نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
2 دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
3 استادیار اقتصاد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
چکیده
این پژوهش، با هدف تبیین پیوندهای واقعی-خزانه‌ای، به شناسایی تعیین‌کننده‌های کلان اقتصادی کسری خزانه‌ای دولت در ایران طی سال‌های 1972 تا 2020 (1399-1351) با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهند که رشد اقتصادی، تورم، تمرکزگرایی، اندازه دولت بر حسب کارآیی و جمعیت نسبی در سن کار اثر مثبت بر کسری بودجه عملیاتی در ایران داشته و بر خلاف آن، باز بودن تجاری اثر منفی داشته است. فهم مشترک در دانش اقتصاد مبنی بر اثر مثبت کسری بودجه بر تورم (به‌دلیل تأمین مالی آن از طریق چاپ پول)، در کنار یافته کلیدی این پژوهش مبنی بر اثر مثبت تورم بر کسری بودجه عملیاتی، گویای استقرار یک «دور نامبارک خودافزا» در اقتصاد ایران است. بر این اساس، به منظور کاهش نامتوازنی‌های خزانه‌ای، دلالت سیاستی کلی این پژوهش در حمایت از «پای‌بندی سخت» حاکمیت به انضباط بودجه‌ای در پیوند با طراحی و پیاده‌سازی یک استراتژی رشد اقتصادی بر پایه ایجاد تغییرات تکنولوژیکی «سرمایه‌انسانی‌بر»، اقتصادی بازتر، تمرکززدایی خزانه‌ای بیش‌تر، حداقل کردن برونرانی دولت و پرهیز از ایجاد انحراف‌های قیمتی در بازارهای عوامل تولید، پیروی بخش عمومی از قیمت‌های نسبی بازار آزاد، و شاخص‌سازی کامل و صریح در هر دو جانب درآمدها و هزینه‌های خزانه‌ای است.
کلیدواژه‌ها
ابوترابی، محمدعلی، حاج‌امینی، مهدی و توحیدی، سحر. (1399). عملکرد سیستم مالی و رشد اقتصادی در ایران: برخی واقعیتهای سبکوار. بررسی مسائل اقتصاد ایران، 7(2)، 3-31.
ابوترابی، محمد علی، حاج‌امینی، مهدی و توحیدی، سحر. (1400). ساختار مالی و تورم در ایران. اقتصاد و تجارت نوین، 16(2)، 1-21.
اجتهادی، سمیرا، زارع، هاشم، ابراهیمی، مهرزاد و ابوترابی، محمدعلی (1403). بازدارندگی خزانه‌ای در ایران. بررسی مسائل اقتصاد ایران، 11(1)، 29-55.
اجتهادی، سمیرا، زارع، هاشم، ابراهیمی، مهرزاد و ابوترابی، محمدعلی (1404الف). پیوندهای واقعی-خزانه‌ایِ جانب درآمدهای خزانه‌ای در ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران. 14(1)، 79-109.
اجتهادی، اجتهادی، سمیرا، زارع، هاشم، ابراهیمی، مهرزاد و ابوترابی، محمدعلی (1404ب). پیوندهای واقعی-خزانه‌ایِ جانب هزینه‌های خزانه‌ای در ایران. در دست چاپ.
حبیبی، رقیه.، حاج‌امینی، مهدی و یاوری، کاظم (۱۳۹۹). رابطه شدت عوامل تولید، رشد اقتصادی دستمزدمحور و نابرابری درآمدی در اقتصاد ایران. فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، ۸(۳۲)، 73-101.
رفعت، منیره، عمادزاده، مصطفی و قندهاری علویجه، زهرا (1397). بررسی تطبیقی اثر کارایی و جبرانی باز بودن اقتصاد بر اندازه دولت در کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی. پژوهشنامه اقتصادی، 18(70)، 151-184.
محمدیان، فرشته، آماده، حمید و شاکری، عباس ّ(1392). ارایه و آزمون الگویی جدید برای تبیین اندازه دولت. پژوهشنامه اقتصادی، 13(49)، 117-150.
Aboutorabi, M. A., Hajamini, M., & Tohidi, S. (2020). Financial System Performance and Economic Growth in Iran: Some Stylized Facts. Journal of Iranian Economic Issues, 7(2), 1-31. [In Persian]
Aboutorabi, M. A., Hajamini, M., & Tohidi, S. (2021). Financial Structure and Inflation in Iran. New Economy and Trade, 16(2), 1-21. [In Persian]
Acemoglu, D., & Autor, D. (2011). Skills, Tasks and Technologies: Implications for Employment and Earnings. In O. Ashenfelter & D. Card (Eds.), Handbook of Labor Economics, 4B, Ch. 12, pp. 1043-1171.
Aghevli, B. B. (1977). Inflationary Finance and Growth. Journal of Political Economy, 85(6), 1295-1307.
Alesina, A. (2003). The Size of Countries: Does It Matter?. Journal of the European Economic Association, 1(2-3), 301-316.
Alpağut, S. (2022). The Relationship between Inflation, Public Revenues and Public Expenditure: A Panel Analysis on European Countries. In S. Karabulut (Ed.), Economic and Financial Analysis of Global and National Developments, pp. 99-114.
Angel, S. (2012). Planet of Cities. Cambridge, M.A.: Lincoln Institute of Land Policy.
Bahl, R. W., & Linn, J. F. (1992). Urban Public Finance in Developing Countries. Oxford UK: Oxford University Press.
Bhagwati, J. (2007). In Defense of Globalization: With a New Afterword. Oxford University Press.
Balasubramanyam, V. N., Salisu, M., & Sapsford, D. (1996). Foreign Direct Investment and Growth in EP and IS Countries. The Economic Journal, 106(434), 92-105.
Banerjee, J. J. (2024). Inflationary Oil Shocks, Fiscal Policy, and Debt Dynamics: New Evidence from Oil-importing OECD Economies. Energy Economics, 130(C), 107249.
Barro, R. J. (2000). Inequality and Growth in a Panel of Countries. Journal of Economic Growth, 5(1), 5-32.
Besley, T., & Persson, T. (2014). Why Do Developing Countries Tax So Little?. Journal of Economic Perspectives, 28(4), 99-120.
Baunsgaard, T., & Keen, M. (2010). Tax Revenue and (or?) Trade Liberalization. Journal of Public Economics, 94(9-10), 563-577.
Biçen, Ö. F., Görüş, M. Ş., & Türkoz, K. (2015). Investigating Validity of Olivera-Tanzi and Patinkin effects in Turkey. Maliye Dergisi, 168, 170-185
Bird, R. M., & Zolt, E. M. (2014). Redistribution via Taxation: The Limited Role of the Personal Income Tax in Developing Countries. Annals of Economics and Finance, 15(2), 625-683.
Bloom, D. E., & Williamson, J. G. (1998). Demographic Transitions and Economic Miracles in Emerging Asia. The World Bank Economic Review, 12(3), 419-455.
Brima, S., & Mansaray-Pearce, E. A. (2015). Budget Deficit and Macroeconomic Variables in Sierra Leone: An Econometric Approach. Journal of Economics and Sustainable Development, 6(4), 38-51.
Calderon, C. A., & Serven, L. (2014). The Effects of Infrastructure Development on Growth and Income Distribution. Annals of Economics and Finance, 15(2), 521-534.
Card, D., & Krueger, A. B. (2016). Myth and Measurement: The New Economics of the Minimum Wage. Princeton University Press.
Cardoso, E. (1998). Virtual Deficits and the Patinkin Effect. IMF Staff Papers, 45(4), 619-646.
Catao, L. A., & Terrones, M. E. (2005). Fiscal Deficits and Inflation. Journal of Monetary Economics, 52(3), 529-554.
Cohen, M. A. (2020). The Costs of Crime and Justice. Routledge.
Conrad, E. A. (1997). Expenditure Lags, Inflation, and the Real Purchasing Power of Government: Is There a Tanzi Effect on the Other Side of the Budget as Well?. In M. I. Blejer & T. Ter-Minassian (Eds.), Macroeconomic Dimensions of Public Finance: Essays in Honour of Vito Tanzi, pp. 228-257.
Cutler, D. M., & Lleras-Muney, A. (2006). Education and Health: Evaluating Theories and Evidence (No. 12352). National Bureau of Economic Research, Inc.
Demir, F. (2023). The Effect of Inflation on the Budget Deficit in Turkiye: Evidence from Cointegration test with Multiple Structural Breaks. Journal of Life Economics, 10(4), 169-178.
Diamond, R., McQuade, T., & Qian, F. (2019). The Effects of Rent Control Expansion on Tenants, Landlords, and Inequality: Evidence from San Francisco. American Economic Review, 109(9), 3365-3394.
Duranton, G., & Puga, D. (2020). The Economics of Urban Density. Journal of Economic Perspectives, 34(3), 3-26.
Ejtehadi, S., Zare, H., Ebrahimi, M., & Aboutorabi, M. (2024). Fiscal Drag in Iran. Journal of Iranian Economic Issues, 11(21), 29-55. [In Persian]
Ejtehadi, S., Zare, H., Ebrahimi, M., & Aboutorabi, M. A. (2025a). Real-Fiscal Linkages of Fiscal Revenue-side in Iran. Journal of Applied Economics Studies in Iran, In press. [In Persian]
Ejtehadi, S., Zare, H., Ebrahimi, M., & Aboutorabi, M. (2025b). Real-Fiscal Linkages of Fiscal Expenditure-side in Iran. In press. [In Persian]
Edwards, S., & Tabellini, G. (1991). Explaining Fiscal Policies and Inflation in Developing Countries. Journal of International Money and Finance, 10(1, Supplement), 16-48.
Engle, R. F., & Granger, C. W. J. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
Esping-Andersen, G. (1999). Social Foundations of Postindustrial Economies. Oxford UK: Oxford University Press.
Ewing, R., & Cervero, R. (2010). Travel and the Built Environment: A Meta-analysis. Journal of the American Planning Association, 76(3), 265-294.
Feldstein, M. (2000). Aspects of Global Economic Integration: Outlook for the Future (No. 7899). National Bureau of Economic Research, Inc.
Frankel, J. A., & Romer, D. (2017). Does Trade Cause Growth?. In J. J. Kirton (Ed.), Global Trade, Ch. 10, pp. 255-276. Routledge.
Friedman, M. (1971). Government Revenue from Inflation. Journal of Political Economy, 79(4), 846-856.
Glaeser, E., & Gottlieb, J. (2008). The Economics of Place-Making Policies (No. 14373). National Bureau of Economic Research, Inc.
Gropp, R., Ebrill, L., & Stotsky, J. (1999). Revenue Implications of Trade Liberalization (No. 1999/007). International Monetary Fund.
Gruber, J., & Wise, D. A. (Eds.). (2008). Social Security and Retirement around the World. University of Chicago Press.
Habibi, R. Hajamini M., & Yavari, K. (2021). The Relationship among Factor Intensities, Wage-led Economic Growth and Income Inequality in the Iranian Economy. Quarterly Journal of Fiscal and Economic Policies, 8(32), 73-101. [In Persian]
Hansen, B. E. (1992a). Tests for Parameter Instability in Regressions with I(1) Processes. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 321-335.
Hansen, B. E. (1992b). Efficient Estimation and Testing of Cointegrating Vectors in the Presence of Deterministic Trends. Journal of Econometrics, 53(1-3), 87-121.
Hayami, Y., & Godo, Y. (2005). Development Economics: From the Poverty to the Wealth of Nations. Oxford University Press.
Heckman, J., & Pagés, C. (2003). Law and Employment: Lessons from Latin America and the Caribbean (No. 10129). National Bureau of Economic Research, Inc.
Holl, A. (2004). Manufacturing Location and Impacts of Road Transport Infrastructure: Empirical Evidence from Spain. Regional Science and Urban Economics, 34(3), 341-363.
International Bank for Reconstruction and Development (2007). Global Economic Prospects: Managing the Next Wave of Globalization. The World Bank.
International Labour Office (2015). World Employment and Social Outlook 2015: The Changing Nature of Jobs. Geneva, Switzerland: ILO Publications
International Monetary Fund (2014). Fiscal Monitor: Public Expenditure Reform—Making Difficult Choices. Washington, D.C.: International Monetary Fund.
Jalil, A., Tariq, R., & Bibi, N. (2014). Fiscal Deficit and Inflation: New Evidences from Pakistan Using a Bounds Testing Approach. Economic Modelling, 37(C), 120-126.
Kaldor, N. (1957). A Model of Economic Growth. The Economic Journal, 67(268), 591-624.
Kao, C., & Chiang, M.-H. (2000). On the Estimation and Inference of a Cointegrated Regression in Panel Data. Advances in Econometrics, 15, 179-222.
Keen, M., & Ligthart, J. E. (2002). Coordinating Tariff Reduction and Domestic Tax Reform. Journal of International Economics, 56(2), 489-507.
Ko, J. H., & Morita, H. (2015). How Does Hyperinflation Shock the Economy?: Panel VAR Approach. Tokyo Center for Economic Research (TCER) Paper No. E-90.
Litman, T. (2024). Evaluating Public Transit Benefits and Costs: Best Practices Guidebook. Victoria, Canada: Victoria Transport Policy Institute.
Mohammadyan, F., Amadeh, H., & Shakeri, A. (2013). Introducing and Testing a New Model to Explain the Size of Government. Economics Research, 13(49), 117-150. [In Persian]
Mohseni Zonuzi, J., S Hashemi Pourvaladi, M., & Faraji, N. (2011). The Relationship between Budget Deficit and Inflation in Iran. Iranian Economic Review, 15(28), 117-133.
OECD (2013). Action Plan on Base Erosion and Profit Shifting. OECD Publishing.
OECD (2017). Making Trade Work for All. OECD Trade Policy Papers, No. 202. Paris: OECD Publishing.
OECD (2020). OECD Employment Outlook 2020: Worker Security and the COVID-19 Crisis. Paris: OECD Publishing.
Olivera, J. H. (1967). Money, Prices and Fiscal Lags: A Note on the Dynamics of Inflation. Banca Nazionale del Lavoro Quarterly Review, 20(82), 258-267.
Patinkin, D. (1993). Israel's Stabilization Program of 1985, or Some Simple Truths of Monetary Theory. Journal of Economic Perspectives, 7(2), 103-128.
Phillips, P. C. B., & Hansen, B. E. (1990). Statistical Inference in Instrumental Variables Regression with I(1) Processes. Review of Economic Studies, 57(1), 99-125.
Rafat, M., Emadzadeh, M., & Ghandehary Alavijeh, Z. (2018). Comparative Study of the Efficiency and Compensatory Effect of the Economic Openness on Government Size in OIC Members. Economics Research, 18(70), 151-184. [In Persian]
Rodrik, D. (2016). Why Do More Open Economies Have Bigger Governments?. In J. G. Ruggie (Ed.), Embedding Global Markets: An Enduring Challenge, Ch. 4, pp. 125-156. Routledge.
Sachs, J. D., & Warner, A. M. (1995). Economic Reform and Global Integration. Brookings Papers on Economic Activity, 1995(1), 1-118.
Saikkonen, P. (1992). Estimation and Testing of Cointegrated Systems by an Autoregressive Approximation. Econometric Theory, 8(1), 1-27.
Sala-i-Martin, X., & Subramanian, A. (2013). Addressing the Natural Resource Curse: An Illustration from Nigeria. Journal of African Economies, 22(4), 570-615.
Staehr, K., Tkačevs, O., & Urke, K. (2024). Fiscal Performance Under Inflation and Inflation Surprises: Evidence from Fiscal Reaction Functions for the Euro Area. Review of World Economics, 1-28.
Stock, J. H., & Watson, M. W. (1993). A Simple Estimator of Cointegrating Vectors in Higher Order Integrated Systems. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 61(4), 783-820.
Tanzi, V. (1978). Inflation, Real Tax Revenue, and the Case for Inflationary Finance: Theory with an Application to Argentina. IMF Staff Papers, 25(3), 417.
Tanzi, V. (1983). The Underground Economy in the United States: Annual Estimates, 1930–80. IMF Staff Papers, 1983(002), A002. Retrieved.
Tanzi, V. (1988). Quantitative Characteristics of the Tax Systems of Developing Countries. In Newbery, David; Stern, Nicholas (Eds.), The Theory of Taxation for Developing Countries, Ch. 8, pp. 205-263. Washington, D.C.: World Bank Group.
Tanzi, V. (1999). The Changing Role of the State in the Economy: An Historical Perspective. In K. Fukusaku & L. R. de Mello, L. R. (Eds), Fiscal Decentralisation in Emerging Economies, Ch. 1, pp. 17-36. Organisation for Economic Co-operation and Development. OECD Publishing.
UN-HABITAT (2016). World Cities Report 2016: Urbanization and Development - Emerging Futures.
Zodrow, G. R., & Mieszkowski, P. (2019). Pigou, Tiebout, Property Taxation, and the Underprovision of Local Public Goods. In G. R. Zodrow (Ed.), Taxation in Theory and Practice, Ch. 17. pp. 525-542. World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd.
)