نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد و پژوهشگر سازمان امور مالیاتی کشور

2 عضو هیأت علمی مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی

چکیده

در این مقاله دو پرسش اصلی در مورد مشوق­های مالیاتی مورد توجه قرار می­گیرد: نخست اینکه، آیا کشورها بر سر مشوق­های مالیاتی به همان روشی رقابت می­کنند که در مورد نرخ‌های مالیاتی چنین کاری را انجام  می­دهند؟ و دوم، آیا مشوق­های مالیاتی به کار گرفته شده، بر سرمایه­گذاری و رشد اقتصادی اثر دارد؟ نتایج آزمون پرسش اول با استفاده از روش اقتصادسنجی فضایی برای داده­های پانل و به‌کارگیری روش تخمین حداکثر درست‌نمایی(MLE)، حاکی از آن است که کشورهای درحال‌توسعه، به دنبال رقابت بر سر نرخ‌های مالیاتی و تعطیلات مالیاتی (و نه تخفیف‌های سرمایه‌گذاری) هستند. به عبارت دیگر، حکومت یک کشور، سیاست مالیاتی دولت‌های دیگر را به‌عنوان ملاکی برای قضاوت در مورد سیاست مالیاتی خود در نظرمی­گیرد. همچنین نتایج آزمون پرسش دوم با استفاده از روش اقتصادسنجی برای داده­های پویا و به‌کارگیری روش گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM) حاکی از آن است که نرخ‌های مالیاتی و تعطیلات مالیاتی بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تأثیر می‌گذارند، در حالی که تخفیف‌های سرمایه‌گذاری چنین حالتی ندارند و از سویی، تنها نرخ‌های مالیاتی اثر معنا­داری بر سرمایه­گذاری بخش خصوصی و رشد اقتصادی دارند. مشوق­های آزمون شده در این مقاله شامل کاهش نرخ‌های مالیاتی، تعطیلات مالیاتی و تخفیف­های سرمایه­گذاری و شواهد تجربی، براساس دوره زمانی 2008- 1985 و اطلاعات 45 کشور درحال‌توسعه است.


کلیدواژه‌ها

اکبری، نعمت، مصطفی عمادزاده و علی رضوی (1383)، بررسی عوامل مؤثر برقیمت مسکن در شهر مشهد (رهیافت اقتصادسنجی فضایی در روش هدانیک)، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، شماره21 و 22.
تانزی و زی (2000)، سیاست مالیاتی برای بازارهای در حال ظهور: کشورهای درحال‌توسعه، ترجمة گزارش شماره 35 صندوق بین‌المللی پول، سازمان امور مالیاتی، دفتر مطالعات و تحقیقات مالیاتی.
رضایی، ابراهیم (1388)، نقش مشوق‌ها و نرخ‌های مؤثر مالیاتی در پویایی­های سرمایه­گذاری: رویکرد کلان، فصلنامه تخصصی مالیات، سازمان امور مالیاتی کشور، شماره 55.
فلیحی، نعمت‌الله و همکاران (1387)، بررسی اثر معافیت‌های مالیاتی و منطقه­ای موضوع ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم (طرح مطالعاتی)، تهران، پژوهشکده امور اقتصادی.
سازمان امور مالیاتی (1390)، دفترمطالعات و تحقیقات مالیاتی، گزارش بازنگری مشوق‌های مالیاتی در ایران.
عسگری و اکبری (1380)، روش‌شناسی اقتصادسنجی فضایی، تئوری و کاربرد، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان.
Easson Alex and Eric M. Zolt (2003), Tax Incentives, World Bank Course on Practical Issues of Tax Policy in Developing Countries
Arellano, M. and S. Bond (1991), Some Tests of Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and an Application to Employment Equations, Review of Economic Studies, 58.
Anselin, L. and R. Florax (1995), Small Sample Properties of Tests from Spatial Dependence in Regression Models: Some Further Results, in New Directions in Spatial
Anselin, L. and S.J. Rey (1991), Properties of Tests of Spatial Dependence in Linear-Regression Models, Geographic Analysis, 23 (2).
Brill, Alex; Hassett, Kevin (2007), Revenue Maximizing Corporate Income Taxes: The Laffer Curve in OECD Countries, Working paper #137 (American Express Institute).
Baldwin, R. and P. Krugman (2004), Agglomeration, Integration, and Tax Harmonization, European Economic Review, 48.
Bird, R.M (2000), Tax Incentives for Investment in Developing Countries, in Fiscal Reform and Structural Change in Developing Countries ed. by G. Perry, J. Whalley,And G. McMahon, Vol. 1, McMillan Press.
Bloom, N., R. Griffith, and J. Van Reenen (2002), Do R&D Tax Credits Work? Evidence From a Panel of Countries, 1979–1997, Journal of Public Economics, Vol. 85.
Bondolino, D. And R.T. Greenbaum (2007), Do Local Tax Incentives Affect Economic Growth? What Mean Impacts Miss in the Analysis of Enterprise Zone Policies, Regional Science and Urban Economics, Vol. 37.
Farhadian-Lorei, Ziba and Katz (1989), Fiscal Dimensions of Trade Policy, in Fiscal Policy, Stabilization and Growth in Developing Countries, IMF.
Hines, James R (2005), Do Tax Havens Flourish?, Tax Policy and the Economy (Cambridge, MA: MIT Press) 19: 66.
Heady, Christopher (2002), Tax Policy in Developing Countries: What Can be Learned From OECD Experience?, Centre for Tax Policy and Administration, OECD.
Hasset, K. A. and R. G. Hubbard, (2002), Tax Policy and Business Investment, in Handbook of Public Economics, ed. by A. Auerbach and M. Feldstein, Vol.3 (Amsterdam: Elsevier).
James, Sebastian, (2009), Incentives and Investments: Evidence and Policy Implications, Investment Climate Advisory Services of the World Bank Group.
Klemm, A. and Van Parys, S (2009), Empirical Evidence on the Effects of Tax Incentives, IMF Working Paper 09/136(Washington: International Monetary Fund).
Klemm, A (2009), Causes, Benefits and Risks of Tax Incentives, IMF Working
Paper 09/21 (Washington: International Monetary Fund).
Kjetil Bjorvatn and Alexander W. Cappelen (2001), Income Distribution and Tax Competition, The Norwegian School of Economics and Business Administration, Discussion Paper 29/01.
OECD, (2001), Corporate Tax Incentives for Foreign Direct Investment, OECD Tax Policy Study No. 4.
Panagiota, B (-----), The Effect of Tax Incentives on Investment – Decision of Transnational Enterprises (TNEs) in an Integrated World: A Literature Review, University Campus of Rio, Patra.
Russell Sobel and Gary A. Wagner (2003), Cyclical Variability in State Government Revenue: Can Tax Reform Reduce it? State Tax  Notes, August.
Shah, A (ed.), (1995), Fiscal Incentives for Investment and Innovation (Oxford: Oxford University Press).
Tanzi, Vito (1989), The Impact of Macroeconomic Policies on The Level of Taxation and Fiscal Balances in Developing Countries, Staff papers, IMF, Vol (36).
Tanzi, Vito (1977), Inflation, Lags in Collection and Real Value of Tax Revenue, Staff papers, IMF, Vol (26).
The Global Tax & Fiscal Group of  Mazars, (2010) Review of Tax R & D Incentives. UK.
Tung, S. and S. Cho (2001), Determinates of Regional Investment Decisions in China: An Econometric Model of Tax Incentive Policy, Review of Quantitative Finance and Accounting, 17.
UNCTAD (2000), Tax Incentives and Foreign Direct Investment: A Global Survey (ASIT Advisory Studies, No.16). New York & Geneva: UN.
Victor Thurony (1998), Tax Law Design and Drafting (volume 2(; International Monetary Fund
Wells, L.T. and N. Allen (2001), Tax Holidays to Attract Foreign Direct Investment: Lessons from Two Experiments, in: L.T. Wells, N.J. Allen, J. Morisset and N. Prinia, Using Tax Incentives to Compete for Foreign Investment-Are they Worth the Costs? Foreign Investment Advisory Service, Occasional Paper 15.
Zee, H.H., J.G. Stotsky, and E. Ley )2002(, Tax Incentives for Business Investment: A Primer for Policy Makers in Developing Countries, World Development, Vol. 30(9).
data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicators.
www.imf.org/external/pubs/ft/weodatabase/2012/01/index.htm.