نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه صنعتی شریف

2 پژوهشگر مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی

چکیده

ایجاد ظرفیتهای جدید و بکارگیری پتانسیل‌های موجود تولید منشاء تقاضا برای نیروی کار است و در اقتصاد ایران، به دلیل محدودیت بازارها، ظرفیتهای مازاد در بخشهای مختلف تولید کالاها و خدمات شایع می‌باشد. افزایش تقاضای نهایی و تشکیل سرمایه، بازتابی از تقاضای داخلی، و خالص صادرات نشان دهندة تقاضای خارجی برای رشد  ستانده و در نتیجه اشتغال است. این مقاله سعی دارد، با بکارگیری شاخصهای مختلف درچارچوب جدول داده- ستانده  1375،  پتانسیل‌های تولیدی و اشتغال‌زایی اقتصاد ایران را در قالب 24 بخش رتبه‌بندی نماید. در رتبه‌بندی ظرفیتهای بالقوه ستانده و اشتغال  بخشها، از شاخصهای پیوند پیشین تقاضای نهایی، پسین ارزش افزوذه و کشش تقاضای نهایی  استفاده می‌شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که الزاماً سیاستهای رشد محور نمی توانند اشتغال‌زا باشند. زیرا در بسیاری از موارد کشش‌های اشتغال کمتر از کششهای تولیدی تقاضای نهایی است. در میان بخشهای اقتصاد ایران، صنعت تولید مواد غذایی، سایر خدمات، ساختمانهای مسکونی و زیربنایی، خدمات بازرگانی، سایر محصولات صنعتی، خدمات حمل ونقل جادّه‌ای، مواد سنگهای ساختمانی و کانیهای فلزی ازجمله بخشهایی هستند که می‌توانند در فراهم ساختن فرصتهای شغلی، کلیدی باشند.

کلیدواژه‌ها

1. بانک مرکزی ج.ا.ا. شاخص بهای تولیدکننده، اردیبهشت 1382.
2. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. گزارش شاخص بهای عمده فروشی کالاها در ایران، (اردیبهشت 1382).
3. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. گزارش شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران. (اردیبهشت 1382).
4. بانویی، علی اصغر.«اهمیت ماشین حسابداری لئونتیف به عنوان پل ارتباطی دیدگاههای رشد محور و انسان محور».فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی، (1380).
5. بانویی، علی اصغر. «بررسی و تحلیل ارتباطات درونی و بیرونی بخش کشاورزی». گزارش پژوهشی، مؤسسه پژوهشها و برنامه ریزی اقتصاد کشاورزی، (1381).
6. جهانگرد، اسفندیار. «شناسایی فعالیتهای کلیدی صنعتی ایران». فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، سال دهم، شماره 21، (1381).
7. فرجی دانا، احمد. «پویایی شناسی بخشهای اقتصادی برای تشخیص فعالیتهای کلیدی اقتصاد ایران در یک برنامه توسعه اقتصادی».مجله اقتصادی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران. شماره 39،(پاییز 1366).
8. فرجی دانا، احمد. «‌اقتصاد بینا بین و حساب اقتصادی، روشی برای ارزیابی طرح از دید اجتماعی با توجه به ایران».مجله تحقیقات اقتصادی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، شماره 42، (1366).
9. مرکز آمار ایران.نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن،(1375).
10. مرکز آمار ایران.آمارگیری از ویژگیهای اشتغال و بیکاری خانوارها، (1379و1380).
 
11. Alauddin, M. "Identification of key Sectors in the Bangladesh Economy: a Linkage analysis Approach"., Applied Economics, No.18. (1986).
 
12. Bulmer, V. Thomes and Martin Bulmer Thomas. Input/output Analysis in Developing Countries: Sources, Methods and Applications. John Wiley & Sons. (1982).
 
13. Jones,  L. P. "The Measurement of Hirschman Linkages"., Quarterly Journal of Economics, Vol. 90, (1976).    
 
14. Mattas,k. and Chandra m. Shrestha., "A New Approach to Determining Sectoral Priorities in an economy: Input–Output Elasticities"., Applied Economics, Vol. 23, (1991).
 
15. Rasmussen, P. N. Studies in Inter-Sectoral Relations. Amsterdam, North_Holland., 1956.
 
16. Valadkhani A. "Identifying Australia’s High Employment Generating Industries"., Queens land University of Technology, School of Economics and Finance, Discussion Paper, No.119, (2002). http://www.qut.edu.au.