نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات تهران

2 پژوهشگر دفتر مطالعات اقتصادی- معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت بازرگانی

چکیده

این مقاله به دنبال برآورد کارایی صنعت بانکداری در ایران و تشخیص عوامل مؤثر بر آن است. در این پژوهش از آمارو ارقام ده بانک دولتی؛ شامل شش بانک تجاری(ملّت، تجارت،رفاه کارگران،صادرات،  ملی و سپه) و چهار بانک تخصصی(توسعه صادرات، مسکن، کشاورزی و صنعت و معدن) برای دورة زمانی1381-1374 استفاده شده و با نگرش واسطه مالی به بانک؛ روش پارامتری آماری و بکارگیری تابع هزینه  ترانسلوگ کارایی بانک‌های یاد شده، برآورد شده است. نتایج بدست آمده بر اساس مدل(1)- برآورد کارایی- نشان می‌دهد که کارایی صنعت بانکداری در ایران 76/87 درصد است. بر اساس نتایج مدل (2)؛ یعنی برآورد عوامل مؤثر بر کارایی، کارایی بانک‌ها با تخصصی شدن آنها، تعداد شعب و زمان، رابطة مثبت و با اندازه بانک(دارایی کل) رابطة منفی دارد.

کلیدواژه‌ها

1. ابطحی، سید حسن و کاظمی، بابک. بهره‌وری. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1375.
2. امامی میبدی،‌ علی. ‌اصول اندازه‌گیری کارایی و بهره وری. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1379.
3. برهانی، حمید. «سنجش کارایی در بانک‌های تجاری ایران و ارتباط آن با ابعاد سازمانی  مالی». رساله دکتری اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، (خرداد 1377).
4. پیرنیا، حسین. تفکر علمی و توسعه اقتصادی و اجتماعی. تهران: دانشگاه تهران، مهر 1347.
5. ترازنامه بانک‌های ملت،تجارت،رفاه کارگران،صادرات،ملی،سپه،توسعه صادرات،مسکن،کشاورزی و صنعت و معدن، برای سالهای 1381- 1374.
6. حسینی، سید شمس‌الدین. «قیمت‌گذاری آب:از نظریه تا عمل». رساله دکتری اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، 1381.
7. ختایی، محمود و عابدی‌فر، پژمان. «تخمین کارایی فنی صنعت بانکداری در ایران». فصلنامه پژوهشهای اقتصادی. مرکز تحقیقات اقتصادی ایران، وابسته به دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، شماره ششم، (پاییز 1379).
8. سوری، امیر رضا. «بررسی و ارزیابی کارایی بانک‌های تجاری ایران». پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، (تابستان 1384).
9. کریمی، مجتبی. «بررسی کارایی شعب مختلف بانک کشاورزی و تعیین عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی استان همدان)». پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد، دانشگاه تهران، (1381).  
10. نفر، نصرت الله. برآورد کارایی فنی نیروی انسانی در صنعت بانکداری ایران. فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی. معاونت امور اقتصاد، وزارت امور اقتصاد و دارایی، سال نهم، شماره 17 (بهار1380).
 
11. Afriat, S. N. "Efficiency Estimation of Production Function", International Economic Review, No. 13, (1972).
 
12. Battese , G.E and Colli, T. J. "Prediction of Firm–Level Technical Efficiencies With a Generalized Frontier Production Function and Panel Pata"., Journal of Econometrics, No. 21, (1998). 
 
13. Bravo- Ureta, B. E and Riegar, L, "Alternative Production Frontier Methodologies and Dairy Efficiency"., Journal of Agrictural Economic, No. 41, (1990).
 
14. Colli Tim, A Guide to Frontier Version 4.1, A Computer for Stochastic Frontier Production and Cost Function. University of New England, Armidule., 1996.
15. Farrell, Mj, "The Measurement of Productive"., Journal of Royal Statistical Society (A , general) 120. part  3, (1957).
 
16. Green, W. H. "Maximum Likelihood Estimation of Econometric Frontier Functions"., Journal of Economietric, No. 31, (1980).
 
17. Jondrow, J. lovell, C.A.K, Materov, I . S. and Schmidt, P.  "On the Estimation of Technical in Efficiency in the Stochastic Frontier Production Model"., Journal of Econometric, (1990).
 
18. Kumbbakar, S. C, "Estimation of Input Specific, Technical and Allocative Inefficiency in Stochastic Frontier Models"., Oxford Economic Papers, No. 40, (1988).
 
21. Molyneux Philip, Yener Altunbas, and Edward Gradener. Efficiency in European Banking. John Wiley & Sons, England., 1996.