نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

3 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

الگوی مخارج میان خانوارها به دلیل تفاوت در شرایط اقتصادی آن­ها و اندازه و ترکیب خانوارها، متفاوت است. بنابراین، تغییرات در قیمت­های کالاها طی زمان، اثرات متفاوتی را بر خانوارها خواهد گذاشت. «مقیاس­ معادل»[1] شاخصی است که امکان مقایسه­های رفاهی و اندازه­گیری­های فقر و نابرابری را در میان خانوارهای ناهمگن - با در نظر گرفتن خصوصیات جمعیتی خانوارها و صرفه­های مقیاس مصرفی در خانوار- فراهم می­کند. هم­چنین اجرای سیاست هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران که باعث ایجاد تغییرات قیمتی قابل توجه در سال­های اخیر شده است، مقیاس معادل خانوارهای ایرانی را تحت تاثیر قرار داده است. در این پژوهش با به­کارگیری مقیاس­گذاری قیمتی[2] و سیستم تقاضای تقریباً ایده­آل درجه دوم[3]، مقیاس معادل خانوارهای شهری ایران با استفاده از داده­های هزینه و درآمد خانوارهای شهری برای سال­های 1387 تا 1391 از روش رگرسیون­های به­ظاهر نامرتبط غیرخطی[4]، مورد برآورد قرار گرفت و تغییرات هزینه­ی نسبی هر کودک نسبت به یک بزرگسال در خانوار شهری اندازه­گیری شد. نتایج دلالت بر آن دارد که هزینه­ نسبی یک کودک در خانوار شهری برای سال­های 1387، 1388 و 1389 معادل با 13 درصد هزینه­ یک بزرگسال است و تاثیر هدفمندی یارانه­ها بر مقیاس معادل، منفی و معنی­دار است.



[1] Equivalence Scale


[2] Price Scaling (PS)


[3] Quadratic Almost Ideal Demand System (QUAIDS)


[4] Non-linear seemingly unrelated regressions (nlsur)
 

کلیدواژه‌ها

راغفر، حسین، علیرضا خلجی و تیمور محمدی (1386)، «الگوهای اندازه­گیری مقیاس معادل خانوار و محاسبه­ آن در ایران»، فصلنامه­ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 24، ص 199-221.
شفیعی، هدی (1390)، اندازه­گیری مقیاس معادل خانوارهای ایرانی در سال 1387، پایان­نامه­ کارشناسی ارشد، دانشکده­ علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا (س).
فرزاد، مژده (1388)، اندازه­گیری مقیاس معادل برای خانوارهای با ابعاد مختلف در شهر تهران، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده­ علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا (س).
محمودزاده، محمود، بیژن صفوی و رسول رجبی (1391)، «برآورد و پیش­بینی تقاضای خودروی پراید در ایران: رهیافت سیستم تقاضای تقریبا ایده­آل»، فصلنامه­ پژوهشنامه­ اقتصادی، سال دوازدهم، شماره 44، 251-289.
Ray, R. (1983), “Measuring the Costs of Children: An Alternative Approach”, Journal of Public Economics, No. 22, 89–102.
Banks, J. and R. Blundell and A. Lewbel (1997), “Quadratic Engel Curves and Consumer Demand”, Review of Economics and Statistics, 79, 527–39.
Blackorby, C. and D. Donaldson (1993), “Adult Equivalence Scales and the Economic Implementation of Interpersonal Comparison of Well-being”, Social Choice and Welfare, 10, 335-61.
Blacklow, p. and A. Nicholas and R. Ray (2008), “Demographic Demand Systems with Application to Equivalence Scales Estimation and Inequality Analysis: The Australian Evidence”, The UTAS School of Economics and Finance, Discussion paper.
Deaton, A. and J. Muellbauer (1980), “An Almost Ideal Demand System”, The American Economic Review, Vol. 10, No. 3, 312-360.
Engel, E. (1895), “Die Lebenskosten Belgischer Arbeiter-Familien Früher und Jetzt”, International Statistical Institute Bulletin, 9, 1–74.
Jorgenson, Dale W. and Daniel T. Slesnik (1987), “Aggregate Consumer Behavior and Household Equivalence Scales”, Journal of Business and Economic Statistics, Vol. 5, No. 2, 219-231.
Lewbel, A. (1989), “Household Equivalence Scales and Welfare Comparisons”, Journal of Public Economics, No. 39, 377-91.
Lind, Jo Thori (2000), “The Use of Household Welfare Functions to Estimate Equivalence Scales”, Norway Research Department, 1-64.
Mishra, A. and R. Ray (2011), “Prices, Inequality and Poverty: Methodology and Indian Evidence”, Review of Income and Wealth, Series 57, No. 3, 428-448.
Pollak, R. A. and T. J. Wales (1979), “Welfare Comparisons and Equivalence Scales”, American Economic Review, 69, 216-21.
Phipps Shelley and Thesia l. Garner (1994), “Are Equivalence Scales the Same for the United States and Canada?”, Review of Income and Wealth, Series 40, No. 1, 1-17.
Rahimi, Abolfazl and Hassan Molana (2015), “Relative Cost of Child Rearing for Iranian Households: Estimates of Child Equivalence Scales for Iran”, Quarterly Journal of Economics and Modelling, Shahid Beheshti University. 13-34.
Rothbarth, E. (1943), Note on a Method of Determining Equivalent Income for Households of Different Composition, In C. Madge (ed.), War-Time Pattern of Savings and Expenditure, Cambridge University Press, Cambridge, 123–30.
Stone, R. (1954), “Linear Expenditure System and Demand Analysis: An Application to the Pattern of British Demand”, The
Economic Journal
.
Takeda, Yuka (2010), “Equivalence Scales for Measuring Poverty in Transitional Russia: Engel's Food Share Method and the Subjective Economic Wellbeing Method”, Applied Economic Letter,
17, 351-355.
Vashchilko, A. (2014), “Household Expenditure Patterns, Equivalence Scales and Poverty in Belarus”, Eastern European Economics, Vol. 52, No. 6, 92-108.