نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده امور اقتصادی

2 عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد.

چکیده

دراین تحقیق  پس از مروری مختصر برنظام‌های اقتصادی کاملاً متمرکز (برنامه‌ای) و نظام  سرمایه‌داری  (بازار آزاد)، نقاط قوت وضعف هرکدام بررسی شده و ازدیدگاه نظریه‌ها ومکاتب مختلف اقتصادی، نقش وکارایی هرکدام بررسی می‌گردد. هماهنگی، همکاری وتخصیص وظایف براساس شاخص کارایی بین مکانیزم بازار و مجموعه دولت، قاعده  بلند مدت وکلی است که هرجامعه با توجه به نظام اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، ارزشهای فرهنگی و میزان برخورداری از عوامل و امکانات زیربنایی باید در زمینه دستیابی به ترکیب مطلوب بین دولت و بازار، آن را مورد توجه قراردهد. درادامه پس از مروری برعملکرد شرکتهای دولتی و روند خصوصی‌سازی در ایران، با استفاده از آمار سالهای 1381-1346 و بکارگیری یک مدل رشد درونزا، بهره وری نهایی سرمایه در دو بخش خصوصی و دولتی در اقتصاد ایران با یکدیگر مقایسه می گردند.
نتیجه این پژوهش مبین آن است که بالاتر بودن ضریب بهره وری نهایی سرمایه در بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی در سطح معناداری 5 درصد تایید نشده اما در سطح معناداری 10 درصد بالاتر بودن ضریب بهره وری نهایی سرمایه بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی را نمی توان رد کرد.  نتیجه این مطالعه نشان می دهد  که در شرایط فعلی اقتصاد ایران، چنانچه خصوصی‌سازی بدون اصلاح ساختارهای اقتصادی جامعه وایجاد فضای رقابت سالم انجام گیرد، تأثیر قابل توجهی برافزایش رشد اقتصادی کشور نخواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

1. ابریشمی، حمید. مبانی اقتصاد سنجی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1378.
2. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. نماگرهای اقتصادی، شماره‌های مختلف .
3. بهکیش، محمد مهدی. اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن. تهران: نشر نی، 1378 .
4. پاکدامن، رضا. جنبه‌های کاربردی خصوصی سازی به انضمام قوانین ومقررات ایران. تهران: مجمع علمی و فرهنگی  مجد، 1374 .
5. ترکمانی، جواد. «ارتباط سرمایه‌گذاری بخش دولتی وخصوصی با رشد ارزش افزوده در کشاورزی». اقتصاد کشاورزی و توسعه، (زمستان 1381).
6. تفضلی ، فریدون. تاریخ عقاید اقتصادی. تهران: نشر نی ، 1380 .
7. تقوی، مهدی. خصوصی‌سازی از تئوری تا عمل. مجموعه مقالات، تهران: انتشارات آگاه ، (1374).
8. توکلی، اکبر. اقتصاد سنجی کاربردی، تهران: انتشارات مانی، 1378 .
9. تودارو، مایکل. توسعة اقتصادی درجهان سوم. ترجمة غلامعلی فرجادی، تهران: انتشارات بازتاب، (1378).
10. درگاهی، حسن. «تجزیه وتحلیل عوامل موثر بر رشد اقتصادی ایران». پژوهشهای بازرگانی، شماره 26، (بهار 1382).
11. درخشان، مسعود. نگاهی به مسائل اقتصاد ایران وراهکارها. تهران:‌ مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، 1383 .
12. رزاقی، ابراهیم. نقدی برخصوصی‌سازی ایران. تهران: مؤسسة خدمات فرهنگی رسا، (1376).
13. سازمان صنایع ملی ایران. خصوصی‌سازی، شرایط و تجربیات. گزارش تحقیقی سازمان صنایع ملی ایران، جلد اول  و دوم، 1373 .
14. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، قانون برنامه اول، دوم وسوم توسعه اقتصادی کشور.
15. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، قانون بودجه کل کشور، سالهای مختلف .
16. ساماندهی شرکتهای دولتی در ایران، دفتر اقتصاد کلان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ، (1377).
17. کمیجانی، اکبر. ارزیابی عملکرد خصوصی سازی درایران، تهران: وزارت اموراقتصادی و دارایی، (1382) .
18. گرجی، ابراهیم. ارزیابی مهمترین مکاتب اقتصاد کلان. تهران، مؤسسة مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1376 .
19. گرجی، ابراهیم. «مقایسه آثار سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و دولتی در رشد اقتصادی». تحقیقات اقتصادی،  شماره 54، (بهار 1380) .
20. طیب نیا و محمدی. «مقایسه کارایی سرمایه‌گذاری در بخش های خصوصی و دولتی در ایران رویکردی برای خصوصی سازی». مجله برنامه و بودجه، شماره 87، (1383).
21. محمدی، حسین. «خصوصی سازی در ایران (با تاکید بر بخش نفت)». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، (1383) .
22. متوسلی، محمود. خصوصی‌سازی یا ترکیب مطلوب دولت و بازار در توسعه اقتصادی. تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، (1373) .
23. وزارت اموراقتصادی ودارایی، بررسی روند خصوصی‌سازی با تأکید بر تجربة ایران، فرصت ها وچالش ها، معاونت اموراقتصادی ، (1381) .
 
24. Akxeev, Micheal  and  Koganovich, Michael. "Dynamics of  Privatization  under  a  Substance  Constraint"., Journal  of  Comparative  Economics, 29, (2001).
 
25. Calvert, Peter. Privatization  in Argentina. University  of  Southampton, UK., 1996 .
 
26. Glaaser, Edward. "The Transition  to Free Markets, Where to Begin  Privatization"., Journal  of Comparative  Economics, Vol . 22, (1996) .
 
27. Guislain, Pierre. "The privatization Challenge, A Strategic, Legal and Institutional  Analysis  of international  Experience"., The World  Bank, (1997).
 
28. Kocenda, Evzen and Cabelka, Stepan, Liberalization in the Energy Sector:  Transition and Growth. University  of Michigan , 1998.
 
29. The World Bank. "Privatization and Emerging Equity Markets"., The International Bank for Reconstruction and Development , (1998) .
 
30. Tian , Xizowan, "Privatization  and Economic Performance: Evidence from Chinese Provinces"., Journal  of Economic  Systems, No.25, (2001).