نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات تهران

2 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد کرج

چکیده

نرخ مؤثر واقعی ارز به‌عنوان یکی از مهمترین عوامل رقابت‌پذیری بین‌المللی تلقی می‌شود. با افزایش آن رقابت پذیری صادراتی کشور افزایش و با کاهش آن رقابت پذیری صادراتی کشور کاهش می‌یابد. لذا حفظ و یا ارتقای نرخ مؤثر واقعی ارز اثر مثبت بر تراز تجاری کشور و کاهش آن اثر منفی بر آن خواهد داشت. عوامل مختلفی نیز بر نرخ مؤثر واقعی ارز تأثیرگذار هستند و شوکهای وارده بر اقتصاد ممکن است در کوتاه مدت نرخ مؤثرواقعی ارز را جابجا کنند ولی در مقاطع زمانی طولانی تر، نرخ مؤثرواقعی ارز تنها بر اساس متغیرهای بنیادی اقتصاد تنظیم می‌شود. 
لذا به منظور بررسی  تأثیر عوامل بنیادین اقتصادی بر نرخ مؤثر واقعی ارز، فرم عمومی معادلات ارائه شده است. پس از انجام برآوردهای مختلف و بررسی آنان از لحاظ نظری، تجربی و معیارهای خوبی برازش، مدل مورد نظر را انتخاب نموده ایم . نتایج حاصل از برآوردها حاکی از آن است که با توجه به آماره‌های مختلف، مدلی که در آن متغیر وابسته، نرخ مؤثر واقعی ارز مبتنی بر ارزش واحد صادرات باشد، بعنوان مدل مناسب تشخیص داده می‌شود.مدل مذکور با استفاده از داده‌های محاسبه شده برای نرخ‌های مؤثر واقعی ارز و داده‌های مربوط به سایر متغیرها، به روش حداکثر راستنمایی(MLE) برآورد شده است. رابطه برآوردی برای نرخ مؤثر واقعی ارز بیانگر یک رابطه بلند مدت بوده و مشاهده گردید که در رابطه بلند مدت، تمامی ضرایب برآوردی دارای علامت مورد انتظار بوده و با مبانی نظری سازگار میباشند.

کلیدواژه‌ها

1. سالنامه‌های‌آماری‌کشور، سالهای‌مختلف.
2. سالنامه‌های‌آمار بازرگانی‌خارجی‌کشور، سالهای‌مختلف.
3. لوح فشرده (CD) مربوط به IFS.
4. لوح فشرده (CD) مربوط به.UNCTAD
5. ترازنامه بانک مرکزی، سالهای‌مختلف.
6. لوح فشرده (CD) مربوط به World Bank.
7. Alavirad, Abbas and Athawale, Sanhita, "The Impact of the Budget Deficit on Inflation in the Islamic Republic of Iran"., OPEC Review,Vol. 29, (March 2005).
8. Bahmani Oskooee, Mohsen, "Nominal and  Real Effective Exchange Rates of  Middle Eastern Countries and Their Trade Performance"., Applied Economics, No.33, (2001).
9. Buckley, P. J. et al., "Measures of International Competitiveness: A Critical Survey"., Journal of Marketing Management, Vol. 4, No. 2, (1988).
10. Bureau of Labor Statistics. "International Comparisons of Manufacturing Productivity and Unit Labor Cost Trends"., Washington, D.C, (September, 2002).
11. Dollar, D., N.E. Wolff. Competitiveness, Convergence and International Specialization. The MIT Press., 1993.
12. Durand, Martine, and Claude, Giorno, "Indicators of International Competitiveness Conceptual Aspects and Evaluation"., OECD Economic Studies, No. 9, (Autumn, 1987).
13. Engle, R. F and Granger, C. W. "Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing"., Econometrica, Vol.55, (March,1987).
14. Fagerberg, J. "International Competitiveness"., The Economic Journal, No.391, (June 1988).
15. Francis, A., and P.K. The Concepts of Competitiveness in Competitiveness of European Industry. Routledge, London., 1989.
16. Francois, J. F., K.A. Reinert., Applied Methods for Trade Policy Analysis: A Handbook, Cambridge University Press., 1997.
17. Granger, C. W. J, "Some Properties of Time Series Data and Their Use in Econometric Model Specification"., Journal of Econometrics,Vol.16, No.1, (1981).
18. Granger, C. W. J and Newbold, P. "Spurious Regression in Econometrics"., Journal of Econometrics, (1974).
19. Green, W. H, Econometrics Analysis. Mc Graw Hill., 1997.
20. Guerrieri, Paolo and Milana, Calo. New Indicators of Price Competitiveness and Effective Exchange Rates., Weltwirt Schaftliches Archiv, Vol. 129. No.4, (1993).
21. Hatsopoulos, G., P. Krugman, L. Summers, "U.S. Competitiveness: Beyond the Trade Deficit"., Science, No. 241, (1988).   
22. Hickman, B. G. International Productivity and Competitiveness: An Overview. in Hickman (ed.), International Productivity and Competitiveness, Oxford University Press, New York., 1992.
23. Johansen, S and K. Juselius. "Maximum Likelihood Estimation And Inference On Cointegration:with Application to the Demand For Money"., Oxford Bulletin Economics, No.18, (1985).
24. Lall, Sanjaya. "Competitiveness Indices and Developing Countries An Economic Evaluation of the Global Competitiveness Report"., Elsevier, World Development, Vol. 29, No.9, ( 2001).
25. Lipschitz, Leslie and Mc Donald, Donogh. "Real Exchange Rates and Competitiveness: A Clarification of Concepts, and Some Measurements for Europe"., IMF Working Paper, No. WP/91/25, (March, 1991).
26. Mandeng, O. J. "International Competitiveness and Specialization"., CEPAL Review, No. 45, (December, 1991).
27. Marsh, Ian. w and Tokarick, Stephen. P. "An Assessment of Three Measures of Competitiveness"., Weltwirtschaftliches Archiv, Vol. 132(4), (1996).
28. Marsh, Ian. W and Tokarick, Stephen. P. "Competitiveness Indicators: A Theoretical and Empirical Assessment"., IMF Working Paper, No. WP/94/29, (March, 1994).
29. Mc Donald, Ronald  and Ricci, Luca, "PPP and the Balassa Samuelson Effect:The Role of the Distribution Sector"., IMF Working Paper, No.wp/01/38, (March 2001).
30. MC Guirk, Anne. "Measuring Price Competitiveness for Industrial Country Trade in Manufactures"., IMF Working Paper, No. WP/87/34, (April 1987).
31. Lee, Jaewoo and Tang, Man-Keung, "Does Productivity Growth Lead to Appreciation of the Real Exchange Rate?''., IMF Working Paper, No.WP/03/154, (July 2003).
32. Porter, M. "The Competitive Advantage of Nations"., Harvard Business Review, No.2, (March/April, 1990).
33. Siggel, Eckhard. "Concepts and Measurements of Competitiveness and Comparative Advantage: Towards an Integrated Approach"., Concordia University, Montreal, 2003.
34. Siggel, E. and J. Cockburn. "International Competitiveness and its Sources: A Method of Development Policy Analysis"., Concordia University Department of Economics, Discussion Paper 9517, (1995).
35. Sundararajan , V., Lazare, Michel, and Williams Sherwyn. "Exchange Rate Unification, the Equilibrium Real Exchange Rate, and Choice of Exchange Rate Regime: The Case of the Islamic  Republic of Iran"., IMF Working Paper,
No. WP/99/15, (January, 1999).
36. Swann, P., M. Taghavi. Measuring Price and Quality Competitiveness. Avebury, 1992.
37. Zanello, Alessandro and Desruelle, Dominique, "Aprimer on the IMF’s Information Notice System"., IMF Working Paper, No. wp/97/71, (May, 1997).