نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی- دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

سرمایه‌گذاری عمرانی دولت مقدمه ضروری کارکرد مولّد بخش خصوصی است؛ مشروط بر آن که خود با بهره‌وری، همراه و از نظر حجم و ترکیب با وضعیت کلان اقتصادی سازگار باشد. عدم رعایت قانون در تهیه و اجرای پروژه‌های عمرانی، طی سالیان دراز، حجم عظیمی از پروژه‌های ناتمام را بر اقتصاد ملّی تحمیل کرده و سبب شده است تا دورة احداث، بسیار طولانی شود. این پدیده، تورمی بوده و باعث کندی نرخ رشد است؛ و بدیهی است که نارضایتی اجتماعی و کاهش مشروعیت و اقتدار سیاسی نیز از ثمرات آن می‌باشد. راه‌حل میان مدّت تلاش برای اصلاح فرایند سیاسی و اداری تصمیم‌گیری، باز‌تعریف نقش دولت، مبارزه با فساد و اصلاح نظام فنی اجرایی است. در کوتاه‌مدت باید، جز در مورد ضرورتها، از شروع پروژه‌ جدید خودداری کرد و ادامه طرحهای ناتمام موجود را نیز با دو شاخص کارایی و عدالت اولویت‌بندی کرد تا مجموع عملیات، همواره از منابع در دسترس فراتر نرود.

کلیدواژه‌ها

 1. پناهی، علی. «پیشنهادهایی درباره طرحهای تملک دارائیهای سرمایه‌ای جدید». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 7188، (آذر 1383).
2. پناهی، علی. «تحلیلی بر اعتبارات طرحهای تملک دارائیهای سرمایه‌ای عمرانی». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 7260، بهمن 1383.
3. پناهی، علی و دیگران، « اعتبارات تملک دارائیهای سرمایه‌ای و ضرورت اولویت‌بندی طرحهای نیمه تمام ملی (ویرایش دوم)». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 2008224، )بهمن 1385(.
4. توکلی، احمد. «آثار جهش قیمت نفت بر اقتصاد ایران، 1352-1356». مجله اقتصادی، نشریه داخلی حوزة معاونت امور اقتصادی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، سال دهم، شماره 1، (خرداد 1374).
5. توکلی، احمد. «نقش اعتقادات، ارزشها، منشها و تمایلات حاکمان در کارکرد اقتصاد». سمینار درسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، (22 آذر 1384)، (در دست تدوین).
6. حکیم شوشتری و همکاران. «بررسی تحلیلی پیش‌نویس طرح ساماندهی طرحهای عمرانی». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 6700، (تیرماه 1382).
7. حلاج نیشابوری، شهرام. «طرح بررسی ضرورت و نحوة اولویت‌بندی طرحهای تملک دارائیهای سرمایه‌ای (طرحهای عمرانی) ملی، گزارش جامع». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، (1384).
8. حلاج نیشابوری، شهرام و پناهی، علی. «وضعیت طرحهای تملک دارائیهای سرمایه‌ای و ضرورت اولویت‌بندی طرحهای نمیه تمام ملی». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 7652، (بهمن1384).
9. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی. نظارت بر عملکرد پنج ساله برنامه سوم توسعه. گزارش اقتصادی سال 1383، 1384.
10. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی. گزارش نظارتی پروژه‌های عمرانی ملّی، نیمه اول 1384. معاونت امور فنی، دفتر نظارت و ارزیابی طرحها، (1384).
11. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی (ب). گزارش نظارتی پروژه‌های عمرانی ملی، نیمه اول 1383. معاونت امور فنی، دفتر نظارت و ارزیابی طرحها، (1384).
12. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی. گزارش عملیاتی عمرانی در برنامه توسعه. معاونت امور فنی، دفتر نظارت و ارزیابی طرحها، تهران، (1385).
13. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی(الف). گزارش نظارتی پروژهای عمرانی ملی سال 1384. عملکرد مالی پروژه‌های عمرانی تا اول مرداد 1385.
14. عبدلی، قهرمان. «تاثیرپذیری سرمایه‌گذاری خصوصی از بودجه عمرانی دولت در ایران». مجله برنامه و بودجه، شماره 65-66، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، (شهریور و مهر 1380). 
15. همایون کاتوزیان، محمدعلی. اقتصادی سیاسی ایران، از مشروطیت تا پایان سلسلة پهلوی. (تهران: نشر مرکز، 1374).
16. وزیریان، سیروس. مفاهیم و اصطلاحات بودجه‌ریزی. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، 1382.
17. Aschauer, David. "Is Public Expenditure Productive?"., Journal of Monetary Economics, Vol. 23, No. 2, (March 1989): 177-200.
 
18. Brunetti, A., Kisunko, G. and Weder, B. "Credibility of Rules and Economic Growth : Evidence from a World Wide Survey of the Private Sector"., The World Bank Economic Review, Vol. 12, No.3, (September 1998): 353-384.
 
19. Caldron, C. & Serven, L. "The Effect of Infrastructure Development on Growth and Income Distribution"., Central Bank of Chile, Working Paper, No. 270, (September 2004).
 
20. Del Monte, A. and Papagni, E. "Public Expenditure, Corruption, and Economic Growth: the Case of Italy"., European Journal of Political Economy, Vol. 17, No.1, (2001): 1-16.
 
21. Devarajan, S., Swaroop, V. and Zou, H. "The Composition of Public Expenditure and Economic Growth"., Journal of Monetary Economics, Vol. 37, No.2, (1996): 313-344.
 
22. Fedderke, J. W., Perkins, P. and Luiz, J. M. "Infrastructural Investment in Long-Run Economic Growth: South Africa 1875-2001"., World Development,  Vol. 34, No. 6, (2006):1037-1059.
 
23. Mankiw, G., Romer, D. and Weil, D. "A Contribution to the Empirics of Economic Growth"., Quarterly Journal of Economics, Vol. 107, No. 2, (May 1992): 407-437.
 
24. Shafik, Nemat, "Modeling Private Investment in Egypt"., Journal of Development Economics, Vol. 39, No. 2, (1992): 263-277.
 
25. World Bank, World Development Report, (1994).