نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه پیام‌نور

3 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه پیام نور

چکیده

در ادبیات اقتصاد بین‌الملل بر اهمیت و نقش صادرات در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی کشورها تاکید شده ‌است. با رونق گرفتن تجارت، همه کشورهای دنیا تلاش می‌کنند تا با اتخاذ سیاست‌های مناسب این موتور اقتصادی را فعال کنند. تجربه اقتصادهای نوظهور نشان داده ‌است که کشورهایی که تجارت خود را در زمینه کالاهای صنعتی هدایت کرده‌اند، رشد اقتصادی سریع‌تری را تجربه کرده‌اند. بنابراین، توجه به صادرات در بخش صنعت از اهمیت بسیاری برخوردار است. همچنین به‌منظور دستیابی به توسعه صادرات ضرورت دارد عوامل موثر بر صادرات مورد مطالعه قرار گیرد. بر این اساس در این تحقیق تاثیر ویژگی‌های بنگاه و صنعت بر شدت صادرات بنگاه‌های صنعتی ایران بررسی می‌شود. برای این منظور از داده‌های مربوط به کارگاه‌های صنعتی 10 نفر کارکن و بالاتر طی دوره زمانی 1392-1386 استفاده شده ‌است. نتایج تخمین الگو با به‌کارگیری روش گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM) برای داده‌های تابلویی پویا نشان می‌دهد که شدت تحقیق و توسعه، شدت سرمایه، بهره‌وری نیروی کار در بنگاه و شدت صادرات صنعتی تاثیر مثبت و معنی‌داری بر شدت صادرات بنگاه‌های صنعتی دارد. در عین حال اندازه‌ی بنگاه‌ها، تمرکز صنعت و بهرهوری نیروی کار در صنعت  تاثیر منفی و معنی‌دار بر شدت صادرات بنگاه‌ها دارد.

کلیدواژه‌ها

ختایی، محمود، تیمور محمدی و اسماعیل میرزایی، اسماعیل (1394)، «عوامل تعیین­کننده کیفیت پرتفوی وام در نظام بانکی ایران، رویکرد پانل پویا»، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال پنجم، شماره 17، ص 81-108.
خداداد کاشی، فرهاد (1389)، اقتصاد صنعتی(نظریه و کاربرد)، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، چاپ اول.
دهقانی، علی و مجید عامری (1393)، «تاثیر عوامل ساختاری و رفتاری بازار و بهره‌وری سرمایه بر صادرات محصولات غذایی و آشامیدنی ایران، رهیافت داده‌های تابلویی غیرپویا»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره19،ص 239-268.
دهقانی، علی (1395)، «بررسی عوامل موثر بر صادرات صنایع ایران با تاکید بر متغیر ساختار بازار (رهیافت داده‌های تابلویی پویا)»، مطالعات و سیاست‌های اقتصادی، 103، ج 11، شماره 1، 154ص -129.
سلمانی بی­شک، محمدرضا و المیرا اشکان (1393)، «اثر صادرات کالاهای صنعتی بر رشد اقتصادی در ایران»، مجله اقتصادی، شماره 11 و 12، ص 16-5.
صمدی، سعید و همکاران(1392)، «ارزیابی تاثیر همزمان و مجزای شاخص پولی و مالی بر رشد اقتصادی: کاربرد مدل پانل پویای دو مرحله­ای آرلانو-باور/ بوندل-باند»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، سال دوم، شماره 7، ص 86-63.
 عباسی، غلامرضا، محمدرضا میرزایی‌نژاد و فهیمه دنیابین (1391)، «عوامل موثر بر صادرات در صنایع ایران با تاکید بر ساختار بازار»، برنامه‌ریزی و بودجه، 3، 114-97.
فراهانی‌فرد، مجید، مجید فشاری و یاور خانزاده، یاور (1394)، »تاثیر موسسات مالی بانکی و غیربانکی اسلامی بر رشد اقتصادی ایران (رهیافت گشتاور تعمیم­یافته(GMM)»، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال نهم، شماره3، ص 41-21.
کریمی، فرزاد و حسین پیراسته (1383)، «ارزیابی و تحلیل تاثیرات متقابل بهره‌وری نیروی انسانی، هزینه‌های تولید و صادرات کالاهای صنعتی در ایران»، مجله تحقیقات اقتصادی، 65، 75-33.
محمدزاده، پرویز و سکینه سجودی (1390)، «بررسی عوامل موثر بر عملکرد صادراتی شرکت‌های تولیدی ایران»، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 6، 152-128.
محمدی، تیمور، فرزاد اسکندری و داوود کریمی (1395)، «تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی و ویژگی‌های خاص بانکی بر مطالبات غیرجاری در نظام بانکی ایران»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 62، 104-83
مهرآرا، محسن و رضا محسنی (1383)، «آثار تجارت خارجی بر بهره­وری: مورد ایران»، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 66، 89-57.
Alegre, J. and Pla-Barber, J. (2007), “Analysing the Link between Export Intensity, Innovation and firm size in a Science-based Industry”, International Business Review, 16, 275-293.
Arnade, C. and U. Vasavada (1995), “Causality between Productivity and Exports in Agriculture: Evidence from Asia and Latin America”, Journal of Agricultural Economics, Wiley Blackwell, Vol. 46, No. 2, PP. 174-186.
Auquier, A. (1980), “Size of Firm, Exporting Behavior, and the Structure of French Industry”, The Journal of Industrial Economics, 29, 203-218.
Baltagi, B. H. (2008), Econometric Analysis of Panel Data, Chichester: John Wiley and Sons Ltd.
Basile, R. (2001), “Export Behavior of Italian Manufacturing firm over the Nineties: The Role of Innovation”, Research Policy, 30, 1185-1201.
Bonaccorsi, A. (1992), “On the Relationship Between Firm Size And Export Intensity”, Journal of International Business Studies, 605-635.
 Crook, J. N. and Schlegelmilch, B. B. (1988), “Firm- level Determinats of Export Intensity”, Managerial and Decidion Eco, 9, 291-300.
Chetty, Sylvie K., & Hamilton R.T. (1993), “The Export Performance of Smaller Firms: A multi-Case Study Approach”, J. Strut. Marketing, 247-256.
Estrin,S., Meyer, K., Wright, M. and Foliano, F. (2008), “Export Propensity and Intensity of Subsidiaries in Emerging Economies”, International Business Review, Vol. 17 (5), pp.574-586.
Gao, G., Murray, J., Kotabe, M. and Lu, J. (2010), “A ‘Strategy Tripod’ Perspective on Export Behaviors: Evidence from Domestic and Foreign Firms Based in an Emerging Economy”, Journal of International Business Studies, Vol. 41 (3), pp. 377-396.
Guner, B., Lee, J., & Lucius, H. (2010), “The Impact of Industry Characteristics on Export Performance: A Three Country Study”, International Journal of Business and Economic Perspectives, Vol. 5 (2), 126-141.
Glejser, H., Jaquemin, A. and Petit, J. (1980), “Exports in an Imperfect Competition Framework: An Analysis of 1446 Exports”, Quarterly Journal of Economics, 94, 507–524.
Iyer, K. (2010), “The Determinants of Firm-level Export Intensity in New Zealand Agriculture and Forestry”, Economic Analysis & Policy, Vol. 40 (1), 75-84.
Hsiao, C. E. (2003), Book review: Analysis of panel data, Second Edition, Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom, ISBN 0-521-81855-9, 382 pages, 21.95.
Keng, A.K., & Jiuan, T.S.(1989), “Differences between Small and Medium-Sized Exporting and Non-Exporting Firms: Nature or Nurture?”, International Marketing Review, 6 (4), 27-40.
Kaynak, E., & Kuan K.W.(1993), “Environment, Strategy, Structure, and Performance in the Context of Export Activity: An Empirical Study of Taiwanese Manufacturing Firms”, Journal of Business Research, 27, 33-49.
Leonidou, L. (1995), “Export barriers: Non-exporters perceptions”, International Marketing Review, 12(1), 4–25.
Leonidou, L. (1998a), “Organizational Determinants of Exporting: Conceptual, Methodological, and Empirical Insights”, Management International Review, 38, 7–52.
Moghaddam, F., Bakar Bin, A., Abdul Hamid, A. and Aliakbar, E. (2012), “Management influence on the exportperformance of firms: A Review of the Empirical Literature 1989-2009”, African Journal of Business Management, Vol. 6 (15), pp. 5150-5158.
Nakos, G. , Brouthers, K. and Eliot Brouthers, L. (1998), “The Impact of Firm and Managerial Characteristics on Medium-Sized Greek Firms’ Export Performance”, Journal of Global Marketing, 11(4), 23-47.
Papadogonas, T. , Voulgaris, F. and Agiomirgianakis, G. (2007), “Determinants of Export Behavior in the Greek Manufacturing Sector”, An International Journal, 1, 121-135.
Rogers, M. (2004), “Networks, Firm size and Innovation”, Small Business Economics, 141–153.
Reis, J. and Forte, R. (2016), “The Impact of Industry Characteristic on Firms’ Export Intensity”, International Area Studies Review, Vol. 19(3), 266– 281
Shu, C. and Liu, X. (2003), “Determinants of Export Performance: Evidence from Chinese Industries”, Economics of Planning, 36, 45-67.
Sousa, C. (2004), “Export Performance Measurement: An Evaluation of the Empirical Research in the Literature”, Academy of Marketing Science Review, Vol. 2004 (9), 1-21.
Sterlacchini, A. (2001), “A Firm-Level Study of Italian Manufacturing”, Review of World Economics, 137(3), 450-472.
Sousa, C., Martínez-Lopez, F. and Coelho, F. (2008), “The Determinants of Export Performance: A Review of the Research in the Literature between 1998 and 2005”, International Journal of Management Reviews, Vol. 10 (4), 343-374.
Vermeulen, P. (2004), “Factor Content, Size, and Export Propensity at the firm Level”, Economics Letters, 82, 249-252.
Wagner, J. (1995), “Exports, firm size, and firm dynamics”, Small Business Economics Journal, 7(1), 29-39.