نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه اقتصاد نظری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 دانشیار، گروه اقتصاد بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد و تجارت الکترونیک، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
در عصر حاضر و در چرخه در حال شتاب فناوری‌های نوین، فناوری اطلاعات و ارتباطات در همه کشورها به سرعت در حال رشد است و ورود آن به‌عنوان تکنولوژی غیررقابتی با ظرفیت استفاده نامحدود، به عرصه کاربرد همگانی و زندگی اجتماعی، نشان‌دهنده پتانسیل آن برای تاثیرگذاری بر رفاه جامعه است. در این پژوهش با استفاده از داده‌های تابلویی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تابع رفاه اجتماعی آمارتیا سن ارزیابی می‌شود. قلمرو مکانی پژوهش استان‌های ایران و دوره زمانی آن سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ است. بنابر آزمون هاسمن، برآورد مدل با اثرات ثابت ارجحیت دارد و برای رفع ناهمسانی واریانس و همبستگی مقطعی در مدل پژوهش از روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته امکان‌پذیر استفاده شده است. یافته‌های این پژوهش حکایت از تاثیر معنادار و مثبت فاوا بر رفاه اجتماعی دارد. همچنین متغیرهایی چون صنعتی شدن، هزینه‌های دولت و شهرنشینی بر رفاه اجتماعی اثری معنادار و مثبت و تورم نیز اثری معنادار و منفی دارد.
کلیدواژه‌ها
امین‌رشتی، نارسیس، صیامی عراقی، ابراهیم؛ فهیمی‌فر، فاطمه. (1392). بررسی تاثیر رفاه اجتماعی و فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادی، پژوهش‌های اقتصادی، 1 (13)، 63-47.
جعفری صمیمی، احمد و تقی‌نژاد عمران، وحید. (۱۳۸۳). رابطه بین تورم و رفاه: مطالعه‌ای تجربی در اقتصاد ایران، پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار، 14 (4)، ۸۸-۵۹.
حسینی، محمدرضا و جعفری صمیمی احمد. (۱۳۸۹). برآورد و ارزیابی روند رفاه اقتصادی ایران با استفاده از شاخص ترکیبی CIEWB، پژوهش‌های اقتصادی ایران،42 (13)، ۱۲۲-۱۰۱.
دانشمند، آرین و ستاریفر، محمد. (1397). اثر اینترنت بر بهره‌وری نیروی کار اقتصاد ایران، پژوهشنامه اقتصادی، 68 (18)، ۹۸-۷۵.
دهقانی، هانی. (۱۳۸۹). رشد اقتصادی مبتنی‌بر فناوری اطلاعات و ارتباطات و تاثیر آن بر توزیع درآمد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه بوعلی سینا.
زاده‌نصیر، زهرا و توفیقی، حمید. (1391). رابطه نابرابری درآمد و رشد اقتصادی تحت تاثیر فاوا. دومین همایش ملی راهکارهای توسعه اقتصادی با محوریت برنامه ریزی منطقه ای، سنندج.
شهیکی‌تاش، محمدنبی، شهیکی‌تاش، مجتبی، شیوایی، الهام. (۱۳۹۲). سنجش رفاه استان‌های ایران: رهیافت تابع رفاه غیرپارتویی و تجزیه‌پذیر نسبت به جمعیت، مدل‌سازی اقتصادی، 3 (7)، ۴۶-۳۱.
عبادی، جعفر، شهیکی‌تاش، محمدنبی، درویشی، باقر. (۱۳۹۰). تغییرات رفاه اجتماعی در ایران (رهیافت پارتویی و غیرپارتویی از تابع کاردینالی رفاه اجتماعی)، سیاست‌های اقتصادی، 1 (8)، ۲۴-۳.
کریمی تکانلو، زهرا و رنج‌پور، رضا. (۱۳۹۲). اقتصاد سنجی داده‌های تابلویی. تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
کلانتر هرمزی، رضوان. (۱۳۹۲). بررسی اثر فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات بر افزایش بهره‌وری با استفاده از داده‌های بین بخشی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا.
مرادی، مریم. (۱۳۹۵). اثر فاوا بر توزیع درآمد در استان‌های ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
مرادحاصل، نیلوفر، مزینی، امیرحسین، پاریاب، سیدحسین. (۱۳۸۷). اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر فضای کسب‌وکار و تسهیل تجاری، اقتصاد و تجارت نوین، 2 (11)، ۷۳-۳۱.
مشیری، سعید و جهانگرد، اسفندیار. (1383). فناوری اطلاعات و ارتباطات و رشد اقتصادی ایران، پژوهش‌های اقتصادی ایران، 19، 78-55.
Antonelli, C., & Gehringer, A. (2017). Technological change, rent and income inequalities: A Schumpeterian approach. Technological Forecasting and Social Change, 115, 85-98.
Barro, R and Sala-i-Martin, X. (2004). Economic growth. London: MIT Press.
Baseri, B., Jahangard, E. (2006). The Effects of Technological Changes on the Iranian Manufacturing Industry Employment. Iranian Journal of Economic Research. 8(28). 61-85. [In Persian]
Bauer, J. M. (2018). The Internet and income inequality: Socio-economic challenges in a hyperconnected society. Telecommunications Policy. 42(4), 333-343.
Crandall, R. W., Lehr, W., & Litan, R. E. (2007). The effects of broadband deployment on output and employment: A cross-sectional analysis of US data (Vol. 6). Brookings Institution.
Daneshmand, A., Sattarifar, M. (2018). The Effect of Internet Use on Labor Productivity. Economics Research. 18(68). 75-98. [In Persian]
Dasgupta, P., Sen, A., & Starrett, D. (1973). Notes on the measurement of inequality. Journal of economic theory. 6(2). 180-187.
Dedrick, J. Gurbaxani, V. Kraemer, K L. (2003). Information technology and economic performance: A critical review of the empirical evidence. ACM Computing Surveys. 35(1). 1-28.
Dehghani, H. (2010). Economic Growth Based on Information and Communication Technology and its Impact on Income Distribution. Master's Thesis, Bu-Ali Sina University. [In Persian]
Ebadi, J., shahiki tash, M., Darvishi, B. (2012). Social Welfare Changes in Iran (Paratian and non-Paratian Cardinal Social Welfare Function Approach). The Journal of Economic Studies and Policies. 0(21). 3-24. [In Persian]
Feder, G. (1982). On export and economic growth. Journal of Development Economic. 12. 59-73.
Gerster, R., & Zimmermann, S. (2003). Information and communication technologies (ICTs) and poverty reduction in Sub Saharan Africa: a learning study (Synthesis). Switzerland: Gerster Consulting.
Greene, W H. (2002). Econometric Analysis. New Jersey: Prentice Hall.
Gust, C., & Marquez, J. (2004). International comparisons of productivity growth: the role of information technology and regulatory practices. Labour economics. 11(1). 33-58.
Hosseini, M., Jafari Samimi, A. (2010). Economic Welfare in Iran: An application of Composite Index of Economic Well-Being (CIEWB). Iranian Journal of Economic Research. 14(42). 101-122. [In Persian]
Hsiao, C. (2003). Analysis of Panel Data. London: Cambridge University Press.
International Telecommunication Union. (2007). Measuring the Information Society: ICT Opportunity Index and World Telecommunication/ICT Indicators. International Telecommunication Union.
Jorgenson, D W and Motohashi, K. (2005). Information Technology and Japanese Economy. Journal of the Japanese and International Economies. 4(19).
Jorgenson, D W and Stiroh, K J. (2002). Raising the Speed Limit: U. S. Economic Growth in the Information Age. Brookings Papers on Economic Activity. 125-211.
Kalantar Hormozi, R. (2010). Investigating The Effect of Information and Communication Technologies on Increasing Productivity using Sectoral Data. Master's Thesis. Alzahra University. [In Persian]
Kanbur, R and Zhuang, J. (2013). Urbanization and Inequality in Asia. Asian Development Review.1(30). 131-147.
Karimi Takanloo, Z., Ranjpoor, R. (2013). Panel Data Econometrics. The Organization for Researching and Composing University Textbooks in the Islamic and Human Sciences (SAMT). [In Persian]
Krueger, A. (1993). How Computers Have Changed the Wage Structure: Evidence from Micro Data: 1984- 1989. Economics. 108. 33-60.
Lo, D. (2007). Urbanization and Economic Growth: Testing for Causality. Building and Real Estate Workshop Paper.
Memarnejad, A., Dizaji, M. (2010). The Effect of Information and Communication Technology (ICT) on Inflation in the Selected Countries. The Journal of Productivity Management. 4(14). 183-210. [In Persian]
Morad Hasel, N., Mozayani, A, Paryab, S. (2008). The Effect of Information and Communication Technology on Business Environment and Business Facilitation. New Economy and Trade. 11(2). 31-73. [In Persian]
Moradi, M. (2016). The Effect of ICT on Income Distribution in The Provinces of Iran. Master's Thesis. Allameh Tabataba’i University. [In Persian]
Moshiri, S., Jahangard, E. (2004). Information and Communication Technology and Iranian Economic Growth. Iranian Journal of Economic Research, 6(19). 55-78. [In Persian]
Mukhopadhaya, P. (2001). A generalized social welfare Function its decomposition and application. Department of economics, Macquarie University. 0119. 1-17.
Murphy, KM. Shleifer, A. Vishny, RW. (1988). Industrialization and the big push. USA: National Bureau of Economic Research Cambridge.
Muto, M and Yamano, T. (2009). The Impact of Mobile Phone Coverage Expansion on Market Participation: Panel Data Evidence from Uganda. World Development. 37 (12). 1887–1896.
Noh, Yong-Hwan and Yoo, Kyeongwon. (2008). Internet, inequality and growth. Policy modeling. 30. 1005-1016.
Pahjola, M. (2002). Information Technology and Economic Growth: A Cross Country Analysis. UNU/WIDER Working Paper.
Pahjola, M. (2002). New Economy in Growth and Development United Nation University. WIDER, Discussion Paper No 2002/67.
Porter, M. E., & Heppelmann, J. E. (2014). How smart, connected products are transforming competition. Harvard business review. 92(11). 64-88.
Quibria and Tschang. (2001). Information and Communication Technology and Poverty: An Asian Perspective. ADBI Research Paper Series 12.
Renkow, M. Hallstrom, D. Karanja, D. (2004). Rural Infrastructure, Transactions Costs and Market Participation in Kenya. Journal of Development Economics. 73 (1). 349–367.
Richmond, Kami and Triplett, Russell E. (2017). ICT and income inequality: a cross-national perspective. International Review of Applied Economics.
Rislana, K., Good, A., Adams, C., & Scott, P. (2018). The role of ICT education and training in poverty reduction and economic empowerment: A case study of jigawa state government ICT4D intervention: EJEG. Electronic Journal of E-Government. 16(1). 1-17.
Samimi A, Taghinejad V. (2004). The Relationship Between Inflation and Welfare: An Empirical Study in the Iranian economy. Quarterly Journal of Economic Research. 14 (4). 59-88. [In Persian]
Santhirasegaram, S. (2013),Capability of Information Accesses and Poverty Reduction in Developing Countries: Cross Country Empirical Study. Journal of Information & Knowledge Management. 10(3). 18-24.
Sen, A. (1974). Informational bases of alternative welfare approaches: aggregation and income distribution. Journal of Public Economics. 3(4). 387-403.
Sen, A. (1985). Commodities and Capabilities (1st ed.). New York, NY: North-Holland Sole distributors for the U.S.A. and Canada, Elsevier Science Publishing Co. ISBN 9780444877307.
Shahiki Tash, M., Shahiki Tash, M., Shivaie, E. (2013). Estimation of Welfare in Iran Provinces: A Non-Paretian and Decomposition Welfare Function Approach to population. Economical Modeling. 7(23). 31-46. [In Persian]
Sharma, P., (2011), Impact of Information Technology on The Development of Rural Economy of India, International Journal of Information Technology and Knowledge Management. 4. 187-190.
Sheshinski, E. (1972). Relation between a social welfare function and the Gini index of income inequality. Journal of Economic Theory. 4(1). 98-100.
Tisdell, C. (2017). Information technology’s impacts on productivity and welfare: A review. International Journal of Social Economics. 44(3). 400-413.
Ugurlu, E and Bayar, Y l. (2014). Foreign direct investment and international trade in Turkey: Time-series-cross-section methods. Ekonomik Yaklasim. 25 (91). 69-84.
Woodford, M. (2011). Simple Analytics of the Government Expenditure Multiplier. American Economic Journal Macroeconomics. 3(1). 1-35.
Yitzhaki, S. (1979). Relative Deprivation and the Gini Coefficient. Quarterly Journal of Economics. 93. 321-24.
Zadehnasir, Z., Tofighi, H. (2012). The Relationship between Income Inequality and Economic Growth under The Influence of ICT. 2nd National Conference on Approaches Economic Development, Focusing on Regional planning. Sanandaj. [In Persian]
)