زهره فلاح محسن خانی؛ فرهاد مهران؛ مریم جوادی
دوره 13، شماره 51 ، دی 1392، صفحه 1-17
چکیده
ایجاد اشتغال پایدار یکی از اهداف مهم هر دولتی است. بنابراین، برنامه‌ریزی‌های کلان کشور علاوه بر شاخص‌های نیروی کار در مقاطع زمانی به شاخص‌های بیان‌کننده تغییرات نیروی کار نیز نیاز دارد. یکی از منابع اندازهگیری این شاخص‌ها، آمارگیری‌های نیروی کار با نمونه‌های چرخشی است. آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران با استفاده از نمونه‌های ...
بیشتر
ایجاد اشتغال پایدار یکی از اهداف مهم هر دولتی است. بنابراین، برنامه‌ریزی‌های کلان کشور علاوه بر شاخص‌های نیروی کار در مقاطع زمانی به شاخص‌های بیان‌کننده تغییرات نیروی کار نیز نیاز دارد. یکی از منابع اندازهگیری این شاخص‌ها، آمارگیری‌های نیروی کار با نمونه‌های چرخشی است. آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران با استفاده از نمونه‌های چرخشی از سال 1384 به صورت فصلی انجام می‌شود. در این مقاله روش محاسبه جریان نیروی کار برای دادههای ایران شرح داده شده است و برآوردها به تفکیک زن و مرد ارایه شده‌اند. در پایان، این برآوردها برای دوره زمانی 6ساله تحلیل شده‌اند.
گلروز رمضان‌زاده ولیس؛ فرشاد مومنی
دوره 13، شماره 51 ، دی 1392، صفحه 19-51
چکیده
پدیده نفرین منابع با این تصور عمومی که ثروت منابع طبیعی باعث رشد اقتصادی می‌شود، در تضاد است. در این بین، اینکه چرا کشورهای درحالتوسعه صادرکننده نفت پس از سود بردن از بزرگ‌ترین انتقال ثروت که تاکنون بدون جنگ رخ داده است، گرفتار زوال اقتصادی و تباهی سیاسی شده‌اند، به‌عنوان یکی از مسایل مطرح در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. ...
بیشتر
پدیده نفرین منابع با این تصور عمومی که ثروت منابع طبیعی باعث رشد اقتصادی می‌شود، در تضاد است. در این بین، اینکه چرا کشورهای درحالتوسعه صادرکننده نفت پس از سود بردن از بزرگ‌ترین انتقال ثروت که تاکنون بدون جنگ رخ داده است، گرفتار زوال اقتصادی و تباهی سیاسی شده‌اند، به‌عنوان یکی از مسایل مطرح در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و بهره‌گیری از چهارچوب نظریه نهادگرایی، به بررسی سازه ذهنی «کوته‌نگری» در بین تصمیم‌گیرندگان و سیاست‌گذاران این جوامع و آثار و عواقب زیان‌بار آن و همچنین راهکارهای برون‌رفت از این آثار منفی پرداخته‌ایم و برای بررسی چگونگی پیدایش و استمرار این عارضه از دو «تبیین تاریخی» و «اقتصادسیاسی» استفاده کرده‌ایم. در مجموع، براساس دلایل ارایه شده مبتنی‌بر این دو تبیین، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عامل را ضعف ساختار نهادی یافته‌ایم. همچنین مورد ایران، به‌عنوان دولتی نفتی با تجربه دو شوک درآمد نفتی دهه‌های 1350 و 1380 مورد بررسی قرار گرفته است و با ردگیری ریشه‌های تاریخی و اقتصاد سیاسی مشاهده می‌شود که یافته تحلیلی پژوهش در این کشور نیز صدق می‌کند. در این ارتباط در کنار دیگر گزینه‌های پیشنهادی، اصلاح نظام بودجه‌ریزی و مالیاتی، به‌عنوان راهکارهایی برای بهره‌برداری کارا از درآمدهای حاصل از رونق نفتی برای توسعه بلندمدت، پیشنهاد شده است.
حمید آماده؛ نادر مهرگان؛ محمود حقانی؛ میثم حداد
دوره 13، شماره 51 ، دی 1392، صفحه 53-80
چکیده
برآورد صحیح تابع تقاضای نفت گاز در بخش کشاورزی به‌منظور محاسبه کششهای قیمتی و درآمدی برای اتخاذ سیاست‌های مربوط به قیمت و درآمد اهمیت زیادی دارد. بنابراین، در مقاله حاضر با وارد کردن جزء غیرقابل مشاهده روند و ایجاد یک مدل فضا ـ حالت، با استفاده از روش حداکثر راست‌نمایی و به‌کارگیری الگوریتم کالمن فیلتر، به برآورد تابع تقاضا ...
بیشتر
برآورد صحیح تابع تقاضای نفت گاز در بخش کشاورزی به‌منظور محاسبه کششهای قیمتی و درآمدی برای اتخاذ سیاست‌های مربوط به قیمت و درآمد اهمیت زیادی دارد. بنابراین، در مقاله حاضر با وارد کردن جزء غیرقابل مشاهده روند و ایجاد یک مدل فضا ـ حالت، با استفاده از روش حداکثر راست‌نمایی و به‌کارگیری الگوریتم کالمن فیلتر، به برآورد تابع تقاضا و محاسبه کششهای قیمتی و درآمدی اقدام شد. به‌منظور مقایسه ضرایب بهدست آمده، از روشهای ARDL، ECM و FMOLS نیز استفاده شد. دادههای مورد استفاده در این تحقیق به صورت سری زمانی سالانه طی دوره 1389-1353 بود. نتایج حاکی است که روند تخمین زده شده، تصادفی و غیرخطی بوده و ماهیت آن از نوع مدل سطح نسبی است. با توجه به تابع تقاضای برآورد شده، کشش قیمتی تقاضای نفت گاز در کوتاهمدت و بلندمدت به ترتیب 09/0- و 13/0- برآورد شد. همچنین کشش درآمدی در کوتاهمدت و بلندمدت به ترتیب 4/0 و 57/0 است. ضریب تعداد تراکتور در هر هکتار سطح زیر کشت که نشان‌دهنده حساسیت تقاضای نفت گاز به تغییرات تجهیزات و ماشینآلات کشاورزی است، 34/0 بهدست آمد.
اسفندیار جهانگرد؛ افروز آزدیخواه جهرمی
دوره 13، شماره 51 ، دی 1392، صفحه 81-111
چکیده
مقاله حاضر به شناسایی زنجیرههای تولید[1] با استفاده از شاخص میانگین طول انتشار[2]برای اقتصاد ایران با استفاده از جدول داده ـ ستانده سال 1380 می‌پردازد. ابتدا به اندازهگیری پیوندهای پسین و پیشین فعالیت‌ها می‌پردازیم و سپس، ماتریس شاخص میانگین طول انتشار و در نهایت، شناسایی زنجیرههای تولیدی را با استفاده از جدول داده ـ ستانده ...
بیشتر
مقاله حاضر به شناسایی زنجیرههای تولید[1] با استفاده از شاخص میانگین طول انتشار[2]برای اقتصاد ایران با استفاده از جدول داده ـ ستانده سال 1380 می‌پردازد. ابتدا به اندازهگیری پیوندهای پسین و پیشین فعالیت‌ها می‌پردازیم و سپس، ماتریس شاخص میانگین طول انتشار و در نهایت، شناسایی زنجیرههای تولیدی را با استفاده از جدول داده ـ ستانده تجمیع شده شش بخشی و بیستوهشت بخشی بهدست میآوریم. نتایج حاکی از آن است که با بررسی پیوندهای پسین و پیشین فعالیتهای اقتصادی، بخشهای صنعت و آب،برق و گاز به‌عنوان بخشهای کلیدی شناسایی شدند.همچنین با مقایسه میانگین طول انتشارهای پسین و پیشین نتایج نشان میدهند که بزرگ‌ترین میانگین طول انتشار پیشین متعلق به بخش کشاورزی و سپس، بخش معدن و کوچکترین مقادیر متعلق به بخش خدمات و ساختمان است. بزرگ‌ترین میانگین طول انتشارهای پسین نیز متعلق به بخش ساختمان و کشاورزی و کوچکترین مقادیر متعلق به بخش معدن و خدمات است. نکته و نتیجه مهم این بوده که در هر دو مورد ـ جدول 6 بخشی و جدول 28 بخشی ـ بخش معدن در بین فعالیتهای اقتصادی در ابتدای چرخه تولید اقتصاد ایران قرار میگیرد. [1]- Production Chains [2]- Average Propagation Lengths
تمیور محمدی؛ علی حسین نبی زاده
دوره 13، شماره 51 ، دی 1392، صفحه 113-149
چکیده
بی‌ثباتی نرخ ارز و انحراف آن از مسیر تعادلی یکی از مهم‌ترین متغیر‌های اقتصادی است. مطالعات نظری و همچنین شواهد تجربی نشان میدهند که انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی آن و نوسانات آن به‌طور بالقوه می‌تواند بر تجارت (واردات و صادرات) تولید و سرمایهگذاری (داخلی و خارجی) تأثیرگذار باشد. بدین منظور در این تحقیق به بررسی رابطه بین نامیزانی ...
بیشتر
بی‌ثباتی نرخ ارز و انحراف آن از مسیر تعادلی یکی از مهم‌ترین متغیر‌های اقتصادی است. مطالعات نظری و همچنین شواهد تجربی نشان میدهند که انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی آن و نوسانات آن به‌طور بالقوه می‌تواند بر تجارت (واردات و صادرات) تولید و سرمایهگذاری (داخلی و خارجی) تأثیرگذار باشد. بدین منظور در این تحقیق به بررسی رابطه بین نامیزانی نرخ ارز حقیقی و واردات کالاهای واسطه‌ای ـ سرمایه‌ای و مصرفی طی دوره 1390 -1353 پرداخته شده است. در این مطالعه نرخ ارز حقیقی تعادلی با استفاده از روش نرخ ارز تعادلی رفتاری برآورد و همچنین با استفاده از روش واریانس شرطی خودرگرسیونی به برآورد بی‌ثباتی (نااطمینانی) نرخ ارز پرداخته شده است و در نهایت، با استفاده از الگوی حداقلمربعاتکاملاً اصلاح شده برآورد اثرات متغیر‌های یادشده بر واردات کشور در دو گروه کالاهای مصرفی و کالاهای واسطه‌ای ـ سرمایه‌ای مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه نشان میدهد، نرخ ارز حقیقی در ایران به‌طور پایدار از مسیر تعادلی خود دارای انحراف است. nbtek@yahoo.com.
محمد راستی؛ جواد رضایی
دوره 13، شماره 51 ، دی 1392، صفحه 151-161
چکیده
این مقاله با استفاده از روش اقتصادسنجی پانل دیتا و برای دوره زمانی 1980 تا 2006، به بررسی تأثیر توسعه مالی بر تجارت کشورهای ملحق شده به سازمان جهانی تجارت WTO)) می‌پردازد. نتایج نشان‌دهنده این مهم بوده که توسعه مالی تأثیری مثبت بر کل تجارت و تأثیری منفی بر تجارت خدمات این کشورها داشته است.با وجود این، با توجه به شناخت توسعه مالی به‌عنوان ...
بیشتر
این مقاله با استفاده از روش اقتصادسنجی پانل دیتا و برای دوره زمانی 1980 تا 2006، به بررسی تأثیر توسعه مالی بر تجارت کشورهای ملحق شده به سازمان جهانی تجارت WTO)) می‌پردازد. نتایج نشان‌دهنده این مهم بوده که توسعه مالی تأثیری مثبت بر کل تجارت و تأثیری منفی بر تجارت خدمات این کشورها داشته است.با وجود این، با توجه به شناخت توسعه مالی به‌عنوان یکی از عوامل تعیینکننده توسعه کل تجارت و نهتنها بخشی از تجارت(تجارت خدمات) در کشورهای یادشده و این مهم که تأثیر مثبت توسعه مالی بر تجارت حدود دو برابر تأثیر منفی آن بر تجارت خدمات این کشورهاست، بهبود و توسعه بخش مالی به‌منظور افزایش عملکردهای اقتصادی و تجاری پیشنهاد شده است.
محمدقاسم رضایی؛ محبوبه سبزرو؛ محمد رضایی پور
دوره 13، شماره 51 ، دی 1392، صفحه 163-187
چکیده
در این مقاله دو پرسش اصلی در مورد مشوقهای مالیاتی مورد توجه قرار میگیرد: نخست اینکه، آیا کشورها بر سر مشوقهای مالیاتی به همان روشی رقابت میکنند که در مورد نرخ‌های مالیاتی چنین کاری را انجام میدهند؟ و دوم، آیا مشوقهای مالیاتی به کار گرفته شده، بر سرمایهگذاری و رشد اقتصادی اثر دارد؟ نتایج آزمون پرسش اول با استفاده ...
بیشتر
در این مقاله دو پرسش اصلی در مورد مشوقهای مالیاتی مورد توجه قرار میگیرد: نخست اینکه، آیا کشورها بر سر مشوقهای مالیاتی به همان روشی رقابت میکنند که در مورد نرخ‌های مالیاتی چنین کاری را انجام میدهند؟ و دوم، آیا مشوقهای مالیاتی به کار گرفته شده، بر سرمایهگذاری و رشد اقتصادی اثر دارد؟ نتایج آزمون پرسش اول با استفاده از روش اقتصادسنجی فضایی برای دادههای پانل و به‌کارگیری روش تخمین حداکثر درست‌نمایی(MLE)، حاکی از آن است که کشورهای درحالتوسعه، به دنبال رقابت بر سر نرخ‌های مالیاتی و تعطیلات مالیاتی (و نه تخفیفهای سرمایهگذاری) هستند. به عبارت دیگر، حکومت یک کشور، سیاست مالیاتی دولت‌های دیگر را به‌عنوان ملاکی برای قضاوت در مورد سیاست مالیاتی خود در نظرمیگیرد. همچنین نتایج آزمون پرسش دوم با استفاده از روش اقتصادسنجی برای دادههای پویا و به‌کارگیری روش گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM) حاکی از آن است که نرخ‌های مالیاتی و تعطیلات مالیاتی بر سرمایهگذاری مستقیم خارجی تأثیر می‌گذارند، در حالی که تخفیفهای سرمایهگذاری چنین حالتی ندارند و از سویی، تنها نرخ‌های مالیاتی اثر معناداری بر سرمایهگذاری بخش خصوصی و رشد اقتصادی دارند. مشوقهای آزمون شده در این مقاله شامل کاهش نرخ‌های مالیاتی، تعطیلات مالیاتی و تخفیفهای سرمایهگذاری و شواهد تجربی، براساس دوره زمانی 2008- 1985 و اطلاعات 45 کشور درحالتوسعه است.
ابراهیم رضائی؛ محمدرضا سعدی؛ فرشاد شکری
دوره 13، شماره 51 ، دی 1392، صفحه 189-210
چکیده
امروزه افزایش مزمن کسری تراز بازرگانی یکی از دلایل مهم بی‌ثبات‌تر شدن کل اقتصاد کلان یک کشور در کنار سایر شاخص‌های مؤثر بر این امر است. روشن است، کسری تراز تجاری می‌تواند ریشه در عدم ثبات در صادرات کالاها و خدمات داشته باشد. براساس این، در این تحقیق بر آن شدیم تا در دوره 1387-1350، ضمن بررسی مفهوم بی‌ثباتی صادرات غیر‌نفتی، مهم‌ترین ...
بیشتر
امروزه افزایش مزمن کسری تراز بازرگانی یکی از دلایل مهم بی‌ثبات‌تر شدن کل اقتصاد کلان یک کشور در کنار سایر شاخص‌های مؤثر بر این امر است. روشن است، کسری تراز تجاری می‌تواند ریشه در عدم ثبات در صادرات کالاها و خدمات داشته باشد. براساس این، در این تحقیق بر آن شدیم تا در دوره 1387-1350، ضمن بررسی مفهوم بی‌ثباتی صادرات غیر‌نفتی، مهم‌ترین عوامل شکلدهنده آن را مورد بررسی قرار دهیم. برای انجام این امر، ابتدا بهترین شاخص از شاخص‌های مختلف نشان‌دهنده بی‌ثباتی انتخاب و شاخص‌های تمرکز کالایی و جغرافیایی محاسبه و سپس، با استفاده از روش آزمون کرانههای پسران (2001)، روابط بلندمدت بین متغیرها بررسی شده است. در مرحله بعد، با استفاده از روش تفکیک واریانس زین و لی (2008)، به تحلیل تأثیر صادرات گروههای کالایی مختلف و همچنین گروه کشورهای مختلف بر بی‌ثباتی صادرات پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد، عواملی مانند تمرکز کالایی، تمرکز جغرافیایی و بی‌ثباتی صادرات نفتی و صادرات گروه کالاهای صنعتی بیشترین نقش را در بی‌ثباتی صادرات غیر‌نفتی در ایران در دوره یادشده، داشتهاند. همچنین عمده بی‌ثباتی صادرات از بازار گروه کشورهای عضو اوپک است.
