نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان

2 مدرس دانشگاه آزاد اسلامی- واحد دهاقان

چکیده

این مقاله با استفاده از مفهوم کاتالاکسی- که نخستین بار توسط اقتصاددان برجسته نهادگرا، فردریش فون هایک، معرفی شده است- به مقایسه پیامدهای اجتماعی سیاستهای عمومی می‌پردازد.بر این اساس نخست با معرفی مفهوم و ارائه طبقه‌بندیهای عدالت از منظر اقتصاد؛ نشان داده می‌شود که تحقق عدالت به معنی فراگیر آن مستلزم تحقق کارایی اقتصادی است. آنگاه با معرفی مفهوم، اجزا، ساختار و سازوکار کاتالاکسی، خواننده نخست با اهمیت و کارکرد آن در اقتصاد آشنا می‌شود. در این بخش از تحلیل، خواننده در می‌یابد که مداخله در کاتالاکسی، موجب کاهش گزینه‌های ممکنی می‌شود که کارگزاران اقتصادی پیش‌رو دارند، و به همین دلیل امکان تحقق کارایی کمتر می‌شود؛ سپس با استفاده از ابزارهای مرسوم تحلیل اقتصادی نشان داده می‌شود که  سیاستهایی که کاتالاکسی را مخدوش می‌کند، از طریق کاهش امکان تحقق کارایی فعالیتهای اقتصادی، به کاهش عدالت اجتماعی نیز می‌انجامند. در ادامه با معرفی شهر به عنوان یکی از مصادیق کاتالاکسی، ویژگیهای شهر از این دیدگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. سرانجام نیز با معرفی و ارائه یک الگوی اقتصاد سنجی خود رگرسیونی، رابطه مداخله در کاتالاکسی و نابرابری توزیع خدمات شهری برای ده منطقه شهر اصفهان برای دوره 83-1375 به روش داده‌های تابلویی مورد برآورد قرار می‌گیرد. نتایج برآورد نشان می‌دهد که نابرابری توزیع خدمات شهری در مناطق شهر اصفهان در هر سال، از یکسو متأثر از ساختار گذشته توزیع خدمات شهری، و از سوی دیگر متأثر از سهم درآمدهای مخدوش کننده کاتالاکسی، کسب شده توسط شهرداریها در سال ماقبل، بوده است.

کلیدواژه‌ها

1. ابن خلدون، عبدالرحمن. مقدمه ابن خلدون. ترجمة محمد پروین گنابادی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1353.
2. درکوش، سعید عابدین. درآمدی به اقتصاد شهری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1382.
3. رحیمی نژاد، مرتضی. آشنایی با  شهرداری. استانداری اصفهان: حوزه معاونت امور عمرانی، 1378.
4. رنانی، محسن. «عدالت در خدمت کاتالاکسی». شرق، شماره 19، اردیبهشت 1385.
5. رنانی، محسن و باستانی‌فر، ایمان. «تحلیل نظری مداخله در کاتالاکسی و ناکارآیی سیاستهای اقتصادی». مجلة پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره 5، اصفهان، زمستان 1386.
6. روسو، ژان ژاک. قرارداد اجتماعی یا اصول حقوق سیاسی. ترجمة غلامحسین زیرک‌زاده، تهران: نشر چهر، 1335.
7. رویمر، جان ای. برابری فرصت. ترجمة محمد خضری، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1382.
8. ساسان، عبدالحسین و ساسان، صلاح الدین و عنایتی، فاطمه. مالیه عمومی و خط مشی مالی دولتها. اصفهان: دانش‌نما، 1383.
9. سعیدنیا، احمد. کتاب سبز شهرداری، مدیریت شهری. جلد یازدهم، تهران، انتشارات سازمان شهرداریها، 1379.
10. سیف الدینی، فرانک. مبانی برنامه‌ریزی شهری. تهران: انتشارات آییژ، 1381 .
11. سینجر، پل. اقتصاد سیاسی شهرنشینی. ترجمة مهدی کاظمی بیدهندی و فرخ حسامیان، تهران: نشر ایران، 1358 .
12. صلاحی، حسین رجب. ساختار حکومت محلی، مدیریت شهری شهرداری، برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مسائل، نظرو چالشهای تجربی. دفتر برنامه‌ریزیهای عمرانی وزارت کشور، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور، 1381 .
13. علیرضانژاد، فرهاد. «بررسی کارکرد نظام بازار و نقش دولت در مکتب اتریشی (با تأکید بر آرای فردریک فون هایک)». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، (بهمن 1371).
14. فریدمن، میلتون و فریدمن، رز. آزادی انتخاب (1980). ترجمة حسین حکیم‌زاده جهرمی، تهران: نشر پارسی، 1367.
15. کتیرایی، شادی. «تجزیه و تحلیل بودجه در مناطق مختلف شهرداری اصفهان (با تأکید بر تعادل و توازن منطقه‌ای طی ده سال گذشته». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، (1384).
16. «گزارشهای درآمدی سالیانه (از سالهای 75 تا 83)». مدیریت برنامه‌ریزی و پژوهش شهرداری اصفهان، 1385.
17. گجاراتی، دامودار. مبانی اقتصادسنجی. ترجمة حمید ابریشمی، تهران: دانشگاه تهران، 1378.
18. لک زایی، شریف. «تحلیلی بر نظریه عدالت جان رالز». خبرگزاری انتخاب، اردیبهشت 1385.
19. ماسگریو، ریچارد  و ماسگریو، پگی. مالیه عمومی در تئوری و عمل. ترجمة مسعود محمدی و یدالله ابراهیمی‌فر، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، 1372.   
20. مرصوصی، نفیسه. «تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در شهر تهران». ماهنامه پژوهشی، آموزشی شهرداریها، (1383).
21. مظاهری نیا، شاداب. «ارزیابی توان و توازن مناطق مختلف شهر اصفهان در ارائه خدمات شهری». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، (1384).
 
22. Friedman, Milton. Hidden Order, The Economics of Every Day Life. New York: Harper Business., 1996.
 
23. Hayak, F. A, "The Fatal Conreit"., The Collected Works of    F. A. Hayak. Vol.1, (1988).
 
24. Hayek, F. A. Law Legislation and Liberty, Vol.2, University of Chicago Press., 1976.
 
25. Hayek, F. A. "Kinds of Order in Society"., New Individualist Review, (1964).
 
26. Lau, Chang. M., Lim, Edmond. "The  Intervening Effects of Participation on the  Relationship Between Procedural Justice and Managerial Performance"., British Accounting Review, No. 34, (2002): pp. 55-78.
 
27. Mack, Erick, "Hart on Natural and Contractual Right"., Journal of Philosofical Studies, Springer Netherlands, (1976): 238-258.
 
28. Rowls, J. Theory of Justice. Cambridge, Massachusrtts., 1971.
 
29. Rowls, J. "Justice as Fairness"., Originally Published in Philosophical Review, Vol. XVII, (1958).
 
30. Smith, Adam. The wealth of Nations. Edited by E Cannon, New York: Modern Library, 1937.
 
31. Tadjoeddin, M. Z."Aspiration to Inequality: Regional Disparity and Centre- Regional Conflicts in Indonesia"., Conference on Spatial Inequality in Asia, United Nations University Centre, Tokyo,( March 2003), pp. 28-29.
 
32. Vaughn, Kareni, "Hayek’s Implicit Economics: Rules and the Problem of Order"., Review of Austrian Economics, Kluwer Academic publishers, (1999).
 
33. Wagner, E. Richard Choice, Catallaxy, Just Taxation, Contracting Architectonics for Fiscal Theorizing, (1983).
 
34. Williamson, Jeffrey G. "Regional Inequality and the Process of National Development: A Description of the Patterns"., Economic Development and Cultural Change, No. 13, Vol. 4, (1969): 3–45.