علی اصغر سالم؛ حبیب مروت؛ عاطفه حیدری میلانی؛ معصومه عزیزخانی
چکیده
طی دهه گذشته، حجم مخارج مصرفی فاوا میان خانوارها و همچنین نسبت آن در مقایسه با مجموع هزینهها، افزایش قابل ملاحظهای داشته است. با اینحال، تاثیر این روند، بر تمامی خانوارها یکسان نیست. این پژوهش براساس ریزدادههای بودجه خانوار و روش دو مرحلهای هکمن به تحلیل عوامل اقتصادی- اجتماعی موثر بر مخارج مصرفی فاوا و میزان چنین مخارجی ...
بیشتر
طی دهه گذشته، حجم مخارج مصرفی فاوا میان خانوارها و همچنین نسبت آن در مقایسه با مجموع هزینهها، افزایش قابل ملاحظهای داشته است. با اینحال، تاثیر این روند، بر تمامی خانوارها یکسان نیست. این پژوهش براساس ریزدادههای بودجه خانوار و روش دو مرحلهای هکمن به تحلیل عوامل اقتصادی- اجتماعی موثر بر مخارج مصرفی فاوا و میزان چنین مخارجی در چهار گروه (کالای اطلاعاتی، خدمات اطلاعاتی، کالای ارتباطی، خدمات ارتباطی) خانوارهای شهری ایران در سال 1398 میپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که درآمد سرانه، تحصیلات، سن، بُعد خانوار، مرد و متاهل بودن سرپرست خانوار اثر مثبت و معناداری بر احتمال مصرف فاوا در خانوار دارد. رابطه درجه دوم منفی بین سن سرپرست خانوار و احتمال هزینهکرد خانوار روی فاوا و نیز مقدار هزینه شده برقرار است. علاوه بر این، صرفههای اقتصادی ناشی از مقیاس در مصرف فاوا مشاهده شده است. اثر افزایش در درآمد سرانه، بُعد خانوار، سالهای تحصیل و سن سرپرست خانوار بر احتمال مصرف هر چهار گروه از اجزای فاوا، مثبت برآورد شده است. بر اساس نتایج، خانوارهایی که از درآمد سرانه بالاتری برخوردارند، مخارج سرانه بیشتری برای کالای اطلاعاتی و کالا و خدمات ارتباطی اختصاص میدهند. رابطه درجه دوم منفی بین سن سرپرست خانوار و احتمال هزینهکرد خانوار روی خدمات ارتباطی و نیز مقدار هزینه شده برقرار است. خانوارهایی که سرپرست آنان از تحصیلات بالاتری برخوردار باشند، مخارج بیشتری صرف کالا و خدمات ارتباطی میکنند. همچنین صرفههای اقتصادی ناشی از مقیاس در مصرف کالای اطلاعاتی، کالا و خدمات ارتباطی وجود دارد.
علی اصغر سالم؛ لیلا جباری؛ زهرا بیات
چکیده
هدف اصلی این مطالعه تحلیل اثر زیرساختهای حمل و نقل آن بر کارایی انرژی صنعت در استانهای ایران است. رشد سریع صنایع در جهان طی چند سال اخیر منجر به افزایش مصرف انرژی و انتشار کربن دیاکسید شده است. کارایی انرژی مفهوم مهمی در اقتصاد است که طبق گفته محققان این حوزه، زمینهساز رشد اقتصادی، امنیت انرژی، کاهش گازهای گلخانهای و پایداری ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه تحلیل اثر زیرساختهای حمل و نقل آن بر کارایی انرژی صنعت در استانهای ایران است. رشد سریع صنایع در جهان طی چند سال اخیر منجر به افزایش مصرف انرژی و انتشار کربن دیاکسید شده است. کارایی انرژی مفهوم مهمی در اقتصاد است که طبق گفته محققان این حوزه، زمینهساز رشد اقتصادی، امنیت انرژی، کاهش گازهای گلخانهای و پایداری انرژی است و عوامل مختلفی بر آن اثر میگذارند. یکی از عوامل موثر بر کارایی انرژی زیرساختهای حمل و نقل است که بهعنوان سرمایه اصلی توسعه اجتماعی، میتواند از طریق مکانیسمهای گوناگونی مانند بر کارایی انرژی اثر بگذارد. این زیرساختها میتوانند از کانالهای اقتصاد مقیاس، اثر سرریز فناوری و سایر عوامل خارجی و اثر رقابت میان بنگاههای تولیدی بر کارایی انرژی اثرات متفاوتی داشته باشند. این مطالعه مبتنی بر دادههای سالیانه 1397-1398 و با استفاده از مدل پنل آستانه نشان داد که زیرساختهای حمل و نقل اثر غیرخطی بر کارایی انرژی دارد؛ به طوری که هنگامی که لگاریتم تولید ناخالص داخلی حقیقی بالاتر از آستانه دوم (66/15) باشد، زیرساختهای حمل و نقل کارایی انرژی را بهصورت معناداری ارتقا میدهند و هنگامی که لگاریتم تولید ناخالص داخلی کمتر از آستانه اول (64/14) باشد، گسترش این نوع زیرساختها، کارایی انرژی صنعت را کاهش میدهد و میان دو آستانه زیرساختهای حمل و نقل اثری بر کارایی انرژی صنعت ندارد. علاوه بر این، پیشرفت تکنولوژی و قیمت انرژی نیز اثر مثبت و معناداری بر کارایی انرژی صنعت دارد.
علی اصغر سالم؛ حبیب مروت؛ رضا بختیاری نژاد
چکیده
در عصر حاضر و در چرخه در حال شتاب فناوریهای نوین، فناوری اطلاعات و ارتباطات در همه کشورها به سرعت در حال رشد است و ورود آن بهعنوان تکنولوژی غیررقابتی با ظرفیت استفاده نامحدود، به عرصه کاربرد همگانی و زندگی اجتماعی، نشاندهنده پتانسیل آن برای تاثیرگذاری بر رفاه جامعه است. در این پژوهش با استفاده از دادههای تابلویی تاثیر فناوری ...
بیشتر
در عصر حاضر و در چرخه در حال شتاب فناوریهای نوین، فناوری اطلاعات و ارتباطات در همه کشورها به سرعت در حال رشد است و ورود آن بهعنوان تکنولوژی غیررقابتی با ظرفیت استفاده نامحدود، به عرصه کاربرد همگانی و زندگی اجتماعی، نشاندهنده پتانسیل آن برای تاثیرگذاری بر رفاه جامعه است. در این پژوهش با استفاده از دادههای تابلویی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تابع رفاه اجتماعی آمارتیا سن ارزیابی میشود. قلمرو مکانی پژوهش استانهای ایران و دوره زمانی آن سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ است. بنابر آزمون هاسمن، برآورد مدل با اثرات ثابت ارجحیت دارد و برای رفع ناهمسانی واریانس و همبستگی مقطعی در مدل پژوهش از روش حداقل مربعات تعمیمیافته امکانپذیر استفاده شده است. یافتههای این پژوهش حکایت از تاثیر معنادار و مثبت فاوا بر رفاه اجتماعی دارد. همچنین متغیرهایی چون صنعتی شدن، هزینههای دولت و شهرنشینی بر رفاه اجتماعی اثری معنادار و مثبت و تورم نیز اثری معنادار و منفی دارد.
علی اصغر سالم؛ رضا زمانی؛ نگین سادات فقیهی
چکیده
در این مطالعه به بررسی اثر متغیرهای اقتصادی-اجتماعی بر تقاضای نان با استفاده از الگوی AIDS و ریزدادهها پرداخته شده است. در این مدل از متغیرهای اقتصادی اجتماعی سن، جنس و وضعیت تاهل سرپرست خانوار، سطح تحصیلات همسر و سرپرست خانوار، بعد خانوار و وضعیت اشتغال و درآمد اعضای خانوار استفاده شد. متغیر مجازی اجرای قانون هدفمندی یارانهها ...
بیشتر
در این مطالعه به بررسی اثر متغیرهای اقتصادی-اجتماعی بر تقاضای نان با استفاده از الگوی AIDS و ریزدادهها پرداخته شده است. در این مدل از متغیرهای اقتصادی اجتماعی سن، جنس و وضعیت تاهل سرپرست خانوار، سطح تحصیلات همسر و سرپرست خانوار، بعد خانوار و وضعیت اشتغال و درآمد اعضای خانوار استفاده شد. متغیر مجازی اجرای قانون هدفمندی یارانهها نیز به منظور بررسی آثار این سیاست در این مطالعه استفاده شد. برای این منظور سیستم معادلات تقاضای تقریبا ایدهال به کار گرفته شد. این مدل با استفاده از دادههای تلفیقی و روش رگرسیونهای به ظاهر نامرتبط و بکارگیری اطلاعات بیش از 165 هزار خانوار شهری در کشور طی سالهای 1394-1386 و برای گروههای مختلف درآمدی (کم درآمد، متوسط و ثروتمند) تخمین زده شد. نتایج تحقیق نشان میدهد طی سالهای مورد بررسی، نان برای تمام گروههای درآمدی یک کالای ضروری است. کشش قیمتی تقاضای نان برای تمامی گروههای درآمدی برابر با 5/0-به دست آمد، بنابراین، برای تمامی گروههای درآمدی یک کالای کم کشش است. همچنین ضرایب مربوط به بعد خانوار، تحصیلات سرپرست و همسر سرپرست خانوار، اشتغال، تاهل سرپرست خانوار و هدفمندی یارانهها مثبت و معنیدار است. ضریب متعلق به سن سرپرست خانوار برای خانوارهای فقیر و با درآمد متوسط مثبت و معنیدار و برای خانوارهای ثروتمند بیمعنی برآورد شده است. ضریب مربوط به جنس سرپرست خانوار برای خانوارهای فقیر بیمعنی و برای خانوارهای با درآمد متوسط و ثروتمند مثبت و معنیدار به دست آمده است.
فاطمه میرمحمدعلی تجریشی؛ تیمور محمدی؛ علی اصغر سالم
چکیده
الگوی مخارج میان خانوارها به دلیل تفاوت در شرایط اقتصادی آنها و اندازه و ترکیب خانوارها، متفاوت است. بنابراین، تغییرات در قیمتهای کالاها طی زمان، اثرات متفاوتی را بر خانوارها خواهد گذاشت. «مقیاس معادل»[1] شاخصی است که امکان مقایسههای رفاهی و اندازهگیریهای فقر و نابرابری را در میان خانوارهای ناهمگن - با در نظر ...
بیشتر
الگوی مخارج میان خانوارها به دلیل تفاوت در شرایط اقتصادی آنها و اندازه و ترکیب خانوارها، متفاوت است. بنابراین، تغییرات در قیمتهای کالاها طی زمان، اثرات متفاوتی را بر خانوارها خواهد گذاشت. «مقیاس معادل»[1] شاخصی است که امکان مقایسههای رفاهی و اندازهگیریهای فقر و نابرابری را در میان خانوارهای ناهمگن - با در نظر گرفتن خصوصیات جمعیتی خانوارها و صرفههای مقیاس مصرفی در خانوار- فراهم میکند. همچنین اجرای سیاست هدفمندسازی یارانهها در ایران که باعث ایجاد تغییرات قیمتی قابل توجه در سالهای اخیر شده است، مقیاس معادل خانوارهای ایرانی را تحت تاثیر قرار داده است. در این پژوهش با بهکارگیری مقیاسگذاری قیمتی[2] و سیستم تقاضای تقریباً ایدهآل درجه دوم[3]، مقیاس معادل خانوارهای شهری ایران با استفاده از دادههای هزینه و درآمد خانوارهای شهری برای سالهای 1387 تا 1391 از روش رگرسیونهای بهظاهر نامرتبط غیرخطی[4]، مورد برآورد قرار گرفت و تغییرات هزینهی نسبی هر کودک نسبت به یک بزرگسال در خانوار شهری اندازهگیری شد. نتایج دلالت بر آن دارد که هزینه نسبی یک کودک در خانوار شهری برای سالهای 1387، 1388 و 1389 معادل با 13 درصد هزینه یک بزرگسال است و تاثیر هدفمندی یارانهها بر مقیاس معادل، منفی و معنیدار است. [1] Equivalence Scale [2] Price Scaling (PS) [3] Quadratic Almost Ideal Demand System (QUAIDS) [4] Non-linear seemingly unrelated regressions (nlsur)
حبیب مروت؛ علی اصغر سالم؛ محبوبه خادم نعمت اللهی
چکیده
صنعت گردشگری یکی از پربازدهترین صنایع در کشورهای مختلف بوده و نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال ایفا میکند. بنابراین، شناسایی ویژگیهای موثر مقاصد گردشگری در جذب گردشگر اهمیت فراوانی در رشد و توسعه این صنعت در کشورها ایفا میکند. در این تحقیق با استفاده از اطلاعات مربوط به 147 کشور جهان طی سالهای 2007- 2015 و ...
بیشتر
صنعت گردشگری یکی از پربازدهترین صنایع در کشورهای مختلف بوده و نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال ایفا میکند. بنابراین، شناسایی ویژگیهای موثر مقاصد گردشگری در جذب گردشگر اهمیت فراوانی در رشد و توسعه این صنعت در کشورها ایفا میکند. در این تحقیق با استفاده از اطلاعات مربوط به 147 کشور جهان طی سالهای 2007- 2015 و با استفاده از روش دادههای تابلویی ویژگیهای موثر مقاصد گردشگری در جذب گردشگران خارجی شناسایی و معنیداری آنها از نظر آماری بررسی شدند. نتایج تحقیق نشان دادند که از سه شاخص کلی مربوط به ویژگیهای مقاصد گردشگری، یعنی زیرساختهای گردشگری و فضای کسب و کار، قوانین و مقررات مربوط به گردشگری و منابع انسانی، طبیعی و فرهنگی، شاخص زیرساختهای گردشگری و فضای کسبوکار مانند زیرساختهای حملونقل ریلی، هوایی و زمینی و همچنین رقابتپذیری قیمتی اثر معنیداری در جذب گردشگر خارجی دارند. در بین 13 شاخص جزیی سه شاخص ایمنی و امنیت، شاخص منابع فرهنگی و طبیعی، و شاخص رقابتپذیری قیمتی در صنعت گردشگری و مسافرت اثر معنیداری در جذب گردشگران خارجی دارند.
علی اصغر سالم
چکیده
گسترش وسیع فناوری اطلاعات و ارتباطات و اثر آن بر انتقال دادهها و اطلاعات در کنار آموزش با کیفیت، رژیم اقتصادی مناسب و نوآوری در اقتصاد، نقشی بیبدیل در رشد و توسعه پایدار دارد. این مطالعه به دنبال تبیین نقش و تاثیر اقتصاد دانشبنیان بر رشد اقتصادی است. از این رو، با تکیه بر مبانی مطرح شده در خصوص مدلهای رشد اقتصادی، پارامترهای ...
بیشتر
گسترش وسیع فناوری اطلاعات و ارتباطات و اثر آن بر انتقال دادهها و اطلاعات در کنار آموزش با کیفیت، رژیم اقتصادی مناسب و نوآوری در اقتصاد، نقشی بیبدیل در رشد و توسعه پایدار دارد. این مطالعه به دنبال تبیین نقش و تاثیر اقتصاد دانشبنیان بر رشد اقتصادی است. از این رو، با تکیه بر مبانی مطرح شده در خصوص مدلهای رشد اقتصادی، پارامترهای تاثیرگذاری اقتصاد دانش بنیان بر رشد اقتصادی با استفاده از دادههای 139 کشور جهان طی سالهای 2010 تا 2014 میلادی در قالب مدل دادههای تابلویی برآورد شد. ویژگی تحقیق حاضر در بهرهگیری از سرمایه اجتماعی در کنار شاخص اقتصاد دانشبنیان، سرمایه فیزیکی و نیروی انسانی در مدل رشد مورد برآورد است که ضمن بهبود برآوردها به دلیل رفع خطای تصریح مدل، باعث تبیین جایگاه سرمایه اجتماعی در رشد اقتصادی نیز شده است. نتایج حاکی از اثر مثبت و معنیدار شاخص اقتصاد دانشبنیان، سرمایه اجتماعی، نیروی انسانی و سرمایه فیزیکی بر رشد اقتصادی کشورهای مورد بررسی است.
سمیه خطیبی؛ علی اصغر سالم
دوره 15، شماره 57 ، تیر 1394، ، صفحه 141-164
چکیده
رشد بانکهای اسلامی و ابقای آنها در فضای رقابتی با بانکهای مرسوم، روندی است که با گذشت حدود نیم قرن از تاسیس اولین بانک اسلامی مشاهده میشود. هدف این مطالعه، بررسی کارایی هزینه بانکهای اسلامی در مقایسه با بانکهای غیراسلامی است. کشورهای منتخب برای این بررسی به نحوی انتخاب شدند که شامل هر دو نوع بانک بوده و دادههای مربوط به ...
بیشتر
رشد بانکهای اسلامی و ابقای آنها در فضای رقابتی با بانکهای مرسوم، روندی است که با گذشت حدود نیم قرن از تاسیس اولین بانک اسلامی مشاهده میشود. هدف این مطالعه، بررسی کارایی هزینه بانکهای اسلامی در مقایسه با بانکهای غیراسلامی است. کشورهای منتخب برای این بررسی به نحوی انتخاب شدند که شامل هر دو نوع بانک بوده و دادههای مربوط به هر دو نوع بانک در دسترس باشد. کشورهای اردن، امارات، اندونزی، بحرین، ترکیه، عربستان و قطر، حائز شرایط یادشده بودهاند. در مقاله حاضر با استفاده از دادههای پانل در قالب مدل مرز تصادفی (SFA) در دوره زمانی 1999 تا 2006 میلادی نشان داده شد که یکی از دلایل رشد بانکداری اسلامی و استقبال کشورها از آن، میتواند کارایی بالاتر بانکهای اسلامی باشد، زیرا طی دوره مورد بررسی، میانگین کارایی بانکهای اسلامی (2/90 درصد) بیش از بانکهای غیراسلامی (9/84 درصد) بوده است. بررسی بین کشوری نیز نشان میدهد کارایی بانکهای اسلامی در کشورهای امارات، اندونزی، بحرین و عربستان بیش از کارایی بانکهای مرسوم بوده، اما در کشورهای اردن، ترکیه و قطر اینگونه نبوده است.
پرویز داودی؛ علی اصغر سالم
دوره 6، شماره 23 ، دی 1385، ، صفحه 15-48
چکیده
در این پژوهش جهت بررسی آثار تغییر قیمت بنزین در اقتصاد، به محاسبه تغییر رفاه مصرفکنندگان دهکهای مختلف درآمدی، ناشی از افزایش 30 درصدی قیمت بنزین با استفاده از دو معیار «تغییر معادل» و «تغییر جبرانی» طی دوره زمانی 82-1375 پرداخته شد. مدل انتخابی در برآورد معادلات تقاضا، مدل تقاضای تقریباً ایدهآل و دادههای مورد استفاده ...
بیشتر
در این پژوهش جهت بررسی آثار تغییر قیمت بنزین در اقتصاد، به محاسبه تغییر رفاه مصرفکنندگان دهکهای مختلف درآمدی، ناشی از افزایش 30 درصدی قیمت بنزین با استفاده از دو معیار «تغییر معادل» و «تغییر جبرانی» طی دوره زمانی 82-1375 پرداخته شد. مدل انتخابی در برآورد معادلات تقاضا، مدل تقاضای تقریباً ایدهآل و دادههای مورد استفاده و نیز دادههای تلفیقی بوده است. جهت جامعیت مطالعه، در محاسبات مربوط به تغییر رفاه، علاوه بر اثر مستقیم تغییر قیمت بنزین، اثر غیر مستقیم آن؛یعنی تورم ناشی از این تغییر نیز لحاظ شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که رفاه نسبی از دست رفته دهکهای پایین درآمدی از دهکهای بالای درآمدی بیشتر میباشد.