نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هر جامعه کالاها و خدمات ویژه­ای را تولید و بر‌اساس یک دستورالعمل یا نظمی معین در بین اعضای خود برای استفاده نهایی توزیع می­کند و این کارایی بنا به دلایل گوناگونی از جامعه­ای به جامعه­ای دیگر می­تواند متفاوت باشد. مقاله حاضر به بررسی تأثیر خمس بر مصرف و سرمایه­گذاری در راستای الگوی توزیع کالدور می­پردازد. در مدل پیشنهادی فرض بر آن است که اقتصاد به‌وسیله بخش خصوصی مدیریت شده و جامعه مورد نظر ما جامعه­ای اسلامی بوده و در این جامعه حکومت اسلامی برقرار شده است به نحوی که در این اقتصاد نرخ بهره منسوخ شده و تمام فعالیت­های اقتصادی بر‌اساس عقود اسلامی انجام می­شود. از سوی دیگر، بخش عمده مصرف­کنندگان در جامعه اسلامی تحت تأثیر آموزه­های اسلامی به وظیفه دینی خود عمل و خمس پرداخت کرده و همچنین مالکیت خمس و تولیت جمع­آوری و توزیع خمس با حکومت اسلامی است. نتایج حاصل از مدل نشان می­دهد پرداخت خمس، توابع و معادلات کلی رشد یکنواخت و پس‌انداز را تحت تأثیر قرار نمی­دهد. وجود خمس و پایبندی به دستورات اسلامی به‌هیچ‌وجه مانع دستیابی به وضعیت رشد یکنواخت نمی‌شود بلکه نشان می­دهد، نیل به رشد یکنواخت در اقتصاد اسلامی مسأله‌ای امکان‌پذیر است.

کلیدواژه‌ها

صدر، سیدمحمد باقر (1357)، اقتصاد ما، ج 2، ترجمه ع. اسپهبدی، تهران، انتشارات اسلامی.
صدر، سیدمحمد باقر (1350)، اقتصاد ما، ج 1، ترجمه محمدکاظم موسوی بجنوردی، تهران، انتشارات برهان، موسسه انتشارات اسلامی.
باقری، احمد (1387)، «بازجستی در ادله عبادیت زکات و خمس»، الهیات و معارف اسلامی، شماره 79.
برانسون، و.اچ (1388)، تئوری و سیاست‌های اقتصاد کلان، ترجمه عباس شاکری، تهران، نشر نی.
برزنجی، صباح (1380)، «بررسی تطبیقی آیه خمس»، مقالات و بررسی‌ها، دفتر 69.
رضوی، سیدعبدالله (1386)، «مالیات‌های اسلامی و خمس و زکات در اقتصاد اسلامی»، ماهنامه اقتصاد و توسعه، شماره 17.
عیوضلو، حسین (1388)، «نظریه‌ای در روش اسلامی توزیع درآمد بین عوامل تولید»، مجله پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)، شماره 3.
عیوضلو، حسین (1369)، «تحلیلی پیرامون ساختار الگوهای توزیع درآمد ملی: بولدینگ، کالدور، رابینسون، ژان مارشال و ژاکلو کایون»، دانشگاه امام صادق (ع)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
قره‌باغیان، مرتضی (1380)، اقتصاد رشد و توسعه، جلد اول، تهران، نشر نی.
کمیجانی، اکبر و محمدمهدی عسگری (1383)، «تحلیل نظری آثار اقتصادی زکات و مقایسه آن با مالیه تورمی»، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره64.
میسمی، حسین، کاظم یاوری، مهدی قائمی اصل و حسین توکلیان (1391)، «ارایه مدل تعادل عمومی در چارچوب اقتصاد و بانکداری اسلامی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 45.
نیلی، فرهاد (1378)، «رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی و ﺗﻮزیع درآﻣﺪ: ﭼﻬﺎر دﻫﻪ ﭘﺲ از ﮐﻮزﻧﺘﺲ و ﮐﺎﻟﺪور»، ﻣﺠﻠﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ، ﺷﻤﺎره 39.
موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1374)، تحریرالوسیله، قم، انتشارات دارالعلم، چاپ ششم.
Ausaf, Ahmad (1984), “A Macromodel of Distribution in an Islamic Economy”, Journal of Research in Islamic Economics, Vol 2.
Chapra, M. Umer (2000), The Future of Economics: An Islamic Perspective, Leicester, UK: The Islamic Foundation.
Faridi, F (1997), “Zakah and Fiscal Policy”; in Economics of Zakah, Islamic Development Bank (IDB).
Kaldor, Nicholas (1957), “A Model of Economic Growth”, The Economic Journal Vol. 67.
Zubair, H. (2002), “Comments on Poverty Elimination in an Islamic perspective: an applied general equilibrium approach”; in MunawarIqbal (Ed.); Islamic Economic Institutions and the Elimination of Poverty, The Islamic Foundation, Leicester.
Qardhawi, yusuf (2009), Figh Al Zakat (Vol.1), Translated by M.D Khaf, Jeddah, Saudi Arabia: Scientific Publishing Center.