نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، اهواز، ایران.
2 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه تبریز،تبریز، ایران.
3 دکترای علوم اقتصادی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
چکیده
بررسی عوامل موثر بر قاچاق کالا و همچنین اثرات آن بر متغیرهای کلان اقتصادی یکی از مهمترین موضوعات در حوزه اقتصاد کلان بوده است. بررسی این موضوع و نتایج آن نقشی مهم در سیاستگذاری در حوزه قاچاق کالا دارد. با توجه به این موضوع، هدف این مقاله بررسی اقتصادی قاچاق کالا به عنوان یکی از موانع تولید با استفاده از رویکردی تجربی است. از همینرو در این مطالعه ضمن برآورد حجم قاچاق کالا در ایران به روش مدلسازی معادلات ساختاری طی دوره زمانی 1350 تا 1399 به بررسی تاثیر آن بر تولید ناخالص داخلی با رویکرد سری زمانی نیز پرداخته خواهد شد. یافتههای این مطالعه نشان داد که میانگین حجم قاچاق کالا در دوره مورد بررسی حدود 53/22 درصد از تولید ناخالص داخلی رسمی بوده است. همچنین براساس نتایج این مطالعه، قاچاق به عنوان یک مانع تولید، دارای تاثیر منفی و معنیداری بر تولید ناخالص داخلی در سطح 95 درصد اطمینان طی دوره 50 ساله مورد بررسی بوده است.
کلیدواژه‌ها
اسدزاده، احمد، و جلیلی، زهرا. (1394). اقتصاد سایه و نابرابری درآمدی در ایران. فصلنامه علمی مدلسازی اقتصادی، 9 (30)، 91-109.
پژویان، جمشید و مداح، مجید. (1385). بررسی اقتصادی قاچاق در ایران، پژوهشنامه اقتصادی. 6(20)، 43-70.
حسنوند، سمیه، زراءنژاد، منصور و منتظرحجت، امیرحسین. (1395). تحلیل تأثیر نرخ بیکاری بر اقتصاد سایه در کشورهای در حال توسعه منتخب. فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 6(22)، 118-103.
خادم زاده یگانه، زهرا، ابراهیمی، محسن و امیری، حسین. (1400) اثر تحریم‌های اقتصادی بر اقتصاد غیررسمی: شواهدی از استان های ایران. فصلنامه سیاست های مالی واقتصادی ، ۹ (۳۶) ، ۴۷-۷.
خداداد کاشی، فرهاد و فیروز جنگ، هانیه. (1392). بررسی تأثیر قاچاق منسوجات بر بهره‌وری در صنعت نساجی و پوشاک ایران (1386-1375). پژوهشنامه اقتصادی، 13(49)، 49-74.
رضازاده، علی و فتاحی، فهمیده. (1396). تأثیر توسعه‌ی مالی بر اقتصاد سایه‌ای در ایران: رویکرد هم‌انباشتگی، با لحاظ شکست ساختاری. مجله تحقیقات اقتصادی، 52(3)، 619-639.
زراءنژاد، منصور، ابراهیمی، صلاح و کیانی، پویان. (1392). برآورد حجم قاچاق کالا در ایران به روش MIMIC. سیاست گذاری اقتصادی، 5(9)، 81-109.
زروکی، شهریار، عبدی سید کلایی، محمد و پورسعیدی، محسن. (1401). برآورد حجم اقتصاد زیرزمینی و تاثیر نامتقارن آن بر مصرف انرژی در ایران. سیاست ها و تحقیقات اقتصادی، 1(1)، 58-96.
شاه‌آبادی، ابوالفضل، کردبچه، حمید و شاهسوندی، هانیه. (1399). اندازه‌گیری حجم اقتصاد زیرزمینی در کشورهای منتخب درحال‌توسعه دارای فراوانی منابع طبیعی. اقتصاد و تجارت نوین، 15(3 )، 51-80.
شریفی، سید محمد رضا، حقیقت، علی، ابراهیمی، مهرزاد و امینی فرد، عباس. (1398). ارزیابی تاثیر توسعه مالی بر اقتصاد زیرزمینی در ایران (مبتنی بر چارچوب مدل TVP-FAVAR). اقتصاد مالی، 13(46)، 41-72.
صامتی، مجید، سامتی، مرتضی و دلایی میلان، علی. (1388). برآورد اقتصاد زیرزمینی در ایران (84-1344): به روش MIMIC. مطالعات اقتصاد بینالملل (International Economic Studies) (انگلیسی)، 20(2 )، 89-114.
عبداله میلانی، مهنوش، بهرامی، جاوید، توکلیان، حسین و اکبرپور روشن، نرگس. (1397). اثر سیاست‌های مالیاتی بر اقتصاد زیرزمینی: الگوی DSGE. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 23(76)، 1-51.
علی مرادی، هدی و طهرانچیان، امیر منصور، (1394). محاسبه شاخص واردات قاچاق و عوامل مؤثر بر آن در ایران به روش فازی، پژوهشنامه اقتصاد کلان، 10(20)، 79-57.
علیزاده، هانیه و غفاری، فرهاد. (1392). برآورد اندازه اقتصاد زیرزمینی در ایران و بررسی عوامل مؤثر بر آن. اقتصاد مالی، 7(25)، 31-69.
فراهتی، محبوبه. (1399). مدلسازی اثرات جایگزینی مالیات‌ها بر اندازه اقتصاد سایه (کاربرد تجربی برای اقتصاد ایران). فصلنامه علمی مدلسازی اقتصادی، 14(50)، 53-76.
کارآزموده فرد، یونس، اکبری مقدم، بیت الله، میرزاپور باباجان، اکبر و هادیزاده، آرش. (1400). رابطه علیت بین توسعه مالی و اقتصاد زیرزمینی در ایران: رویکرد MIMIC و علیت هسیائو، اقتصاد مالی، 15(57)، 165-186.
گرائی نژاد، غلامرضا و اصغر نژاد، وحیده. (1388). برآورد حجم اقتصاد زیرزمینی در ایران با استفاده از روش غیرمستقیم. اقتصاد مالی، 3(8)، 29-53.
مداح، مجید و فراهتی، محبوبه. (1398). تحلیل تجربی اثر مستقیم بیکاری بر اقتصاد سایه در ایران (رویکرد تقاضای پول). مجله تحقیقات اقتصادی، 54 (2)، 419-441.
میرزایی، عباس، اسفنجاری کناری، رضا، محمودی، ابوالفضل و شعبان زاده خوشرودی، مهدی. (1395). اقتصاد سایه و نقش آن در کنترل آسیب‌های زیست محیطی کشورهای منا. فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 6(24)، 107-118.
نیکوقدم، مسعود و جزمی، مینا. (1397). بررسی اثر قاچاق کالا و درجه‌ی باز بودن تجاری بر رشد اقتصادی در ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، 53(2)، 465-494.
هواس‌بیگی، فاطمه، عسگری، حشمت اله و اوشنی، محمد. (1400). اثر تحریم‌های اقتصادی بر اندازه اقتصاد غیررسمی در ایران، توسعه و سرمایه، 6(2)،18 – 1 .
Abdulla Milani, Mahnoush, Bahrami, Javaid, Tavaklian, Hossein and Akbarpour Roshan, Narges. (2017). The effect of tax policies on the underground economy: DSGE model. Journal of Iran Economic Research, 23(76), 1-51. [In Persian].
Akif، m; Aygun، M. (2018). A Study of the Impact of Underground Economy on Integral Tax Burden in the Proportional Growth Model under Uncertainty. Journal of Advances in Fuzzy Systems, Vol(3), PP:35-49.
Ali-Moradi, H and Tehranchian, A.M. (2014). Calculating the smuggling import index and the factors affecting it in Iran by fuzzy method, Journal of Macroeconomics Research, 10(20), 57-79. [In Persian].
Alizadeh, H and Ghaffari, F. (2012). Estimating the size of the underground economy in Iran and examining the factors affecting it. Research Financial Economics, 7(25), 31-69. [In Persian].
Asadzadeh A. and Jalili, Z. (2015). Shadow Economy and Income Inequality in Iran.Quarterly Journal of Economic Modeling.30(9).91-109.[ In Persian]
Ay, Sugözü and Erdoğan,(2014). An Empirical Application On The Effects of Tax Burden,Inflation and Expectations of Tax Amnesty On Informal Economy(1985-2012). Selcuk University Journal of Institute of Social Sciences Dr. Mehmet YILDIZ Special Edition, 2014, p. 23-32.
Baumgartner, H., Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: a review. Int. J. Res. Mark. 13, 139–161 (1996).
Bovi, M. (2002). The Nature of The Underground Economy. ISAE.
Buehn A, Schneider F (2012). Corruption and the shadow economy: like oil and vinegar, like water and fire?. Int Tax Public Financ, 19(1):172–194.
Buehn, A; Schneider, F. (2013). A preliminary attempt to estimate the financial flows of transnational crime using the MIMIC method, in: B. Unger and D. van der Linde (eds.). Research Handbook on Money Laundering, Edward Elgar Publishing, Cheltenham, UK, pp. 172–189.
Cassar, A. (2001). An index of the underground economy in Malta. Bank of Valletta Review, 23, pp. 44–62.
Dabla-Norris, E., Gradstein, M., & Inchauste, G. (2008). What causes firms to hide output? The determinants of informality. Journal of Development Economics,85(1), 1-27.
Deflem, M. and Kelly, H. (2001). “Smuggling.” Pp. 473-475 in the Encyclopedia of Criminology and Deviant Behavior, Volume 2, Crime and Juvenile Delinquency, edited by David Luckenbill and Dennis L. Peck. Philadelphia, PA: Brunner-Routledge.
Deflem, M. Henry-Turner, K. (2001). Smuggling, The Encyclopedia of Criminology and Deviant Behaviour Clifton D. Bryant, Editor-in-Chief 2(1): 473-475.
Dell’Anno, R; Schneider, F. (2009), A complex approach to estimate shadow economy: the structural equation modelling, in M. Faggnini and T. Looks (eds.), Coping with the Complexity of Economics, Springer, Berlin, pp. 110–30.
Ela, M. (2013). An Assessment on the Relationship Between Informal Economy and Educational Level in Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 3(4), 910-922.
Elbahnasawy, NG, Ellis, MA, Adom, AD. (2016). Political instability and the shadow economy. World Dev ,85:31–42.
Elgin C (2020) Shadow economies around the world: evidence from metropolitan areas. East Econ J, 46:301–322.
Elgin C, Oztunali O (2014) Institutions, informal economy, and economic development. Emerg Mark Finance Trade 50(4):145–162.
Elgin, C. (2020) Shadow economies around the world: evidence from metropolitan areas. East Econ J, 46:301–322.
Esaku, S. (2021). The short- and long-run relationship between trade openness and economic growth in Uganda. Cogent Econ Finance, 9(1):1–23.
Esaku, S. (2021). The short- and long-run relationship between trade openness and economic growth in Uganda. Cogent Econ Finance ,9(1):1–23.
Farahti, B. (2019). Modeling the effects of substitution of taxes on the size of the shadow economy (experimental application for Iran's economy). Journal of Economic Modeling Scientific Quarterly, 14(50), 53-76.
Fard, Y; Akbari M; Baitullah, M; Babajan, A, and Hadizadeh, A. (1400). Causal relationship between financial development and underground economy in Iran: MIMIC approach and Hsiao causality, Journal of Financial Economy, 15(57), 165-186. [In Persian].
Frey, B.S. and Weck-Hannemann, H. (1984). The Hidden Economy as an Unobserved Variable, European Economic Review, 26(1): 33-53.
Giles, D. E. A. (1998). The Underground Economy: Minimizing the Size of Government”, IN GRUBEL, H. (Ed), How to Spent the Fiscal Dividend: Minimizing the Size of Government, Fraser Institute, Vancouver. Pp.93-110.
Giles, D.E.A., Tedds, L.M. (2002). Taxes and the Canadian underground economy, Canadian Tax Paper, vol. 106: 178-193. Canadian Tax Foundation, Toronto.
Goel, RK, Saunoris, JW, Schneider, F. (2019). Drivers of the underground economy for over a century: a long term look for the United States. Q Rev Econ Finance 71:95–106.
Goel, RK; Saunoris, JW; Schneider, F. (2019). Drivers of the underground economy for over a century: a long term look for the United States. Q Rev Econ Finance 71:95–106.
Grainejad, G, and Asgharnejad, V. (1388). Estimating the size of underground economy in Iran using indirect method. Journal of Financial Economics, 3(8), 29-53. [In Persian].
Gutmann, P. M. (1977). The Subterranean Economy, financial Analysts Journal, Vol. 34/1, pp. 24-27.
Hassanvand, S; Zaranjad, M and Montazerhojat, A. (2015). Analysis of the effect of the unemployment rate on the shadow economy in selected developing countries. Journal of Economic Growth and Development Research Quarterly, 6(22), 103-118. [In Persian].
Havasbeigi, F, Asgari, H-Elah and Oshni, M. (1400). The effect of economic sanctions on the size of the informal economy in Iran, Journal of Development and Capital, 6(2), 1-18. [In Persian].
Kbiladze, T. (2015). Theoretical and Empirical Basis of Optimal Tax Burden in Georgia, International Journal of Trade, Economics and Finance, Vol(6), PP: 314–317.
Khademzadeh Yeganeh, Zahra, Ebrahimi, Mohsen and Amiri, Hossein. (1400) The effect of economic sanctions on the informal economy: Evidence from the provinces of Iran. Journal of Financial and Economic Policy Quarterly, 9 (36), 7-47.
Khodadad Kashi, F and Firoz Jang, H. (2012). Investigating the impact of textile smuggling on productivity in the textile and clothing industry of Iran (1375-1386). Journal of Economic Research, 13(49), 49-74. [In Persian].
Madah, M, and Farahti, M. (2018). Empirical analysis of the direct effect of unemployment on the shadow economy in Iran (money demand approach). Journal of Economic Research, 54(2), 419-441. [In Persian].
Medina L, Schneider F (2018) Shadow economies around the world: what did we learn over the last 20 years? IMF Working Paper No. 1817.
Medina, L; Schneider, F. (2021) The evolution of shadow economies through the 21st century, in: Del-echat, C. und L. Medina (eds.), The Global Informal Workforce: Priorities for Inclusive Growth. International Monetary Fund, Washington DC, USA, S. 10–6.
Merriman, D. (2001). Understanding, Measure and Combat Tobacco Smuggling, World Bank Economic of Tobacco Toolkit, Tool 7. Available at.
Mirzaei, A, Espishari Kanari, R, Mahmoudi, A, and Shabanzadeh Khoshroudi, M. (2015). The shadow economy and its role in controlling environmental damage in MENA countries. Journal of Economic Growth and Development Research Quarterly, 6(24), 107-118. [In Persian].
Nikoghadam, M, and Jezmi, M. (2017). Investigating the effect of goods smuggling and the degree of commercial openness on economic growth in Iran. Journal of Economic Research, 53(2), 465-494. [In Persian].
Oladeji, M, O. (2010). Perception of Smuggling among the Yoruba People of Oke-Ogun of South Western Nigeria. International Journal of Criminology, 1-13.
Oskooee, B., Goswami, G. G. (2003). Smuggling as Another Cause of Failure of the PPP.Journal of Economic Development, 28, 23-38.
Pejovian, J and Madah, M. (1385). Economic study of smuggling in Iran, Journal of economic research. 6(20), 43-70. [In Persian].
Rezazadeh, A and Fatahi, F. (2016). The impact of financial development on the shadow economy in Iran: a co-accumulation approach, considering structural failure. Journal of Economic Research, 52(3), 619-639. [In Persian].
Romero, R. G. (2010). The dynamics of the informal economy.
Samati, Majid, Sti, Morteza and Delai Milan, Ali. (1388). Estimating the underground economy in Iran (1344-84): by MIMIC method. Journal of International Economic Studies (English), 20(2), 89-114. [In Persian].
Schmölders, G. (1980). Shadow economic activity”, LSE, Handbooks in Economics. Schneider, F. Enste D. (2000). Shadow Economies: Size, Causes, and Consequences, The Journal of Economic Literature, 38(3): 77–114.
Schneider, F. (2006). Shadow Economies of 145 Countries all over the World: what do we really know?. University of Linz: Department of Economics , Discussion paper Linz, Austria.
Schneider, F. (2006). Shadow Economies of 145 Countries all over the World: what do we really know?. University of Linz: Department of Economics , Discussion paper Linz, Austria.
Schneider, F. (2019). Size of the shadow economies of 28 European Union countries from 2003 to 2018. In European Union (pp. 111-121). Palgrave Macmillan, Cham.
Schneider, F. (2022). New COVID-related results for estimating the shadow economy in the global economy in 2021 and 2022. Journal of International Economics and Economic Policy, 19(1): PP: 53-76.
Schneider, F. (2022). New COVID-related results for estimating the shadow economy in the global economy in 2021 and 2022. Int Econ Econ Policy 19, 299–313
Schneider, F., & Enste, D. H. (2013). The Shadow Economy. Cambridge Books.
Schneider, F; A. Buehn. (2013). Shadow Economies in Highly Developed OECDCountries: What are the Driving Forces?. Discussion Paper, Department of Economics, University of Linz, Linz, Austria.
Shahabadi, A; Kordbcheh, H and Shahsundi, H. (2019). Measuring the size of the underground economy in selected developing countries with abundant natural resources. Journal of Modern Economy and Business, 15(3), 51-80. [In Persian].
Sharifi, S.MR, Haghighat; A; Ebrahimi, M and Aminifard, A. (2018). Assessing the impact of financial development on the underground economy in Iran (based on the framework of the TVP-FAVAR model). Financial Economics, 13(46), 41-72. [In Persian].
Sineviciene, L. (2016). Tax burden and economic development: the case of the European Union Countries. in Entrepreneurship, Business and Economics, Vol(2), PP: 283–298, Springer International Publishing Switzerland.
Singh, A., Jain-Chandra, S., & Mohommad, A. (2012). Inclusive Growth, Institutions, and the Underground Economy (PDF Download). International Monetary Fund.
Tanzi Vito. (1999). Uses and Abuses of Estimates of the Underground Economy. The Economic Journal, 109(3): 338-347.
Tanzi, V. (1980). The underground economy in the United States: Estimates and implications. Banca Nazionale Del Lavoro, Vol. 135/4, pp. 427-453.
Teobaldelli D, Schneider F (2013) The influence of direct democracy on the shadow economy. Public Choice, 157:543–567.
Teobaldelli, D., & Schneider, F. (2012). Beyond the veil of ignorance: The influence of direct democracy on the shadow economy. CESifo Working Paper MO3749, University of Munich, Munich.
Thomas, J.J. (1992). Informal Economic Activity. LSE, Handbooks in Economics, Harvester Wheatsheaf, London.
Tiffany Hui-Kuang Yua,, David Han-Min Wangb, Su-Jane Chenc. (2006). A Fuzzy Logic Approach to Modeling the Underground Economy in Taiwan. Journal of Public Physical ,vol. (362), 471–479.
Zaranjad, M; Ebrahimi, S and Kayani, P. (2012). Estimating the volume of goods smuggling in Iran using the MIMIC method. Journal of Economic Policy, 5(9), 81-109. [In Persian].
Zaruki, S; Abdi Seyed Kalaei, M and Poursaidi, M. (1401). Estimating the size of the underground economy and its asymmetric impact on energy consumption in Iran. Journal of Economic Policy and Research, 1(1), 58-96. [In Persian].
استناد به این مقاله: زراءنژاد، منصور، کریمی کندوله، مریم و ابراهیمی و صلاح. (1402). برآورد حجم قاچاق کالا به روش معادلات ساختاری و تاثیر آن بر رشد اقتصادی در ایران: بررسی تجربی در نیم قرن اخیر. پژوهشنامه اقتصادی، 23(89)، 90-130.
Journal of Economic Research is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
)