نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

دریک تعریف ساده، تاب‌آوری «توانایی یک سیستم جهت جذب آشفتگی و سازماندهی مجدد در حالی که متحمل تغییر شده، تعریف می شود به طوری که سیستم هنوز وظیفه، ساختار، مشخصات و بازخورهای یکسانی را حفظ کند.» در این مقاله میزان تابآوری اقتصاد ایران با استفاده از یک شاخص کلی که مبنای آن شاخص جک بورمن و همکارانش است در طول دورهزمانی 1392-1375 مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج آن با شاخص بریگوگلیو مقایسه شده است. برای محاسبه شاخص تابآوری نهایی در مرحله اول، متغیرها را همجهت، سپس نرمال کرده تا همه مقادیر بین صفر و یک قرار بگیرند. در نهایت متوسط وزنی این متغیرها را به دست میآوریم که مقدار شاخصهای تابآوری بین صفر و یک به دست میآید. هر چه این شاخص به صفر نزدیک‌تر باشد، تابآوری کمتر و هر چه به یک نزدیک‌تر باشد، تابآوری بیشتر است. نتایج نشان میدهد که تابآوری صرفنظر از روندهای افزایشی یا کاهشی در طول دورهها، پایین بوده است و تقریبا در تمامی دوره مورد بررسی کمتر از 5/0 است. در سال 1380 تابآوری به دلیل کاهش کسری بودجه و کاهش نرخ تورم و همچنین بهبود حکمرانی به حداکثر خود رسیده و در سال‌های بعد روند کاهشی پیدا کرده است. این شاخص از سال 86 به بعد، در پایینترین حد خود قرار دارد. که براساس شاخصها میتوان گفت دلیل اصلی آن بدتر شدن مولفههای حکمرانی و کارایی بازار بوده است.

کلیدواژه‌ها

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1380)، خلاصه تحولات اقتصادی کشور، اداره بررسی‌ها و سیاست های اقتصادی.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1389)، خلاصه تحولات اقتصادی کشور، اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی.
شهرداری مشهد (1390)، چگونه می‌توان شهرها را تاب‌آور‌تر نمود؟، ترجمه دستنامه مشارکت در کمپین جهانی 2010-2015، سایت شهرداری مشهد.
غیاثوند، ابوالفضل، الدار صداقت پرست، سمیرا غلامرضا و محسن ثنایی اقدم (1392)، «درباره سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی: مروری بر ادبیات جهانی درباره تاب‌آوری ملی»، گزارش پژوهشی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مطالعات اقتصادی، شماره مسلسل 13582.
Adger, W. N (2000), “Social and Ecological Resilience: Are They Related?”, Progress in Human Geography Vol. 24, Issue. 3, PP. 247–364.
Allison S. D., J. B. H. Martiny (2008), “Resistance, Resilience, and Redundancy in Microbialcommunities”, Proceeding of National Academy of Science, Vol. 105, PP. 11512-11519.
Briguglio, L, G. Cordina, N. Farrugia and S. Vella (2008), “Economic Vulnerability and Resilience: Concepts and Measurements”, Oxford Development Studies, Vol. 37, Issue. 3, PP. 1810-2611.
Briguglio, L. (2003), “The Vulnerability Index and Small Island Developing States: A Review of Conceptual and Methodological Issues”, AIMS Regional Preparatory Meeting on the Ten Year Review of the Barbados.
Briguglio, L., G. Cordina, N. Farrugia, S. Vella (2006), “Conceptualising and Measuring Economic Reslience”, in L. Briguglio, G. Cordina and E. J. Kisanga (eds.), Building the Economic Reslience of Small States, Malta: Islands and Small States Institute of the University of Malta and London: Commonwealth Secretariat, PP. 265-288.
Bruneau, M., S. Chang, R. Eguchi, G. Lee, T. O’Rourke, A. Reinhorn, M. Shinozuka, K. Tierney, W. Wallace and D. von Winterfeldt, (2003), “A Framework to Quantitatively Assessand Enhance Seismic Resilience of Communities”, Earthquake Spectra, Vol. 19, PP. 733–52.
Handmer, J., and S. Dovers (1996), “A Typology of Resilience: Rethinking Institutions forSustainable Development”, Industrial and Environmental Crisis Quarterly, Vol. 9, Issue. 4, PP. 482–511.
Holling, C. (1973), “Resilience and Stability of Ecological Systems”, Annual Review of Ecology and Systematics, Vol. 4, PP. 1–23.
Oxford Metrica (2014), “The 2014 FM Global Resilience Index”, Annual Report.
Jack, B., F. Jose, F. Herve, Bh. Manu, A. Drew and A. Harpaul (2013), “The Centennial Resilience Index: Measuring Countries’Resilience to Shock”. Global Journal of Emerging Market Economies, Vol. 5, No. 2, PP. 57-98.
Klaus, S. (2013), “The Global Competitiveness Report 2013–2014”, World Economic Forum.
Kubitschek, A., J. Katrin., L. Linakis. and M. McGirr (2013), “A Framework for Analyzing Resilience In Fragile and Conflict-Affected Situations”, USAID.
Mileti, D. (1999), Disasters by Design: A Reassessment of Natural Hazards in the United States, Joseph Henry Press, Washington, DC:
OECD (2014), “Guidelines for Resilience Systems Analysis: How to Analyse risk and build a roadmap to Resilience”, OECD Publishing.
Pimm, S. L. (1991), The Balance of Nature? Chicago: University of Chicago Press.
Rose, A. Z. (2009), “Economic Resilience to Disasters”, CREATE Research Archive.
Rose, A. Z. and E. Krausmann (2013), “An economic Framework for the Development of a Resilience Index for Business Recovery”, International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol. 5, PP.
73–83.
The World Bank (2014), “Risk and Opportunity: Managing Risk for Development”, World Development Report.
United Nations (2014), “Human Development: Report Sustaining Huamn Progress: Reducing Vulnerability and Building Resilience”.Published for the United Nations Development Programme.
Walker, B., C. S. Holling, S. R. Carpenter and A. Kinzig (2004), “Resilience, Adaptability Andtransformabilityin Social–ecological Systems”, Ecology and Society, Vol. 9, Issue. 2, Art. 5, PP. 1-9.
World Economic Forum (2013), “Special Report: Building National Resilience to Global Risks”, Global Risks 2013.
www.merriam-webster.com
www.oxforddictionaries.com