نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی

2 عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

4 کارشناس بانک رفاه

چکیده

  با توجه به اهمیت متفاوت متغیر وثیقه در قراردادهای مالی بانکداری اسلامی و بانکداری متعارف، مطالعات تئوریک و تجربی نشان می‌دهد که همگرایی لازم در رابطه اعتباری بین مشتری و بانک به دست نیامده است. در این مقاله ضمن بیان امکان بررسی و پذیرش نقش تجربی وثیقه در عقود مشارکتی تجاری در عمل به چگونگی نقش دوگانه وثیقه در قالب ابزار غربالگری یا ابزار انگیزشی پرداخته شده است. همچنین با استفاده از داده‌های تسهیلات بانک رفاه کارگران و با روش برآوردی مدل لاجیت برای پاسخ به چگونگی نقش آن، فرضیه‌هایی طراحی و مورد بررسی و آزمون قرار گرفته‌اند. مطابق نتایج به‌ دست‌آمده فرضیه‌ «تسهیلات‌گیرندگان با ریسک پایین‌تر نسبت به وثیقه‌گذاری مطمئن‌تر اقدام کرده‌اند» تایید شده است که این امر بیانگر وجود پدیده کژگزینی است. براساس نتایج  به دست آمده، اشخاص تمایل به ارائه علامت وآشکارسازی کیفیت خویش به بانک دارند. همچنین سایر متغیرهای اقتصادی و اجتماعی قرارداد می‌تواند با بهره‌مندی از پتانسیل علامت‌دهی تا حدودی به کاهش نقش وثیقه کمک کند که در داده‌های مورد بررسی بجز برای متغیر سابقه حساب- نرخ سود، رد شد و تاثیر مورد انتظار را نداشته باشند.

کلیدواژه‌ها

جلیلی، محمد (1388)، «نظام اعتبار جامع سنجش اعتبار، راهکار عملیاتی در توسعه نظام تامین مالی کشورها»، آرشیو سایت SID.
رستمیان، فروغ و داود طبسی (1389)، «بررسی‌ عوامل در ایجاد مطالبات معوق بانک‌های تجاری مناطق آزاد تجاری- صنعتی (مورد مطالعه شعب بانک ملت-منطقه آزاد کیش)»، پژوهشنامه حسابداریمالی وحسابرسی: 173-194.
فریکزایس خاویر و ژان چارلز روچت (1393)، اقتصاد خرد بانکداری، رضا طالبلو، تهران: پژوهشکده بانک مرکزی.
کشاورزحداد، غلامرضا و حسین آیتی‌گازار (1386)، «مقایسه‌کارکرد مدل لاجیت و روش درخت‌های طبقه‌بندی و رگرسیونی در فرآیند اعتبارسنجی متقاضیان حقیقی برای استفاده از تسهیلات بانکی»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال هفتم، (4): 71-97.
گجراتی، دمودار (1392)، اقتصادسنجی کاربردی، نادر مهرگان و لطفعلی عاقلی، تهران: انتشارات نورعلم.
ماتیوس،کنت و جان تامپسون (1392)، اقتصاد بانکداری، علی سرزعیم، تهران: انتشارت آریانا قلم.
ملاکریمی، فرشته (1392)، «بررسی فقهی اقتصادی وثایق بانکی در بانکداری اسلامی»، مجله ماه نوین، بانک اقتصاد نوین، (54)، 32-35.
نظرپور، محمدتقی و سید عباس موسویان (1393)، بانکداری بدون ربا از نظریه تا تجربه، تهران: انتشارات دانشگاه مفید /مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
Berger,AllenN. and  Gregory.F Udell (1995), “Realtionship Lending andLines of Credit in small Firm”, Finance Journal of Business, 68(3):351-381.
Besanko and Thakor AV (2000), “Collateral and Rationing: Sorting Equilibria in Monopolistic and Competitive Credit Markets”, International Economics Review, 28.
E. Land Hayne and David H. Pule (1977), “Informational Asymmetrics, Finnacial Structure, and Intermeditional”, The Journal Finance, (2):371-387.
E.Stiglitz, joseoh and Andrew Weiss (1981),  “Credit Rationing in Markets with Imperfect Information”, The American Econimic Review :393-409.
Laffont, Jean-jacquse and  David Martimart (2002), The Theory of Incentive.the Principal –Agent Model,Perinceton University Press.
Liang Han, David J.Story, Stuart Fraser (2007), “Signalling Process and Self-Selection Mechanism in Entrepreneurial Finance”, Research Memorandum, 62:1-38.
Peltoniemi, Janne (2007), “Collateral Requirements and Elationship Banking: Empirical Evidence from Uniqe Finnish Credit-Files”, LTA :393-414.
Samadzadeh, N. and H. Melender (2012), “The Implications of Agency Theory on Mudarabah and Musharakah Agreements,A Comparison with Conventional Debt”,Thesis in Finance,Stockholm school of Economics.
Serra-Garcia Marta(2010), Moral Hazard in Credit Markets,The Incentive Effect of Collateral,Tilburg University,Job Market Paper:1-43.
Steijvers Tensie and Wim  Voordeckers (2008), “Collateral and Credit Ratioing: A Review of Recent Studies as a Guide for Future Research”, Journal of Economic Surveys, 23(5):924-946.