نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد- دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی دکتری اقتصاد- دانشگاه تربیت مدرس، پژوهشگر مؤسسه پژوهشهای بازرگانی

3 دانشجوی دکتری اقتصاد- دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

تغییرات قیمت مسکن در ایران از جمله مقولاتی است که در سالهای اخیر قابل تأمل بوده و در این راستا مطالعات متعددی به صورت بررسی عوامل تعیین کننده عرضه و تقاضای مسکن و نیز قیمت آن انجام شده است؛ ولی این نوشتار درصدد است با نگاهی دیگر به بررسی رابطه علیتی میان قیمت مسکن و عوامل تعیین‌کنندة آن در تهران طی دوره (85-1373) به صورت فصلی بپردازد.
روش مورد استفاده در این پژوهش، استفاده از مدل تصحیح خطای برداری برای برآورد مدل و نیز آزمون والد برای بررسی رابطه علیت در کوتاه مدت و بلند مدت است.
نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن است که همه متغیرهای مدل تصحیح خطا در سطحی معنی‌دار، تعیین‌کنندة قیمت مسکن هستند. در کوتاه مدت، رابطه علیت دو طرفه بین متغیرهای قیمت زمین، شاخص بهای عمده فروشی مصالح ساختمانی و قیمت سکه طلا (به عنوان بازار جانشین) با قیمت مسکن برقرار است. همچنین علیت میان متغیرهای متوسط درآمد خانوار و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در مسکن (به صورت ساختمانهای تکمیل شده) با قیمت مسکن، در کوتاه‌مدت یک طرفه است و علیت گرنجری میان قیمت مسکن و نرخ بهره بانکی تأیید نمی‌شود. از سوی دیگر، معنی‌داری بالای ضریب جزء تصحیح خطا در همه معادلات برآورد شده و نیز آزمون توأمان با متغیرهای مستقل در مدل، نشان دهندة برقراری رابطه بلندمدت است.
 

کلیدواژه‌ها

1. ابریشمی، حمید و مصطفایی، آذر. «بررسی رابطه بین رشد اقتصادی و مصرف فرآورده های نفتی در ایران». مجله دانش و توسعه، شماره 14، (1380).
2. آرمن، سید عزیز و زارع، روح الله. «بررسی رابطه علیت گرنجری بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران طی سالهای 81-1346». فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره هفتم، (1384).
3. آقابابایی، زهره. «هم‌انباشتگی و علیت میان متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص کل قیمت سهام». پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه تهران، (1384).
4. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. «اداره بررسیها و سیاستهای اقتصادی». نماگرهای اقتصادی سنوات  مختلف
(86-1374)، شماره‌های 49-1، (www.cbi.ir)
5. جلالی نایینی، احمدرضا و نوغانی اردستانی، پدرام. بررسی ارزش داراییها و چرخه‌های اقتصادی در بخش مسکن. تهران، دهمین سیمینار مسکن و شهرسازی، (1382).
6. جلالی نایینی، احمدرضا و نوغانی اردستانی، پدرام. طرح جامع مسکن: پیش بینی قیمت و عرضه مسکن، وزارت مسکن و شهر سازی، (1383).
7. جعفری صمیمی، احمد؛ علمی، زهرا و هادی‌زاده، آرش. «عوامل مؤثر بر تعیین رفتار شاخص قیمت مسکن در ایران».  فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره 32، (1386).
8. جهانی، محمود. «تحولات بازار مسکن؛ رمینه‌ها و راهکارها». فصلنامه علمی اقتصاد مسکن، فتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن، شماره 39، (بهار 1385).
9. عسگری، حشمت الله و چگنی، علی. «تعیین عوامل مؤثر بر سطح قیمت مسکن در مناطق شهری کشور به روش داده‌های تابلویی طی سالهای 1385-1370». فصلنامه علمی اقتصاد مسکن، دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن، شماره 40، (تابستان 1386).
10. کرمی، افشین. بررسی وضعیت بازار مسکن در ایران با تأکید بر سیاستهای دولت، مؤسسه اقتصادی تدبیر اقتصاد، (1386).
11. مرکز آمار ایران، پایگاه اطلاعات نشریات آماری؛ سنوات مختلف، (www.sci.org.ir).
12. منجذب، محمد. داده‌های فصلی شده محاسبات ملی ایران. تهران، نشر جهاد دانشگاهی، 1376.
13. نجفی، بنفشه. «سنجش سهم عوامل مؤثر بر عرضه مسکن در مناطق شهری کشور با تأکید بر قیمت زمین طی سالهای 81-1370». پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی و بازاریابی، دانشگاه تهران، (مهر 1383).
14. نوفرستی، محمد. ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی. تهران، مؤسسه رسا، 1378.
15. وزارت مسکن و شهرسازی. دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن، طرح جامع مسکن: سند راهبردی و اجرایی، (1385).
 
16. Chen, M. and Patel, K. "House Price Dynamics and Granger Causality: An Analysis of Taipei new Dwelling Market", Journal of the Asia Real State Society, Vol.1, No.1, (1998).
 
17. Davidoff, T. "Labor Income, Housing Prices and Homeownership"., Journal of Urban Economics, Vol. 59, No.2, (March, 2006).
18. Ludwig, Alexader. and Slok, Toresren. "The Relationship Between Stock Price, House Price and Consumption in OECD Countries"., IMF Working Paper, No.2, (January 2002).
 
19. McQuinn, Kiran. "The Irish Housing Sector: A Financial Stability Assessment"., Financial Stability Report, Central Bank & Financial Services Authority of Ireland, Section 3, (2004): 77-89.