نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد- دانشگاه تهران

2 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد فیروزکوه

چکیده

ارزیابی اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) بر عملکرد اقتصادی کشور‌ها  از دهه 1990 مورد توجه قرار گرفته است. تحقیقات تجربی، نتایج متفاوتی در کشور‌های مختلف به دنبال داشته است. در این مقاله، سهم فاوا از رشد اقتصادی ایران با رهیافت حسابداری رشد و با استفاده از روش تصحیح خطای برداری و داده‌های سری زمانی 82-1338 در زیربازه‌های مختلف محاسبه شده است.
نتایج نشان می‌دهد سرمایه غیر فاوا نقش غالب در اقتصاد داشته و حدود50 درصد رشد اقتصادی ایران را توضیح می‌دهد. سهم اشتغال از رشد اقتصادی 38-30 درصد و سهم بهره‌وری کل 10-7 درصد است. کشش تولیدی فاوا 07/0 بوده و معنادار است و سهم آن از رشد اقتصادی ایران حدود7 درصد در دوره 82-1373 است. این سهم حداقل مقدار است و شامل اثرات تعدیل کیفی، کاربری، سرریز و تکنولوژیکی نمی‌باشد. افزون بر این، رابطه علیت از طرف موجودی سرمایه فاوا بر تولید در کوتاه‌مدت و بلندمدت برقرار است و بازدهی ثابت نسبت به مقیاس در اقتصاد ایران وجود دارد. بهبود عوامل مکمل و زیرساختهای فاوا و توسعه و ترویج کاربری آن می‌تواند افزایش سهم فاوا از رشد اقتصادی ایران را به دنبال داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

1. امینی، علیرضا و نشاط، حاجی محمد. برآورد  آمارهای سری زمانی موجودی سرمایه ثابت به تفکیک بخشهای اقتصادی در دوره زمانی 82-1338. گزارش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، دفتر کلان، (1384).
2. امینی، علیرضا و نشاط، حاجی محمد و اصلاحچی، محمد رضا، برآورد  آمارهای سری زمانی جمعیت شاغل به تفکیک بخشهای اقتصادی. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، دفتر کلان، (1384).
3. بانک مرکزی ج‌.ا. ایران. گزارشهای اقتصادی، قابل دسترس در www.cbi.ir، (1384).
4. محمودزاده، محمود و اسدی، فرخنده. «اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد بهره‌وری نیروی کار در اقتصاد ایران». پژوهشنامه بازرگانی، شماره 43، (1386)، صص 184-153.
5. مشیری، سعید و جهانگرد، اسفندیار. «فناوری اطلاعات و ارتباطات و رشد اقتصادی ایران». پژوهشهای اقتصادی ایران، سال ششم، شماره 19، (1383)، صص 78-55.
 
6. Ark B. Van, "Measuring Productivity in the “New Economy”: Towards a European Perspective"., De Economist (Quarterly Review of the Royal Netherlands Economic Association), Vol. 148, No.1, (2000), pp. 87-105.
 
7. Belorgey, N., Lecat, R., Maury, T.P. "Determinants of Productivity Per Employee: an Empirical Estimation Using Panel Data"., Economic Letters, No. 91, (2006), pp. 153-57. A. at: www.sciencedirect.com.
 
8. Daveri, F. "Is Growth an Information Technology Story in Europe Too?"., Working Paper. Parma, Italy: University di Parma, (September, 2000).
 
9. Daveri, F. Information Technology and Growth in Euroupe., University of Parma and IGIER, 2001. http://digilander.iol.it/crenos/cnr67701/daveri.pdf.
 
10. Dewan, Sanjeev and Kenneth L. Kraemer. "Information Technology and Productivity: Evidence from Country-Level Data"., Center for Research and Information Technology and Organization (University of California, Irvine), Paper 135, (1988), A. at http://repositories.cdlib.org/crito/business/135.
 
11. Dewan, Sanjeev and Kenneth, L., Kraemer. "International Dimensions of the Productivity Paradox"., Communications of the ACM, 41:8, (1998): 56-62.
 
12. Gette, G., Y. Kokoglu, and J., Mairesse. "The Diffusion of Information and Communication Technology in France: Measurement and Contribution to Growth and Productivity ", Economie et Statistique, No.339-340, (2000).
 
13. Gordon, R. "Does the New Economy Measure Up to the Great Inventions of the Past?"., Journal of Economic Perspectives, No. 14:4, (2000): 49-74.
 
14. Griliches, Z. "Productivity, R&D, and the Data Constraint"., American Economic Review, No. 84:1, (1994).
 
15. Haacker, M. and Morsink, J. "You Say You Want a Revolution: Information Technology and Growth." IMF Working Paper,  02/70, (2002).
 
16. Jorgenson, D. W., Ho, M. S. and Stiroh, K. J. "Potential Growth of the U. S. Economy: Will the Productivity Resurgence Continue?"., Journal of Business Economics, No. 41:1, (2006).
 
17. Jorgenson, D.W. and Vu, K. "Information Technology and the World Growth Resurgence", National University of Singapore.
 
18. Jorgenson, D.W., Motohashi, K. "Information Technology and the Japanese Economy"., NBER Working Paper, No. 11801, (2005).
 
19. Jorgenson, DW, Ho, M.S., and Stiroh K.J. Information and American Growth Resurgence, Cambridge: A, MIT Press., 2005.
 
20. Kahn, James A., Margaret M. McConnell, and Gabriel Perez-Quiros. "Inventories and the Information Revolution: Implications for Output Volatility"., Mimeo, Federal Reserve Bank of New York, (January, 2001).
 
21. Katz, Lawrence F. and Alan B. Krueger. "The High-Pressure U.S. Labor Market of the 1990s"., Brookings Papers on Economic Activity, No. 1, (1999): 1-87.
 
22. Kelly, K. "New Rules for the New Economy", Wired Magazine, United States, (1998).
 
23. Kraemer, K. L., and Dedrick J. "Information Technology and Productivity: Results and Implications of Cross-Country Studies"., In Matti Pohjola (Ed). Information Technology and Economic Development. Oxford: Oxford University Press., 2001, pp. 257-279.
 
24. Lee, Houng and Khatri, Yougesh. "Information Technology and Productivity Growth in Asia", IMF Working Paper, 03/15, (2003).
 
25. Lee, Sang-Yong Tom, R. Gholami, and T.Y., Tong. "Time Series Analysis in the Assessment of ICT Impact at the Aggregate Level- Lessons and Implications for the New Economy"., Information and Management, Vol. 42, (2005): 1009-1022, A. at: www.sciencedirect.com.
 
26. Mankiw, N.G., Romer, D., and Weil, D. N. "A Contribution to the Empirics of Economic Growth"., Quarterly Journal of Economics, No.107:2, (1992):407-437.
 
27. Nakamura, Leonard I. "Economics and the New Economy: The Invisible Hand Meets Creative Destruction"., Business Review, Federal Reserve Bank of Philadelphia, (July/August, 2000): 15-30.
28. Nordhaus, William D. "Policy Rules in the New Economy"., Presentation for the Discussion on the New Economy Sponsored by the Congressional Budget Committee and the Senate Budget Committee, (June, 2000).
 
29. Oliner, S., and D. Sichel. "Information Technology and Productivity: Where Are We Now and Where Are We Going?"., Federal Reserve Bank of Atlanta,  Economic Review, (2002): 15-44.
 
30. Oliner, S.D., and Sichel, D. E. "The Resurgence of Growth in the Late 1990s: Is Information Technology the Story?"., Journal of Economic Perspectives, 14:4, (2000): 3-22.
 
31. Piatkowski M. and Van Ark B. "ICT and Productivity Growth in Transition Economics: Two Phase Convergence and Structural Reforms"., TIGER Working Paper Series, No.72, (2005), A. at: www.tiger.edu.pl 
 
32. Pohjola M. "New Economy in Growth and Development"., United Nation University, WIDER (Word Institute for Development Economics Research). Discussion Paper No. 2002/67, A. at: www.wider.unu.edu.
 
33. Pohjola, M. "Information Technology and Economic Growth: A Cross Country Analysis"., UNU/WIDER Working Paper, No. 173, (2000).
 
34. Nour, Satti, S., M. "The Impact of ICT on Economic Development in the Arab World: a Comparative Study of Egypt and the Gulf Countries"., Working Paper, No. 237, Cairo, Egypt: Economic Research Forum, (2002).
 
35. Shepard, Stephen B. "The New Economy: What It Really Means"., Business Week, (November, 1997).
 
36. Stiroh, K. J. "What Drives Productivity Growth? Federal Reserve Bank of New York"., Economic Policy Reviews, No. 7:1, (2002): 37-59.
 
37. United Nations Conference on Trade and Development. Information Economy Report: a Development Perspective, New York and Geneva, (2006).
 
38. Van Ark, Bart. "Measuring Productivity in the New Economy: Towards a European Perspective"., De Economist (Quarterly Review of the Royal Netherlands Economic Association), No. 148 (1), (2000).
 
39. World Bank. Knowledge for Development, World Development Report 1998/99. Oxford: Oxford University Press, (1998).