نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
2 کارشناس ارشد اقتصاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
بی‌ثباتی نرخ ارز و انحراف آن از مسیر تعادلی یکی از مهم‌ترین متغیرهای اقتصادی است. مطالعات نظری و همچنین شواهد تجربی نشان می‌دهند که انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی آن و نوسانات آن به‌طور بالقوه می‌تواند بر تجارت (واردات و صادرات) تولید و سرمایه‌گذاری (داخلی و خارجی) تأثیرگذار باشد. بدین منظور در این تحقیق به بررسی رابطه بین نامیزانی نرخ ارز حقیقی و واردات کالاهای واسطه‌ای ـ سرمایه‌ای و مصرفی طی دوره 1390 -1353 پرداخته شده است. در این مطالعه نرخ ارز حقیقی تعادلی با استفاده از روش نرخ ارز تعادلی رفتاری برآورد و همچنین با استفاده از روش واریانس شرطی خودرگرسیونی به برآورد بی‌ثباتی (نااطمینانی) نرخ ارز پرداخته شده است و در نهایت، با استفاده از الگوی حداقلمربعاتکاملاً اصلاح شده برآورد اثرات متغیرهای یادشده بر واردات کشور در دو گروه کالاهای مصرفی و کالاهای واسطه‌ای ـ سرمایه‌ای مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه نشان می‌دهد، نرخ ارز حقیقی در ایران به‌طور پایدار از مسیر تعادلی خود دارای انحراف است.
nbtek@yahoo.com.
کلیدواژه‌ها
ادواردز، سباستین (1373)، مشکل تنظیم نرخ ارز در کشورهای در‌حال‌توسعه، ترجمة اسدالله فرزین وش، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی.
اصغرپور، حسین و همکاران (1391)، بررسی اثر بی‌ثباتی نرخ ارز بر صادرات بخش کشاورزی ایران، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شماره 1.
اندرس، والتر (1386)، اقتصادسنجی سری‌های زمانی (با رویکرد کاربردی)، ترجمة مهدی صادقی و سعید شوال‌پور، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
ایزدی، حمیدرضا و مریم ایزدی (1388)، اثراتتغییراتنرخارزمبتنی‌برنظریهبرابریقدرتخریدبرارزش‌افزوده بخشصنعت، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره ۵۲.
ایزدی، حمیدرضا و مریم ایزدی (1388)، اثراتتغییراتنرخارزبرارزش‌افزودهبخشصنعتبااستفادهازمدلکوتانی، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 85.
پورمقیم، جواد (بهار و تابستان 1379)، برآورد سری زمانی تابع تقاضای واردات ایران: یک تحلیل مجدد، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 56.
تشکینی، احمد و علی‌رضا باستانی (1385)، تخمین تابع تقاضای واردات برای اقتصاد ایران (1383-1338)، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 40.
جلایی، سیدعبدالمجید و عاطفه خسروی (بهار 1385)، انحراف از مسیر تعادلی نرخ ارز حقیقی و تأثیر آن بر رشد اقتصادی ایران، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی.
خاوری‌نژاد، ابوالفضل، بررسینرخواقعیارزدراقتصادایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، به راهنمایی محمود ختائی.
شریفلو، مهری، بررسی و تدوین نظام ارزی مطلوب برای ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، به راهنمایی عباس شاکری.
طیبی، سیدکمیل و خدیجه نصراللهی، نقشمتغیرهایاساسیدرتبیینرفتارنرخواقعیتعادلیبلندمدت ارزدرایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 13.
قاسملو، خلیل (1376)، بررسیاثراتانحرافنرخواقعیارزازمسیرتعادلیبرمتغیرهایکلاناقتصادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
محمدی، تیمور (1390)، خطای متداول در کاربرد مدل‌های سری‌های زمانی: کاربرد نادرست مدل ARDL، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 13.
مردان‌تبار، حسام (1387)، آیا نامیزانی نرخ ارز در ایران پدیده‌ای ماندگار است، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی شریف.
نصراللهی، محمد (1383)، تابع تقاضای واردات ایران: یک ارزیابی مجدد با رویکرد آزمون کرانه‌ها، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 66.
نصراللهی، خدیجه (1380)، انحراف از مسیر تعادلی بلندمدت نرخ ارز در ایران و اثر آن بر متغیرهای اقتصادی، پایان‌نامه دکترا، دانشگاه اصفهان.
نیک‌اقبالی، سیروس (1376)، بررسیاثرنوساناتنرخواقعیارزوانحرافنرخواقعیارزازمسیرتعادلیبرعرضهصادرات محصولاتکشاورزی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 56.
نوفرستی، محمد (1378)، ریشه واحد و هم‌جمعی در اقتصادسنجی، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
هزارخانی اردشیر، سیروس نیـک‌اقبـالی و کـامبیز هژبرکیـانی (1379)، بررسـی اثـر عـدم تعــادل نــرخ ارز بــر عرضــه صــادرات محــصولات کــشاورزی.
هینکل و مونتیل (1385)، ناترازی نرخ ارز: مفاهیم و اندازه‌گیری برای کشورهای در‌حال‌توسعه، ترجمة رضا شیوا و خدیجه نصراللهی، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی.
Arize, A.C (1995), Trade Flows and Real Exchange-Rate Volatility: An Application of Cointegration and Error Correction Modeling, North American Journal of Economics and Finance, 6(1).
Arize, A.C (1997), Conditional Exchange Rate Volatility and the Volume of Foreign Trade: Evidence from Seven Industrialized Countries, Southern Economic Journal, 64.
Arize, A.C (1998), The Long-Run Relationship Between Import Flows and Real Exchange-Rate Volatility: The Experienced of Eight European Economies, International Review of Economics and Finance, 7.
Baharumshah, A.Z., Thanoon, M.A. and Rashid, S (2003), Savings Dynamic in the Asian Countries, Journal of Asian Economic, 13.
Bailey, M.J. and Tavlas, G.S (1988), Trade and Investment Performance under Floating Exchange Rates: The U.S. Experience. MF working Paper, 37.148 International Journal of Economics and Management.
Baron, D.P (1976), Fluctuating Exchange Rates and the Pricing of Exports, Economic Enquiry, 14.
Belanger, D., Gutierrez, S., Racette, D. and Rayund, J (1992), The Impact of Exchange Rate Variability on Trade Flows: Further Results on Sectoral U.S Imports from Canada. North American, Journal of Economics and Finance, 3.
Bollerslev, T (1986), Generalized Autoregressive Conditional Heteroscedasticity, Journal of Econometrics, 31.
Bollerslev, T., Chou, R. and Kroner, K (1992), ARCH Modeling in Finance, Journal of Econometrics, 52.
Bouoiyour, J. and Rey, S (2005), Exchange Rate Regime, Real Exchange Rate, Trade Flows and Foreign Direct Investments: The Case of Morocco, African Development Review, 17.
Clark, Peter, and Ronald MacDonald (1998), Exchange Rates and Economic Fundamentals: A Methodological Comparison of BEERs and FEERs, IMF Working Paper 98/67.
Choudhry, T (2005), Exchange Rate Volatility and the United States Export: Evidence from Canada and Japan, The Japanese and International Economies, 19.
Cushman, D.U (1988), U.S. Bilateral Trade Flows and Exchange Risk during the Floating Period. Journal of International Economics, 3.
De Grauwe, P (1988), Exchange Rate Variability and the Slowdown in Growth of International Trade. IMF Staff Papers, 35.
Edwards, S. and Savastano, M (1999), Exchange Rates in Emerging Economies: What Do We Know? What Do We Need to Know? Working Paper No. 7228 (NBER).
Edwards, S (2000), Exchange Rates Systems in Emerging Economies. Mimeo, January.
Elbadawi, I. and Soto, R (1994), Capital Flows and Equilibrium Real Exchange Rates in Chile. Policy Research Working Paper 1306, The World Bank, Washington DC.
Engel, R. and Granger, C.W.J (1987), Cointegration and Error Correction Representation, Estimation and Testing, Econometrica, 55.
Faruqee, Hamid (1995), Long-Run Determinants of the Real Exchange Rate: A Stock-FlowPerspective, Staff Papers International Monetary Fund, Vol. 42
Friedman, M (1953), The Case for Flexible Exchange Rates, in Essays in Positive Eco-nomics, University of Chicago, Chicago.
Furman, J. and Stigliz, J (1998), Economic Crises: Evidence and Insight from East Asian, Brookings Papers on Economic Activity, 2.
Gandolflo, G (1981), Quantitative Analysis and Econometric Estimation of Continuous Time Dynamic Models. Amsterdam: North-Holland.
Ghura, D. and Grennes, T.J (1993), The Real Exchange Rate and Macroeconomic Performance in Sub-Saharan Africa, Journal of Development Economics, 32.
Giannopoulos, K (1995), Estimating the Time-Varying Components of International Stock Markets’ Risk, European Journal of Finance, 1, 129 – 164.149 Exchange Rate Misalignment, Volatility and Import Flows in Malaysia.
Giovannini, A (1988), Exchange Rates and Traded Goods Prices, Journal of International Economics, 24.
Gotur, P (1985), Effects of Exchange Rate Volatility on Trade: some Further Evidence, IMF Staff Papers.
Government of Malaysia (1971), The Second Outline Perspective Plan 1991 – 2000. National Printing Department: Kuala Lumpur.
Hemphil,William (1974), the Foreign of Exchange Receipts on Income of Less Developed Countries, IMF staff paper.
Hood, R (2001), Malaysian Capital Controls. World Bank Policy Research, Working Paper.
Hooper, P. and Kohlhagen, S (1978), The Effect of Exchange Rate Uncertainty on the Price and Volume of International Trade, Journal of International Economics, 8.
Husted, S. and Macdonald, R (1999), The Asian Currency Crash: Were Badly Driven Fundamentals to Blame?, Journal of Asian Economics, 10.
Johansen, S (1988), Statistical Analysis of Cointegration Vectors, Journal of Economic Dynamic and Control, 12.
Johansen, S. and Juselius, K (1990), Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointgeration – With Applications to the Demand for Money, Oxford Bulletin of Economics and Statistical, 52.
Kenen, P.T. and Rodrik, D (1986), Measuring and Analyzing the Effects of Short-term Volatility in Real Exchange Rates, Review of Economics and Statistics, 68.
khan, Mohsin (1974), Import and Export Demand in Developing Countries, IMF, Staff Paper , vol xxI no3.
Kwiatkowski, D., Phillips, P.C.D., Schmidt, P. and Shin, Y (1992), Testing the Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of a Unit Root, Journal of Econometrics, 54.
Mackinon, J.G (1996), Numerical Distribution Functions for Unit Root and Cointegration Tests, Journal of applied Econometric, 11.
Magee, S.P (1975), Prices, Income and Foreign Trade: A Survey of Recent Economic Studies. In: Kenen, P.B. (Ed.), International Trade and Finance: Frontiers for Research. Cambridge Univ. Press: Cambridge.
Mah, J.S (1994), Japanese Import Demand Behaviour: The Cointegration Approach, Journal of Policy Modeling, 16.
Mckenzie, M. and Brooks, R (1997), The Impact of Exchange Rate Volatility on Germany–US Trade Flows, Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 7.
Mckenzie, M (1998), The Impact of Exchange Rate Volatility on Australian Trade Flows, Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 8.
Mckenzie, M.D (1999), The Impact of the Exchange Rate Volatility on International Trade Flows, Journal of Economics Survey, 13.
Medhora, R (1990), The Effect of Exchange Rate Variability on Trade: The Case of the West African Monetary Union’s, World Development, 18.
Moosa, I.A (2000), Measuring Misalignment in Intra-Arab Exchange Rates. The ERF Seventh Annual Conference, Amman, Jordan, 26 – 30 October 2000.150 International Journal of Economics and Management.
Moran, Christian (1989), Imports under a Foreign Exchange Constraint, The World Bank Economic Review, Vol 3.
Narayan, P.K. and Narayan, S (2005), Estimating income and Price Elasticities of Imports for Fiji in a Cointegration Framework, Economic Modeling, 22.
Narayan, P.K (2005), The Saving and Investment Nexus for China: Evidence form Cointegration Tests, Applied Economic, 37.
Pick. D. H. Vollrach. T. L (1994), Real Exchange Rate, Misalignment andAgricultural Export Performance in Developing Countries, EconomicDevelopment and Cultural Change,Vol.42.
Phillips, P., and Hansen, B (1990), Statistical Inferences in Instrumental Variables Regression with I(1) Processes, Review of Economic Studies, 57(1).
Rajan, R.S. and Siregar, R.Y (2002), Choice of Exchange Rate Regime: Currency Board (Hong Kong) or Monitoring Band (Singapore). Australian Economic Papers, 41.
Rajan, R.S., Sen, R. and Siregar, R.Y (2004), Misalignment of the Bhat and its Trade Balance Consequence for Thailand in the 1980s and 1990s. The World Economy, 27.
Sazanami, Y. and Yoshimura, S (1999), Restructuring East Asian Exchange Rate Regimes, Journal of Asian Economics, 10.
Sekkat, K. and Varoudakis, A (2000), Exchange Rate Management and Manufactured Exports in Sub-Saharan Africa, Journal of Development Economics, 61.
Sercu, P. and Vanhulle, C (1992), Exchange Rate Volatility, Exposure and the Value of Exporting Firms, Journal of Banking and Finance, 16.
Siregar, R.Y and. Har, C.L (2001), Economics Fundamentals and Managed Floating Exchange Rate Regime in Singapore, Journal of Economic Development, 26.
Siregar, R. and Rajan, R.S (2004), Impact of Exchange Rate Volatility on Indonesia’s Trade Performance in the 1990s, Journal of the Japanese and International Economies, 18.
Stein, J (1994), The Natural Real Exchange Rate of the US Dollar and Determinants of Capital Flows. In: Estimating Equilibrium Exchange Rates (ed J. Williamson.), 133 – 175. Institute for international Economics, Washington, DC.
Stein, J (1996), The Natural Real Exchange Rate: Theory and Application to the Real Exchange Rate of the US Dollar Relative to the G8 and to the Real Effective Exchange Rate of Germany, Working Paper No. 96 – 4. Brown University.
Stein, J. and Paladino, G (1998), Recent Developments in International Finance: A Guide to Research, Journal of Banking and Finance, 21.
Stein, J. and Lim, G (2002), Introduction to Exchange Rates in Europe and Australia: Fundamental Determinants, Adjustment and Policy Implications, Australia Economic Papers, 41.
Williamson, John (1994), Estimating Equilibrium Exchange Rate Washington, D.C.: Institute for International Economics.
)