاهی در نطامهای ارزی مختلف مورد مقایسه قرار میگیرد. یافته-های پژوهش بر اساس توابع ضربه-واکنش نشان میدهد که در مواجهه با تکانههای مختلف تراز پرداختها، نظام تثبیت نرخ ارز حقیقی کمترین زیان رفاهی را دارد. همچنین نظام شناور مدیریت شده از نظام شناور شرایط بهتری را فراهم میکند، در حالی که نظام تثبیت نرخ ارز اسمی، بیشترین زیان رفاهی را به همراه دارد. همچنین اگر میزان دخالت بانک مرکزی در بازار ارز در نظامهای ارزی، از بیشترین به کمترین طبقه بندی شود، به ترتیب نظام ثابت، شناور مدیریت شده، نرخ ارز حقیقی ثابت و شناور خواهند بود، که نتایج الگو نشان میدهد هر چه میزان دخالت بانک مرکزی کمتر شود، اثر رکودی تکانه منفی در کوتاهمدت کمتر ولی اثر تورمی آن بیشتر است.
پول و اقتصاد پولی
سحر زارع جونقانی؛ بهرام سحابی؛ حسن حیدری؛ مهدی ذوالفقاری
چکیده
صرف ریسک سهام از تفاوت بازدهی دارایی ریسکی سهام و بازدهی دارایی بدون ریسک حاصل میشود. در ادبیات نظری شکست تئوری مالی جهت توضیح صرف ریسک سهام بالا، به معمای صرف سهام شهرت یافته است. این معما نخستین بار توسط مهرا و پرسکات در چارچوب مدل C-CAPM معرفی شد و بیان میکند که بازدهی سهام به قدری بالا است که نوسان رشد مصرف واقعی قادر به توضیح آن ...
بیشتر
صرف ریسک سهام از تفاوت بازدهی دارایی ریسکی سهام و بازدهی دارایی بدون ریسک حاصل میشود. در ادبیات نظری شکست تئوری مالی جهت توضیح صرف ریسک سهام بالا، به معمای صرف سهام شهرت یافته است. این معما نخستین بار توسط مهرا و پرسکات در چارچوب مدل C-CAPM معرفی شد و بیان میکند که بازدهی سهام به قدری بالا است که نوسان رشد مصرف واقعی قادر به توضیح آن نیست. از این رو بررسی معما از آن جهت اهمیت دارد که زمینهی اصلاح مدلهایی را فراهم میآورد که در مواجه با دادههای مالی به شکست منتهی میشوند. هدف مطالعهی حاضر بررسی معمای صرف سهام در ایران است. این مطالعه با تمرکز بر ارتباط بین بخش حقیقی و مالی، به تصریح یک مدل DSGE منطبق با شرایط اقتصاد ایران پرداخته است؛ مدل تصریح شده قادر است معمای صرف سهام در ایران را با اعمال تکانههای تکنولوژی، مخارج دولت، درآمد نفتی، شاخص قیمت سهام، عرضه پول و اثر این تکانهها بر بازدهی داراییها و مصرف مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل شده نشان داد که شوکهای تکنولوژی، درآمد نفتی و قیمت سهام در مقدار پارامتر ریسکگریزی بالا و خارج از محدودهی قابل قبول، ضمن هموارسازی مصرف و ایجاد صرف سهام بالا میتوانند درکوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت معمای صرف سهام در ایران را توضیح بدهند.