نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ساناز شهبازی ¹
• حسن حیدری ²
• مهدی نجاتی ³

¹ دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه ارومیه، ایران

² گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ارومیه

³ گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

چکیده

نگرانی‌های مرتبط با قیمت انرژی، پایداری زیست‌محیطی و ثبات اقتصادی، نیاز به بررسی اثرات آزادسازی بازار انرژی را نشان می‌دهد؛ زیرا تغییرات قیمت نفت و گاز تأثیر عمیقی بر متغیرهای اقتصادی و محیطی دارند. این مطالعه براساس مدل تعادل عمومی قابل محاسبه پویا و داده‌های پایگاه GTAP-E، تأثیر آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی بر متغیرهای زیست‌محیطی و محصولات معدنی را در سه گروه کشور ایران، مهم‌ترین شرکای تجاری و سایر نقاط جهان، طی دو سناریو (1.شوک پنج درصدی قیمت گاز و 2.شوک پنج درصدی قیمت نفت) تا افق زمانی 2050 بررسی می‌کند. نتایج شبیه‌سازی نشان داد که؛ برای کشور ایران سناریوی اول منجر به کاهش تدریجی و پایدار انتشار دی-اکسیدکربن می‌شود که نشان‌دهندۀکشش منفی بین انتشار گازهای گلخانه‌ای و قیمت گاز است که ناشی از کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و گرایش به انرژی‌های کارآمدتر یا جایگزین در تولید مواد معدنی است. سناریوی دوم کاهش کمتر اما قابل توجهی در انتشار دی‌کسیدکربن ایجاد می‌کند. سناریوی اول شرکای تجاری، کاهش بلندمدت انتشار را به دلیل هزینه‌های تولید بالاتر و پذیرش فناوری‌های پاک‌تر به دنبال داشت. و سناریوی دوم، به دلیل وابستگی بخش معدن به نفت و سرمایه‌گذاری‌های تسریع‌شده صرفه‌جویی در انرژی، اثرات سریع‌تری دارد. برای سایر مناطق در سناریوی اول، کاهش اولیه متوسط انتشار دی‌اکسیدکربن با بازگشت موقتی، که نشان‌دهنده کربن‌زدایی با تأخیر است. همچنین، سناریوی دوم باعث کاهش پایدار می‌شود که بیان‌گر نقش کلیدی نفت در انرژی و معدن است. یافته‌ها تأکید می‌کند که آزادسازی قیمت انرژی باید با واقعیت‌های بازار هماهنگ و موجب افزایش کارایی مصرف و نوآوری فناوری‌های پاک شود.

کلیدواژه‌ها

• آزادسازی انرژی
• حامل های انرژی
• محصولات معدنی
• کربن دی اکسید
• تعادل عمومی قابل محاسبه پویا

موضوعات

• اقتصاد فناوری ،انرژی و توسعه پایدار