نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد نظری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد اقتصاد نظری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری اقتصادی مالی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

 هدف اصلی این مطالعه تحلیل اثر زیرساخت‌های حمل و نقل آن بر کارایی انرژی صنعت در استان‌های ایران است. رشد سریع صنایع در جهان طی چند سال اخیر منجر به افزایش مصرف انرژی و انتشار کربن دی‌اکسید شده است. کارایی انرژی مفهوم مهمی در اقتصاد است که طبق گفته محققان این حوزه، زمینه‌ساز رشد اقتصادی، امنیت انرژی، کاهش گازهای گلخانه‌ای و پایداری انرژی است و عوامل مختلفی بر آن اثر می‌گذارند. یکی از عوامل موثر بر کارایی انرژی زیرساخت‌های حمل و نقل است که به‌عنوان سرمایه اصلی توسعه اجتماعی، می‌تواند از طریق مکانیسم‌های گوناگونی مانند بر کارایی انرژی اثر بگذارد. این زیرساخت‌ها می‌توانند از کانال‌های اقتصاد مقیاس، اثر سرریز فناوری و سایر عوامل خارجی و اثر رقابت میان بنگاه‌های تولیدی بر کارایی انرژی اثرات متفاوتی داشته باشند. این مطالعه مبتنی بر داده‌های سالیانه 1397-1398 و با استفاده از مدل پنل آستانه نشان داد که زیرساخت‌های حمل و نقل اثر غیرخطی بر کارایی انرژی دارد؛ به طوری که  هنگامی که لگاریتم تولید ناخالص داخلی حقیقی بالاتر از آستانه دوم (66/15) باشد، زیرساخت‌های حمل و نقل کارایی انرژی را به‌صورت معناداری ارتقا می‌دهند و هنگامی که لگاریتم تولید ناخالص داخلی کمتر از آستانه اول (64/14) باشد، گسترش این نوع زیرساخت‌ها، کارایی انرژی صنعت را کاهش می‌دهد و میان دو آستانه زیرساخت‌های حمل و نقل اثری بر کارایی انرژی صنعت ندارد. علاوه بر این، پیشرفت تکنولوژی و قیمت انرژی نیز اثر مثبت و معناداری بر کارایی انرژی صنعت دارد.  

کلیدواژه‌ها

اسکندری، بیتا، الماسی، مجتبی و اعظمی، سمیه. (1399) بررسی اثر تمرکز صنعتی در کارایی انرژی بخش صنعت در استان‌های ایران، فصلنامه سیاست‌گذاری اقتصادی، (24)12، 333- 309.
درگاهی، حسین و بیابانی خامنه، کاظم. (1395). نقش عوامل قیمتی، درآمدی و کارایی درشدت انرژی ایران، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، (2)51، 384-355. 
کفایی، سید محمد علی و نژاد آقائیان وش، پریا. (1396). شناسایی عوامل موثر بر کارایی انرژی بخشی در اقتصاد ایران، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، (52)13، 34-1.
گراوند، سهراب، مهرگان، نادر، صادقی، حسین و ملکشاهی، مجتبی. (1392). ارزیابی کارایی انرژی در صنعت پتروشیمی ایران، فصلنامه سیاست‌گذاری اقتصادی، (10)5، 74-57.
گلی، یونس، آرغا، لیلا و محنت‌فر، یوسف. (1399). اثر تمرکز صنعتی بر کارایی انرژی در بخش صنعت ایران، فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، (1)11، 119-97.
گلی، یونس و صفری تخت شیرینی، میثم. (1398). برآورد کارایی انرژی و بررسی عوامل موثر برآن در استان‌های ایران(رهیافت مدل توبیت)، فصلنامه راهبرد اقتصادی، (17)5، 127-107.
Ahmed, K., Bhattacharya, M., Qazi, A. Q., & Ghumro, N. A. (2021). Transport infrastructure and industrial output in Pakistan: An empirical investigation. Research in Transportation Economics90(6), 101040
Chen, M., Sinha, A., Hu, K., & Shah, M. I. (2021). Impact of technological innovation on energy efficiency in industry 4.0 era: Moderation of shadow economy in sustainable development. Technological Forecasting and Social Change, 164(3), 120-521.‏
Dargahi, H., & Biabani Khameneh, K. (2016). The Role of the Price, Income and Efficiency Factors in Iran’s Energy Intensity. Journal of Economic Research (Tahghighat-E-Eghtesadi), 51 (2), 355-384. [In Persian]
Eskandari, B., Almasi, M., & Azami, S. (2021). The effect of industrial concentration on the energy efficiency of the industry sector in the Iranian provinces. The Journal of Economic Policy12(24), 309-333. [In Persian]
Garavand, S., Mehregan, N., Sadegh, H., & Malekshahi, M. (2013). Energy efficiency analysis in the petrochemical industry of Iran. The Journal of Economic Policy5(10), 57-74. [In Persian
Goli, Y., & safari takhtshirini, M.(2016). Estimation of Energy Efficiency and Factor Affecting on it's in Iran Province (Tobit approach). Quarterly Journal of Economic Strategy, 5 (17),107-127. [In Persian]
Goli, Y., Argha, L., & Mehnatfar, Y. (2020). The Effect of Industrial Concentration on Energy Efficiency in Iranian Industrial Sector. Journal of Economics and Modeling, 11 (1), 97-119. [In Persian]
Jahanger, A., Usman, M., & Ahmad, P. (2022). A step towards sustainable path: the effect of globalization on China’s carbon productivity from panel threshold approach. Environmental Science and Pollution Research, 29(6), 8353-8368.‏
Kafaie, S. M. A., & Nejadaghaeianvash, P. (2017). Identifying the Factors that Effect Sectoral Energy Efficiency in the Iranian Economy. Quarterly Energy Economics Review, 13 (52), 1-34. [In Persian]
Li, H., Luo, L., Zhang, X., & Zhang, J. (2021). Dynamic change of agricultural energy efficiency and its influencing factors in China. Chinese Journal of Population, Resources and Environment, 19(4), 311-320.‏
Li, K., Fang, L., & He, L. (2018). How urbanization affects China's energy efficiency: a spatial econometric analysis. Journal of Cleaner Production200(27), 1130-1141.‏
Lin, B., & Chen, Y. (2020). Transportation infrastructure and efficient energy services: A perspective of China's manufacturing industry. Energy Economics, 89(5), 104809.‏
Lin, B., & Chen, Y. (2020). Will land transport infrastructure affect the energy and carbon dioxide emissions performance of China’s manufacturing industry?. Applied Energy260(4), 114266.‏
Lin, S., Dhakal, P. R., & Wu, Z. (2021). The impact of high-speed railway on China’s regional economic growth based on the perspective of regional heterogeneity of quality of place. Sustainability, 13(9), 4820.‏
Liu, H., Zhang, Z., Zhang, T., & Wang, L. (2020). Revisiting China’s provincial energy efficiency and its influencing factors. Energy208(19), 118361.‏
Liu, J., Cheng, Z., & Zhang, H. (2017). Does industrial agglomeration promote the increase of energy efficiency in China?. Journal of Cleaner Production164(33), 30-37.
Liu, W., Zhan, J., Zhao, F., Wang, P., Li, Z., & Teng, Y. (2018). Changing trends and influencing factors of energy productivity growth: A case study in the Pearl River Delta Metropolitan Region. Technological Forecasting and Social Change137(12), 1-9.‏
Malinauskaite, J., Jouhara, H., Egilegor, B., Al-Mansour, F., Ahmad, L., & Pusnik, M. (2020). Energy efficiency in the industrial sector in the EU, Slovenia, and Spain. Energy208  (19), 118398.‏
Pan, H., Zhang, H., & Zhang, X. (2013). China’s provincial industrial energy efficiency and its determinants. Mathematical and Computer Modelling, 58(5-6), 1032-1039.‏
Pu, Z., & Yang, M. (2022). The impact of city commercial banks’ expansion on China’s regional energy efficiency. Economic Analysis and Policy, 73 (1), 10-28.‏
Sher, F., Curnick, O., & Azizan, M. T. (2021). Sustainable Conversion of Renewable Energy Sources. Sustainability, 13(5), 2940.‏
Shi, S. A., Xia, L., & Meng, M. (2017). Energy efficiency and its driving factors in China’s three economic regions. Sustainability, 9(11), 2059.‏
Wang, H., & Wang, M. (2020). Effects of technological innovation on energy efficiency in China: Evidence from dynamic panel of 284 cities. Science of the Total Environment709 (12), 136172.‏
Wang, N., Zhu, Y., & Yang, T. (2020). The impact of transportation infrastructure and industrial agglomeration on energy efficiency: Evidence from China’s industrial sectors. Journal of Cleaner Production244 (3), 118708.
Wang, Q. (2015). Fixed-effect panel threshold model using Stata. The Stata The Journal, 15(1), 121-134.‏
Wang, X., Song, J., & Duan, H. (2021). Coupling between energy efficiency and industrial structure: An urban agglomeration case. Energy234 (22), 121304.‏
Wohlfarth, K., Worrell, E., & Eichhammer, W. (2020). Energy efficiency and demand response–two sides of the same coin?. Energy Policy137 (2), 111070.‏
Xiong, S., Ma, X., & Ji, J. (2019). The impact of industrial structure efficiency on provincial industrial energy efficiency in China. Journal of cleaner production215 (10), 952-962.‏
Xu, H., Wang, Y., Gao, C., & Liu, H. (2021). Road transportation green productivity and its threshold effects from environmental regulation. Environmental Science and Pollution Research,30 (9), 1-14.‏
Zhang, R., & Fu, Y. (2022). Technological progress effects on energy efficiency from the perspective of technological innovation and technology introduction: An empirical study of Guangdong, China. Energy Reports, 7 (8), 425-437.‏
Zhao, X., Shang, Y., & Song, M. (2020). Industrial structure distortion and urban ecological efficiency from the perspective of green entrepreneurial ecosystems. Socio-Economic Planning Sciences, 72 (4), 100-757.‏