نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه اصفهان

3 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان.

چکیده

 
بسیاری از اقتصاددانان معتقدند، اقتصادهایی که بر نهادهای بازار تأکید دارند عملکرد بهتری نسبت به اقتصادهای مبتنی بر دخالتهای دولت یا مسیرهای سیاسی دارند. این گروه سعی دارند با ایجاد و محـاسبه شـاخص آزادی اقتصادی، کشـورهای مختلف را رتبـه‌بندی نمایند؛ بطوریکه این شـاخص
میزان تکیه بر بازار آزاد را برای دستیابی به منابع و کالاها نشان می‌دهد.
همچنین در ادبیات موضوع بر ارتباط بین آزادی اقتصادی و هزینه مبادله تأکید شده است؛ بطوریکه آزادی اقتصادی با سه جزء اصلی رقابت آزادانه، حقوق مالکیت و مبادلات داوطلبانه می‌تواند موجب کاهش هزینه مبادله از طریق تقلیل محدودیتهای بیرونی موجود در یک بازار رقابتی شود.
هدف این مقاله پرداختن به مبانی نظری آزادی اقتصادی و هزینه مبادله و بررسی تجربی چگونگی تأثیر آزادی اقتصادی بر هزینه مبادله در کشورهای منتخب OECD با درآمد بالا[1] طی دوره 1995 تا 2004 است[2]. به عبارت دیگر این مطالعه به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش است که، آیا در کشورهای منتخب و طی دوره مورد بررسی آزادی اقتصادی بر هزینه مبادله تأثیرگذار بوده است؟ و این تأثیر از چه فرم برخوردار بوده است؟
 نتایج مطالعه نشان‌دهنده تأثیر آزادی اقتصادی بر هزینه مبادله بوده و بیان می‌کند که این تأثیر در کشورهای منتخب طی دوره مورد مطالعه بر تمام شاخصهای هزینه مبادله معرفی شده هر چند دارای تأثیر منفی بوده است؛ ولی تأثیر توان دوم  شاخص آزادی اقتصادی بر هزینه مبادله مثبت است؛ یعنی شکل کلی تأثیر آزادی اقتصادی بر هزینه مبادله در این کشورها U شکل و به صورت فرم درجه دوم محدب بوده است. به عبارتی در این کشورها آزادی اقتصادی در ابتدا موجب کاهش هزینه مبادله شده است؛ ولی در ادامه افزایش آزادی اقتصادی، افزایش هزینه‌های مبادلاتی را به همراه داشته است.



[1]. این کشورها که با عنوان High Income OECD مشخص شده‌اند، شامل 25 کشور استرالیا، اتریش، بلژیک، کانادا، جمهوری چک، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، ایسلند، ایرلند، ایتالیا، ژاپن، جمهوری کره، لوکزامبورگ، هلند، نیوزیلند، نوروژ، پرتغال، اسپانیا، سوئد، سوئیس، انگلستان و آمریکا هستند.     


[2]. از آنجا که بحران مالی در این کشورها عملاً از سال 2005 آغاز و منجر به تغییر عمده در شاخصهای اقتصادی این کشورها، از جمله آزادی اقتصادی و هزینه‌های مبادله شده، دورة مطالعه سالهای 1995 تا 2004 انتخاب گردید.

کلیدواژه‌ها

1. جنتی مشکاتی، ابوالفضل. «بررسی نقش هزینه مبادله و پیامدهای آن بر اقتصاد ایران». پایان‌نامه کارشناسی اقتصاد، دانشگاه اصفهان، (1381).  
2. خضری، محمد. «تحلیل رانت‌جویی در بودجه‌ریزی دولتی ایران». رساله دکتری اقتصاد، دانشگاه اصفهان، (1384). 
3. رنانی، محسن. بازار یا نا بازار؟ بررسی موانع نهادی کارایی نظام اقتصاد بازار در اقتصاد ایران. تهران، سازمان برنامه و بودجه، 1376.
4. شهنازی، روح الله. «تأثیر آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی و درآمد سرانه». پایان‌نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه اصفهان، (1384).
5. فریدمن، میلتون و رز. آزادی انتخاب. ترجمة حسین حکیم زاده جهرمی، تهران، نشر پارسی، 1367.
6. فریدمن، میلتون. سرمایه داری وآزادی. ترجمة غلامرضا رشیدی، تهران، نشر نی، 1380.
7. گجراتی، دامودار. مبانی اقتصادسنجی. ترجمة حمید ابریشمی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1385.
8. نورث، داگلاس سی. «دولت و هزینه مبادله در تاریخ». ترجمة علی طوسی‌زاده اردکانی، مجله برنامه و توسعه، دوره دوم، شماره 8.، (1373): 135-116.
9. نورث، داگلاس سی. «عملکرد اقتصادی در طول زمان». ترجمة موسی غنی‌نژاد، مجله برنامه و توسعه، دوره دوم، شماره 11، (1374): 71-52 .
10. نورث، داگلاس سی. نهادها و تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی. ترجمة محمدرضا معینی، تهران، سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی، 1376.
11. نورث، داگلاس سی. ساختار و دگرگونی در تاریخ اقتصادی. ترجمة غلامرضا آزاد، تهران، نشر نی، 1378.
 
12. Alchian, A. A. "Uncertainty Evolution and Economic Theory"., Journal of Political Economy, No. 58, (1950): 11-21.
13. Baltagi, B. H. Econometric Analysis of Panel Data. John Wiley &            Sons, Inc New York, USA., 1995.
14. Carlsson, F. and Lundstrom, S. "Economic Freedom and Growth:       Decomposing the Effect"., Working Paper in Economics, No.33, Department of Economics, Gotebory University, (2002): 335-344.
15. Cheung, S. The Transaction Cost Paradigm. Presidential Address Western Economic Association, (1998), www. Steven Xue.com.
16. Chong, A. and Calderon, C. "Causality and Feedback Between Institutional Measures and Economic Growth"., European Journal of Political and Economics, No. 17, (2000):69-81.
17. Coal, H. J. "The Contribution of Economic Freedom to World Economic Growth, 1980-1999"., Cato Journal, Vol.23, No. 2, (2003):189-198.
18. Coase, R. "The Problem of Social Cost"., Journal of Law and Economics, No. 3, (1960): 421-444.
19. Dutz, M. A. and Hayri, A. "Does More Intense Competition Lead to Higher Growth?"., World Bank Policy Research, Working Paper, No.2320, 2000.
20. Elikson, R. "A Critique of Economic and Sociological Theories of Social Control"., Journal of Legal Studies, No. 16, (1987): 67-100.
21. Friedman, M. Capitalism and Freedom. The University of Chicago Press, Chicago., 1962.
22. Gwartney, J. and R. Lawson. "Economic Freedom of the World"., AnnualReport, Vancouver, B. C Fraser Institute, (2000).
23. Gwartney, J. and Lawson, R. "Economic Freedom of the World"., Annual Report, Vancouver, B.C Fraser Institute, (2002).
24. Gwarteny, J and Lawson, R. "Economic Freedom of the World"., Annual Report, Vancouver, B.C Fraser Institute, (2004).
25. Haan, J. D. and Sturm, J. "On the Relationship Between Economic Freedom and Economic Growth"., European Journal of Political Economy, (2000): 41-55.
26. Milgrom, P. R. and North, D. and Weingast, B. "The Role of Institution in the Revival of Trade: The Law Merchant, Private Judges, and the ‍‍Cold Duck Fairs"., Economic and Politics Journal, No.2, (1990): 1-23.
27. Vijaya Vagharavan, M. and Ward, W. A. Institutions and Economic Growth: Empirical Evidence from Across National Analysis. 2000.
http://Business.Clemson.edu/cit/documents/0001302.pdf.
28. http://www.world bank.org/wbi/governance/govdata2001.htm
29. http://www.world bank.org/governance/wgi2007.htm
30. http://www.world bank.org/world development indicator.htm
31. http://pwt.econ.uepenn.edu
32. http://pwt.eurostat.com