نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد- دانشگاه علامه طباطبائی

2 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران جنوب

چکیده

هدف از این تحقیق تعیین نرخ واقعی تعادلی ارز، نامیزانی نرخ ارز و بررسی تأثیر نامیزانی نرخ واقعی آن بر رشد اقتصادی است. با توجه به معرفی ادبیات جدید نرخ ارز در اواخر دهه 80 میلادی، وهمچنین مدل‌های اقتصادسنجی ارائه شده در دهه‌های اخیر، مدلی که در این مقاله معرفی شده، مدل پایه‌ای ادواردز است که با توجه به شرایط و ویژگیهای کشور تغییرات مناسب در آن اعمال شده است. متغیرهای مورد استفاده در این تحقیق برای تعیین نرخ واقعی ارز عبارتند از: نسبت هزینه‌های مصرفی دولت به تولید ناخالص ملی، نسبت تشکیل سرمایه به تولید ناخالص ملی، حساب سرمایه ، نسبت درآمد نفت و گاز به تولید ناخالص ملی، مازاد رشد عرضة پول نسبت به رشد تولید ناخالص ملی، درصد تفاوت میان نرخ ارز بازار موازی و بازار رسمی. دوره زمانی مورد بررسی در این تحقیق از سال 1338 تا 1386 است. در این مقاله از آزمون همگرایی یوهانسون یوسیلیوس به منظور برآورد رابطه نرخ تعادلی بلندمدت ارز استفاده شده است.پس از محاسبه نرخ واقعی تعادلی ارز، از رابطة بلندمدت برآورد شده نامیزانی به صورت درصد تفاوت میان نرخ واقعی ارز و نرخ واقعی تعادلی ارز برآورد شده، محاسبه گردید. از آنجایی که در بیشترین سالها نرخ ارز در کشور بیش از حد ارزشگذاری شده و به عبارتی نامیزانی منفی بود، مطابق انتظار با قرارگرفتن آن در مدل رشد، تأثیر منفی بر رشد اقتصادی داشته است.

کلیدواژه‌ها

1. پدرام، مهدی. «بررسی تأثیر کاهش نرخ واقعی ارز بر سطح تولید در ایران طی سالهای (74-1358)». پایان‌نامة دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، (1377).
2. خاوری نژاد، ابوالفضل. «بررسی نرخ واقعی ارز در اقتصاد ایران (1374-1353)». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی دانشکده اقتصاد، (1374).
3. شیوا، رضا و خیابانی، ناصر. «آزمون برابری قدرت خرید (ppp) در ایران به روش هم‌انباشتگی برداری». فصلنامه پژوهشهای بازرگانی، شماره 1، (زمستان  1375).
4. غربالی مقدم، یونس. بررسی رابطه علی پویا بین نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی در اقتصاد ایران. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده اقتصاد، (1381).
5. قاسملو،‌ خلیل. «بررسی اثرات انحراف نرخ واقعی ارز از مسیر تعادلی بر متغیرهای کلان اقتصادی». پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، (1376).
6. کاظمی بهمن آباد، عباس. تعیین اثرات حجم پول در جریان بر نرخ  ارز در ایران. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده اقتصاد، (76-1375).
7. کمیجانی، اکبر و معمار نژاد، عباس. «اهمیت کیفیت نیروی انسانی و R&D (تحقیق و توسعه) در رشد اقتصادی ایران». فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 31، (تابستان 1383).
8. نیک اقبالی، سیروس. «بررسی اثر نوسانات نرخ واقعی ارز و انحراف نرخ واقعی ارز از مسیر تعادلی بر عرضه صادرات محصولات کشاوزی». پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی،‌ (1378).
 
1. Atasoy, Deniz And Saxena, Sweta, C. "Misaligned? Overvalued? The untold Story of the Turkish Lira"., Journal of Economic Literature Classification, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=500663, (2004).
 
2. Barro and Lee. "Sources of Economic Growth"., Carnegie– Rochester Conference Sense on Pubic Policy, No.40, (1996): 1- 46.
 
3. Cottani, Joaquin A., Dominique F. Cavallo and M. Shahbaz Khan. "Real Exchange Rate Behavior and Economic Performance in LDCS"., Economic Development and Cultural Change, 39, (1990).
 
4. Dibooglu, Selahattin and Kutan, Ali. "Sources of Real Exchange Rate Fluctuations in Transition Economies: The Case of Poland and Hungary"., University of Missouri at St. Louis, Department of Economics, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=216956 or DOI: 10,2139/ssrn.216956.
Exchange Rate Assessment: Extensions of the Macroeconomic Balance Approach"., IMF, Washigton, D.C., (2000).
 
5. Edwards, Sebastian. "Real Exchange Rates in The Developing Countries: Concepts and Measurement"., NBER Working Paper, No. 2950, (April 1989).
 
6. Elbadawi, I. & Soto, R. (1995) "Real Exchange Rates and Macroeconomic Adjustment in Sub-Saharan Africa and Other Developing Countries"., Journal of African Economics, Vol.6, No.3, (1997).
 
7. Isard, Peter and Hamid Faruqee. "Exchange Rate Assessment: Extensions of the Macroeconomic Balance Approach"., IMF, Washington, D.C, (1998).
 
8. Karim, Shahnawaz, "An Empirical Study of the Real Exchange Rate Misalignment and its Effects on the Macroeconomic Performance of Bangladesh"., Utah State University, MS Thesis Published by 'ProQuest' (ABI- Inform Global). Publication Number: ATT 1391015. ISBN: 9780591984367, (1997).
 
9. Montiel, Peter, J. "The Long-Run Equilibrium Real Exchange Rate: Conceptual Issues and Empirical Research"., A World Bank Research Publication, Oxford: Oxford University Press., (1999).
 
10. Razin, O. and Collins, S.M. "Real Exchange Rate Misalignment and Growth"., NBER, Working Paper, No. 6174, (1997).