نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو کانون استعدادهای درخشان باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی- واحد مرودشت

2 عضو هیأت علمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد مرودشت

3 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد مرودشت

چکیده

سیاستهای حمایتی دولت در رابطه با محصولات استراتژیک، همواره در راستای حمایت از مصرف‌کنندگان بوده است. این در حالی است که سیاست قیمت‌گذاری دولت بر الگوی کشت کشاورزان تأثیرگذار است. یک راه سنجش تأثیر سیاستهای قیمت‌گذاری دولت بر روند تولید یک محصول محاسبه نرخ حمایت اسمی[1] می‌باشد. در این مطالعه سیاست قیمت‌گذاری دولت طی دوره 1385-1353 بر عکس‌العمل کشاورزان گندم کار با روش هم انباشتگی[2] مورد مطالعه قرار گرفت. نوسانات نرخ حمایت اسمی طی دوره مذکور نشان داد که سیاستهای قیمتی در رابطه با تغییر شرایط از انعطاف لازم برخوردار نبوده است. نرخ حمایت اسمی طی دوره مزبور در تمام سالها، کمتر از یک بوده است که نشان می‌دهد نه تنها حمایت واقعی از گندم کاران صورت نگرفته؛ بلکه آنها بطور ضمنی مالیات هم پرداخت کرده‌اند. همچنین تحلیل هم انباشتگی نشان داد که در بلند مدت رابطه مثبت بین سطح زیر کشت و نرخ حمایت اسمی و همچنین بین رشد تولید گندم و نرخ حمایت اسمی وجود دارد.
 



[1]. Nominal Protection Rate:NPR


[2]. Cointegration

کلیدواژه‌ها

1. نجفی، بهاءالدین. «بررسی سیاستهای دولت در زمینه گندم: چالش‌ها و رهیافتها». فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نهم ، شماره 34، (1380).
2. نجفی، بهاءالدین و حاج رحیمی، محمود. «بررسی اثر مداخلات دولت بر انگیزه‌های اقتصادی تولید در محصولات زارعی استان فارس». مجموعه مقالات دومین گردهمایی اقتصاد کشاورزی ایران، دانشکده کشاورزی تهران، (1377).
3. نجفی، بهاالدین و زیبایی، منصور. «بررسی نقش سیاست قیمت‌گذاری در تغییرات الگوی کشت و درآمد زارعین». مجموعه مقالات دومین سمپوزیوم اقتصاد کشاورزی ایران، شیراز، (1372).
4. مایکل تودارو. توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمة غ. فرجادی، تهران: مؤسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه، 1377.
5. الیاسی بختیاری، طهمورث. «عوامل مؤثر بر واکنش عرضه پنبه در ایران». مجموعه مقالات دومین سمپوزیوم سیاست کشاورزی ایران، دانشگاه شیراز، (1372).
6. رحیمی، علیرضا. «مبانی نظری سیاستهای حمایت از کشاورزی (با نگاهی به ایران)». روستا و توسعه. سال دوم، شماره 2 و 3، (1376).
7. سلطانی، غلامرضا و نجفی، بهاءالدین. اقتصاد کشاورزی. شیراز: مرکز نشر دانشگاهی، 1373.
8. رحمتی، سید علیرضا. «بررسی اثر سیاستهای حمایتی دولت بر رشد عرضه محصولات کشاورزی با تأکید بر گندم، برنج، چغندرقند و پنبه». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، (1379).
9. شفیعی، حسین. «بررسی آثار سیاست خرید تضمینی محصولات کشاورزی در استان فارس». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، (1382).
10. نجفی، بهاءالدین. «بررسی سیاست حمایتی در چغندر قند». فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال دهم، شماره 39، (1379).
11. زیبایی، منصور. «بررسی نقش سیاستهای قیمت‌گذاری در تغییرات الگوی کشت و درآور زارعین». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، (1371).
12. ترکمانی، جواد. «عوامل مؤثر بر عرضه و عملکرد چغندر قند در ایران». مجله علوم و صنایع کشاورزی، سال یازدهم، شماره 2، (1376).
13. چیذری، امیرحسین و محمد. خالقی. «بررسی متغییر های قیمتی و غیر قیمتی مؤثر بر عرضه گندم و جو ( به تفکیک آبی و دیم ) در ایران 77 – 1360». مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، (1379).
14. درودچی، خلیل. «پیش‌بینی عرضه و تقاضای گندم، برنج و گوشت قرمز در ایران در سالهای 1365 تا 1375». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، (1365).
15. اشراقی، فهیمه و سلامی، حبیب‌اله. «تجزیه و تحلیل تأثیر سیاست حمایت قیمتی بر روند رشد گندم در ایران ، استفاده از روش همگرایی». مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، (1379).
16. شجری، شاهرخ و سلطانی، غلامرضا. «تخمین تابع تقاضای نیروی کار و کشش عرضه محصول گندم با استفاده از تابع سود در استان فارس». مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، (1379).
17. فروهیده، مرجان. «بررسی عوامل مختلف اقتصادی و به ویژه قیمت بر سطح زیر کشت ، عملکرد و تولید گندم در ایران». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، (1368).
18. قرئلی، علی‌اکبر و نجفی، بهاءالدین. «تأثیر تعیین قیمت پایه از سوی دولت بر عرضه گندم در ایران». مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، (1379).
19. قنبری عربلو، رضا. «برآورد توابع عرضه و تقاضا صادرات پسته در یک الگوی سیستم معادلات همزمان : مورد ایران طی دوره 74- 1350». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، (1377).
20. مساعی، محمد. «تخمین تابع عرضه شیر در ایران و بررسی اثر قیمت بر آن». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، (1378).
21. نبی‌ئیان، صدیقه. «بررسی عوامل مؤثر بر عرضه پیاز در استان کرمان در سال زراعی 77-1376». مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران. دانشگاه فردوسی مشهد، (1379).
22. نجفی، بهاءالدین. «بررسی سیاستهای دولت در زمینه گندم: چالش‌ها و رهیافتها». فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نهم، شماره 34، (1380).
23. نوری نائینی، محمدکاظم و پدرام، سعادت. «عرضه داخلی گندم و عوامی مؤثر بر آن». فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال اول، شماره 2، (1372).
24. نوفرستی، محمد. ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی، تهران: انتشارات رسا، 1378.
25. مرکز آمار ایران. سالنامه آماری کشور، تهران، سالهای مختلف.
26. مرکز آمار ایران. قیمت محصولات و هزینه خدمات محصولات کشاورزی. تهران، سالهای مختلف.
 
27. Hafar, J. "The Supply Response of Aggregate Agricultural Output in Jumaica"., Agicultueal Economics, 16, (1997).
 
28. Houck, J. P. and Rayan, M. E. "Supply Analsis for Corn in United States: The Impact of Changing Government Programs"., American Journal of Agricultural of  Economics, 54, (1972).
 
29. Lee, D. R. and Helmbrger, P. G. "Estimating Supply Response in the Presence of Farm Programs"., American Journal of Agricultural of  Economics, 67, (1985): 193-203.
 
30. Lin, W. "Measuring Aggregate Supply Response Under Instability"., American Journal of Agricultural Economics, 59, (1977).
 
31. Nerlove, M. "Estimates of the Elasticities of Supply of Selected Agricultural Comodities"., Journal of  Farm Economics, 38, (1956): 469-509.
 
32. Tuluy, H. and Salinger, L. Trade, Exchange Rate and Agricultural Pricing Policies in Morocco. A World Bank Comprative Study. Washigton D.C., 1986. 
 
33. Chembezi, D.N. and A.W. Womack. "Regional Acreage Response for U.S. Corn and Wheat: The Effect of Government Programs"., Journal of Agricultural Economics, (1992): 187-197.
34. Holden, D. and R. Perman. Unit Roots and Cointegration for Economists in Cointegration for the Applied Economist. Macmillan Press. U. K., 1994.
 
35. Johnsen, S. "Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vector in Coussian Vector Autoregresive Models"., Econometrica, 5, (1991): 151-180.
 
36. Sugianto, W. and J. Yanagida. "Support Research and Price Setting, under Indonesia’s Rice in Intersification Program"., Journal of Economic Development,  (1993): 103-113.
 
37. McIntire, J. and C.L. Delgado. "Statistical Significance of Indicators of Efficiency and Incentives: Examples from West African Agricultural"., American Journal of Agricultural Economics, (1985): 733-788.