نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشکده علوم اقتصادی- دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

بانک‌ها در سه بخش تجهیز منابع، تخصیص منابع و ارائه خدمات فعالیت می کنند، این فعالیتها توسط شعب در سرتاسر کشور بعمل می آید.  اگر کلیه شعب این بانک‌ها را در نظر بگیریم این شعب دارای درجات مختلف، ممتاز، یک، دو ، سه ، چهار و پنج؛ بیشتر یا کمتر می‌باشند. سطح فعالیت و مسئولیت بانک‌ها به درجه آنها بستگی دارد، لذا درجه‌بندی شعب مورد توجه مدیریت بانک‌ها می‌باشد.
چگونگی درجه‌بندی علمی موضوع بحث این مقاله است. برای هر رتبه‌بندی به سه عامل اساسی؛ روش رتبه‌بندی، شاخصهای رتبه‌بندی و ضرایب یا وزن شاخصها نیاز است. در این نوشتار،  ابتدا به روشهای رتبه‌بندی می‌پردازیم و از میان آنها  سه روش تاکسونومی،  روش مؤلفه‌های اصلی و ترکیب این دو روش  ارائه می‌شود. سپس 24 شاخص در زمینه‌های مختلف تعریف شده است. آنگاه ضرایب این شاخصها، به دو روش تعیین می‌شود. در این درجه‌بندیها، شاخصهای انتخابی مستقل از هم نبوده و دارای هم خطی هستند. در رتبه‌بندی، این هم خطی نیز لحاظ شده است. سپس با سه روش، شاخصها و بر طرف کردن هم خطی آنها، کلیه شعب بانک تجارت رتبه‌بندی شده است؛ آنگاه با توجه به سیاستهای مورد نظر بانک و روشهای آماری، تمامی شعب، به دسته‌های ممتاز، یک، دو ، سه ، چهار و پنج دسته بندی شده است.

کلیدواژه‌ها

1. بهکیش، محمدمهدی. اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن. تهران: نشر نی، 1380.
2. پورکاظمی، محمدحسین. «بررسی روشها و معیارهای درجه‌بندی مناطق و شعب بانک تجارت». طرح پژوهشی، بهار 1382.
3. پورکاظمی، محمدحسین. «تعیین میزان کارایی بانک‌های تجاری کشور با استفاده از روش تحلیلی پوششی داده‌ها». طرح پژوهشی به سفارش وزارت اقتصاد و دارایی، زمستان 1384.
4. کلاین، پل. «راهنمای آسان تحلیل عاملی». ترجمة سید جمال صدرالسادات و اصغر مینایی، تهران: چاپ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، 1380.
5. پورکاظمی، محمدحسین. «رتبه‌بندی بانک‌های تجاری کشور». فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، سال چهاردهم، شماره‌های 39 و 40، (پاییز و زمستان 85).
6. پورکاظمی، محمدحسین. ریاضیات عمومی و کاربرد آن. تهران: نشر نی، 1384، فصل دوم، بخش (7- 10- 1).
7. بیدآبادی، بیژن. آنالیز تاکسونومی، روش طبقه‌بندی گروههای همگن. اراک: سازمان برنامه و بودجه، 1362.
8. فتاح‌پور، علیرضا. «ارزیابی کارایی ادارات امور شعب بانک ملی با استفاده از روش تحلیل پوشش داده‌ها». پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد رشته اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، به راهنمایی محمدحسین پورکاظمی، 1381.
9. Eatwell, J. Milgate, M. Newman, P. The New Palgravea Dictionary of Economics. The Stockton Press, New York., 1988.
10. Romesburg, H. Charles, Cluster Analysis for Researches. Lulu Press, 2004.
11. Hermman H. H. Modern Factors Analysis. University of Chicago Press, Chicago., 1976.
12. Saaty, L. Tomas. Decision Making for Leaders: the Analytic Hierarchy Process a Complex World. RWS Publications; 3rd Rev Edition, 2001.