نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای اقتصاد اسلامی، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

چکیده

پول از نهادهای قدرتمندی است که محصول اجتماعی شدن انسان است و باید آنرا به مثابه واقعیتی اجتماعی تلقی کرد که در عین داشتن وجود مخصوص و مستقل از تظاهرات فردی در سراسر جامعه، پذیرشی عام دارد. از آنجا که در سال‌های اخیر در بین انواع مصادیق پول، بیتکوین به عنوان پول دیجیتالی بدون پشتوانه غیرمتمرکزی مطرح شده که با بهرهگیری از تکنولوژی رمزنگاری و نظیر به نظیر مورد استفاده قرار گرفته است. در این تحقیق به دنبال ارائه تحلیلی از «منشا ارزش»  بیتکوین در چارچوب نظریه اعتباریات علامه طباطبائی (ره) برآمده و نشان داده‌ایم که  بیتکوین در چارچوب نظریه اعتباریات علامه با مفهوم پول، سازگار است. بررسیرویکردهای کلاسیک پولی در قالب مکاتب فلزگرایی، چارتالیسم، پول درگردش و بانکداری نشان میدهد بیتکوین به دلیل ویژگی خاص خود (سیستم نظیر به نظیر) نه تنها  فاقد هیچ‌کدام از کارکردهای پول نیست، بلکه علاوه بر آن‌ها  براساس اعتباریات علامه طباطبائی (که بر آن است که اعتبار پول تنها با  قبول طرفین دایر و تایید مرجع ثالثی در آن شرط نیست)، قابلیت توضیح ارزش خود را نیز به‌دست می‌آورد. بنابراین، میتوان بیتکوین را مثال نقضی در تئوری کلاسیک پول و شاهد مثالی از صحت کلام و تحلیل مرحوم علامه طباطبائی در مبحث اعتباریات دانست. فارغ از اینکه نفیا یا اثباتا به دنبال قبول یا رد آن به عنوان یک پول باشیم.

کلیدواژه‌ها

اینگام، جفری (1999)، پول رابطه­ای اجتماعی است، ترجمه علی­اصغر قائمی­نیا، ترجمان: ISSN: 2345-282x.
درودیان، حسین (1394)، ماهیت پول و آثار خلق پول (بانکی) در اقتصاد متعارف؛ یک ارزیابی انتقادی از منظر اقتصاد اسلامی، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، پایان نامه مقطع دکتری.
دورکیم، امیل (1393)، قواعد روش جامعه­شناسی، ترجمه علی­محمد کاردان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
سبحانی، حسن و علی­اصغر قائمی­نیا (1395)، «پول در اقتصاد اسلامی از دید اعتباریات علامه طباطبائی (ره)»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال شانزدهم، شماره 63.
طباطبائی، محمد حسین (1387)، اصول فلسفه رئالیسم، به کوشش سیدهادی خسروشاهی، چاپ دوم، قم، بوستان کتاب.
طباطبائی، سیدمحمد حسین (1367)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، چاپ پنجم، تهران، صدرا.
مرکز پژوهش­های مجلس(1393)، «بیت­کوین ابزاری نوین در نظام پرداخت­های الکترونیکی»، معاونت پژوهش­های زیربنایی و امور تولیدی، دفتر مطالعات ارتباطات و فناوری­های نوین، شماره 28013617.
میرجلیلی، سیدحسین (1394)، مکتب­های اقتصادی، جلد اول، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
Barber, Andrew (2015), Bitcoin and the Philosophy of Money: Evaluating the Commodity Status of Digital Currencies. Spectra: the Social, Political, Ethical, and Cultural Theory Archives. 4.2. Print.
Elwell K. Craig, Murphy M. Maureen , Seitzinger Michael V. Bitcoin: Questions, Answers, and Analysis of Legal Issues, CRS report, 2015.
Hayek, Friedrich A. Denationalisation of Money: The Argument Refined. Auburn, Ala: Ludwig Von Mises Inst, 2009. Internet resource.
Hicks, Sir J. R. J. R. (1967), Critical Essays in Monetary Theory. Clarendon Press, Print.
Searle, John. R. (1995), The Construction of Social Reality, New York: The free press.
Shin, Laura (2015),Bitcoin: The mMagic of Mining. Economics, Jan 10th.
Shin, Laura, Bitcoin Production Will Drop By Half In July, How Will That Affect The Price?, Forbes, 24 May 2016.
Von, Mises L. (1953), The Theory of Money and Credit; Translated from the German by H. E. Baston. New Haven: Yale University Press, Print.