نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی و برنامهریزی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
با توجه به اهمیت جهانیشدن اقتصاد و نقش کالاهای واسطهای در زنجیرههای ارزش جهانی، پژوهش حاضر با هدف سنجش سهم کشورها از تجارت بینالملل انجام شد. در این راستا، رابطه بین ارزشافزوده داخلی (DVA) در صادرات ناخالص و تخصصگرایی عمودی (VS) میان 45 کشور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و روشهای سنتی و نوین اندازهگیری سهم کشورها از تجارت بینالملل با یکدیگر مقایسه شدند. دادههای جداول داده-ستانده 43 کشور برای سال 2014 و دادههای ایران و سنگاپور به ترتیب برای سالهای 2016 و 2015 با استفاده از روشهای اقتصادسنجی مورد بررسی قرار گرفتند. یافتهها نشان دادند که رابطه معکوس میان سهم DVA/TGE و VS/TGE همچون مطالعات گذشته برقرار است و روشهای نوین، به دلیل لحاظ کالاهای واسطهای و ارزش افزوده تولید، تصویر دقیقتری از وضعیت تجاری کشورها ارائه میدهند. به طور کلی، در کشورهای منابعمحور، سهم DVA بیشتر و سهم VS کمتر از میانگین مشاهده شد. در این میان، کشور ایران با سهم DVA و VS به ترتیب 94/0 و 06/0، در صدر و قعر 45 کشور جهان قرار گرفت که نشاندهنده پیوند کم با زنجیره ارزش جهانی و اتکا به فعالیتهای بالادستی است.
کلیدواژهها
ابراهیمیفر، یدالله، جوادی، محمدرضا. (1399). حلقههای مفقوده در ساختار تولید کشور. سازمان برنامه و بودجه کشور. مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری. مجموعه گزارش شماره 241. کد شناسه: 10289-8-1400
اداره حسابهای اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، (1399). گزارش فراداده جدول داده-ستانده اقتصاد ایران سال 1395. 599.
بانویی، علیاصغر، شرکت، افسانه، بزازان، فاطمه، شاهحسینی، سمیه، کیانیراد، آذین. (1401). مقایسه خطاهای آماری جداول داده- ستانده نوع دوم و نوع سوم پایههای آماری و نسبت آنها با ارزشافزوده در صادرات. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 22(87)، 77-108.
بانویی، علیاصغر، (1391). ارزیابی شقوق مختلف نحوه منظور کردن واردات و روشهای تفکیک آن با تاکیدتاکید بر جدول متقارن سال 1380. مجله علمی – پژوهشی سیاستگذاری اقتصادی، 4(8)، 31-74 .
بانویی، علیاصغر، فهیمی، بهاره، (1400). بهکارگیری متوسط فاصله انتشار در شناسایی زنجیرههای تولید و نسبت آن با ارزشافزوده داخلی در صادرات ناخالص و تخصصگرایی عمودی؛ مطالعه موردی اقتصاد ایران، مجله تحقیقات اقتصادی، (1)56، 25-58.
بانویی، علیاصغر، موسوینیک، سید هادی، اسفندیاری گلوکن، مجتبی، وفایییگانه، رضا، ذاکری، زهرا، کرمی، مهدی، (۱۳۹۱). ارزیابی روشهای محاسبه جداول متقارن داده-ستانده، با تاکید بر برداشتهای متفاوت از فرض تکنولوژی در ایران، فصلنامه مجلس و راهبرد، 19(۷۲)، 101-139.
بانویی، علیاصغر، موسوی، سید هادی، اسفندیاری گلوکن، مجتبی، ذاکری، زهرا، (1394). تعاریف و مفاهیم پایهای، پایههای نظری و روش مثال محاسبه جدول داده- ستانده متقارن؛ تجربه ایران و جهان، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، اداره کل هماهنگی و برنامهریزی پژوهشی، اداره انتشارات و مجله. 232.
بیابانیخامنه، کاظم، نجارزاده، رضا، درگاهی، حسن، عاقلی، لطفعلی. (1401) . زنجیرههای جهانی ارزش و بهبود عملکرد زیستمحیطی در کشورهای در حال توسعه. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 83(22)، 1-31.
تیموری، سید رحیم، مجیدزاده، رضا، (1400). بررسی تجارب جدید در توسعه با نگاه به گزارشهای توسعه جهانی 2020-1991. سازمان برنامهوبودجه کشور. مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری. مجموعه گزارش شماره 257.
جهانگرد، اسفندیار، فریدزاد، علی، کاکایی، جمال، ساجدیان فرد، نجمه، شکری، الهه. (1401). درج جدول داده- ستانده ایران در جدول داده-ستانده بینکشوری. فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی، 7(4)، 65-92.
شرکت، افسانه، بانویی، علیاصغر، شاه حسینی، سمیه، بزازان، فاطمه، کیانیراد، آذین. (1402). بهکارگیری روشهای حذف فرضی و متعارف در سنجش ارزشافزوده در تجارت: نتایج یکسان یا متفاوت؟ . فصلنامه تحلیلهای اقتصادی توسعه ایران، 9(1)، 123-142.
قازاریان، اولین، بانویی، مؤمنی، فرشاد. (2024). شناسایی محیط درونی و بیرونی زنجیرههای تولید و نسبت آنها با مسئله خام فروشی. فصلنامه تحلیلهای اقتصادی توسعه ایران، 10(1)، 51-72.
کروگمن، پل آر. اوبیسفیلد، موریس. (۱۳۸۴). اقتصاد بینالملل تئوری وسیاست (جلد اول: تجارت بینالملل). ترجمه حسین صمصامی. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. 372.
مک کین، فیلیپ. (1394). اقتصاد نوین شهری و منطقهای. ترجمه شهرام رئیسی دهکردی. تهران: انتشارات نور علم. 588.
مهاجری، پریسا، بانویی، علیاصغر، فراست، زهره، مومنی، لیلا. (1395). سنجش وابستگی بخشهای اقتصادی به واردات از بعد مبدأ، مقصد و سیاستی با استفاده از جدول داده-ستانده تکمنطقهای؛ مطالعه موردی استان مازندران. فصلنامه سیاستگذاری پیشرفت اقتصادی، 4 (3)، 9-40.
نجارزاده، رضا، درگاهی، حسن، عاقلی، لفعلی، بیابانی خامنه، کاظم. (1399). اندازهگیری شاخصهای وضعیت اقتصاد ایران در زنجیرههای جهانی ارزش و مقایسه با کشورهای منتخب. فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، 28(94 )، 101-129.
Baldwin, R. (2016). The Great Convergence. Harvard University Press. DOI: http://dx. doi. org/10. 1080/09538259. 2019. 1644736
Baldwin, R; & Lopez‐Gonzalez, J. (2015). Supply‐chain trade: A portrait of global patterns and several testable hypotheses. The world economy, 38(11), 1682-1721.
Banouei, A. , Mousavi Nik, S. H. , Esfandyari Kolookan, M. , Vafaei Yeganeh, R. , Zakeri, Z. and Karami, M. (2013). Evaluation of Methods for Calculating Symmetric Input-Output Tables with Emphasis on Different Conceptions of Technology Presumptions in Iran. Majlis and Rahbord, 19(72), 101-139. [In Persian]
Banouei, A. A. (2012). Evaluation of the Different Treatments and Methods of Separating Imports with Emphasis on 1381 IOT of Iran. The Journal of Economic Policy, 4(8), 31-74. [In Persian]
Banouei, A. A. , Sherkat, A. , Bazzazan, F. , Shahhosseini, S. and Kiani Rad, A. (2022). Comparative Analysis of Statistical Errors Between Second and Third Types of Input-Output Tables and Their Correlation with Value-Added in Gross Exports. Economics Research, 22(87), 77-108. [In Persian]
Banouei, A. A. and fahimi, B. (2021). Application of Average Propagation Length in Identifying Production Chains and its Relation to Value-added in Gross Exports and Vertical Specialization: Case Study of Iran. Journal of Economic Research (Tahghighat- E- Eghtesadi), 56(1), 25-58. [In Persian]
Banouei, Ali Asghar, Mousavi, Seyed Hadi, Esfandiari Galoukan, Mojtaba, Zakeri, Zahra. (2015). Basic Definitions and Concepts, Theoretical Foundations and Example Calculation Method of the Symmetric Input-Output Table; The Experience of Iran and the World. Research Center of the Islamic Consultative Assembly, General Department of Coordination and Research Planning, Publications and Journal Department. 232. [In Persian]
Baten, Jörg (2016). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present. Cambridge University Press.
Biabany Khameneh, K. , Najarzadeh, R. , Dargahi, H. and Agheli, L. (2022). Global Value Chains and Environmental Performance Improvement in Developing Countries. Economic Research and Perspectives, 22(1), 1-32. [In Persian]
Daudin, G., Rifflart, Ch. & Schweisguth. D. (2011). Who produces for whom in the world economy?. Canadian journal of economics/revue canadienne d’économique, 44(4), 1403-1437.
Dietzenbacher, E., Los, B., Stehrer, R., Timmer, M., & De Vries, G. (2013). The construction of world input–output tables in the WIOD project. Economic systems research, 25(1), 71-98.
Dollar, David, ,Khan, Bilal & Pei, Jiansuo, (2019). Technological innovation, supply chain trade, and workers in a globalized world. World Trade Organization. Global Value Chain Development Report, Chapter 7. 196.
Ebrahimi Far, Yadollah, Javadi, Mohammadreza. (2020). Missing Links in the Country’s Production Structure. Plan and Budget Organization of the Country, Center for Development and Future Studies. Report No. 241. Identifier Code: 10289-8-1400. [In Persian]
Economic Accounts Department of the Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (2020). Metadata Report of the Input-Output Table of the Iranian Economy, Year 2016. 599. [In Persian]
Ghazarian, E. , Banouei, A. and Momeni, F. (2024). Identifying the Environment of Internal and External Production Chains and their Relevance to the Issue of Raw Selling. Iranian Economic Development Analyses, 10(1), 51-72. [In Persian]
Grossman, G. M; & Rossi-Hansberg, E. (2008). Trading tasks: A simple theory of offshoring. American economic review, 98(5), 1978-1997.
Hummels, D., Ishii, J., & Yi, K. M. (2001). The nature and growth of vertical specialization in world trade. Journal of international Economics, 54(1), 75-96.
Jahangard, E., Faridzad, A., Kakaie, J., Sajedianfard, N., & Shokri, E. (2023). Inserting Iran's input-output table in the inter-country input-output (ICIO) table. Journal of Econometric Modelling, 7(4), 65-92. [In Persian]
Johnson, R. C. (2014). Five facts about value-added exports and implications for macroeconomics and trade research. Journal of economic perspectives, 28(2), 119-42.
Johnson, R. C., & Noguera, G. (2012). Accounting for intermediates: Production sharing and trade in value added. Journal of international Economics, 86(2), 224-236.
Koopman, R., Wang, Z., & Wei, S. J. (2014). Tracing value-added and double counting in gross exports. American economic review, 104(2), 459-94.
Krugman, Paul R., Obstfeld, Maurice. (2005). International Economics: Theory and Policy (Vol. 1: International Trade). Translated by Hossein Samsami. Tehran: Shahid Beheshti University Press. 372. [In Persian]
Levine, R., & Renelt, D. (1992). A sensitivity analysis of cross country growth regressions. The American economic review, 82(4), 942-963.
Los, B. (2017). Input–output analysis of international trade. In Handbook of Input–Output Analysis. Edward Elgar Publishing. Chapter 8, 52, 277-328.
Los, B., & Timmer, M. P. (2020). Measuring Bilateral Exports of Value Added: A Unified Framework, NBER Chapters, in: Challenges of Globalization in the Measurement of National Accounts, 389-421, National Bureau of Economic Research, Inc.
Los, B., Timmer, M. P., & de Vries, G. J. (2015). How global are global value chains? A new approach to measure international fragmentation. Journal of regional science, 55(1), 66-92.
Los, B; Timmer, M. P; & De Vries, G. J. (2016). Tracing value-added and double counting in gross exports: comment. American economic review, 106(7), 1958-66.
Madsen, J. B. (2009). Trade barriers, openness, and economic growth. Southern economic journal, 76(2), 397-418.
McCann, P. (2013). Modern urban and regional economics. Oxford University Press. Translated by Shahram Raeisi Dehkordi. Tehran: Noor-e-Elm Publications. 588. [In Persian]
Miller, R. E., & Lahr, M. L. (2001). A taxonomy of extractions. Contributions to economic analysis, 249, 407-441.
Miller، R. E. ، & Blair، P. D. (2022). Input-output analysis: foundations and extensions. Cambridge university press. 850.
Miroudot, S., & Ye, M. (2018). A simple and accurate method to calculate domestic and foreign value-added in gross exports. MPRA Paper 89907, University Library of Munich, Germany. 14.
Miroudot, S., & Ye, M. (2021). Decomposing value added in gross exports. Economic Systems Research, 33(1), 67-87.
Mohajeri, P., & Banouei, A. A. (2021). Estimating Domestic Value-Added in Gross Exports and Its Relation to Vertical Specialization: The Case of Iran. Iranian Journal of Economic Studies, 10(1), 7-29. [In Persian]
Mohajeri, P., Banouei, A. A., Farasat, Z., & Momeni, L. (2016). Measuring Economic Sectors Dependency on Imports with Emphasis on Origin, Destination and Policy Dimensions Using Single Regional Input-Output Table: The Case Study of Mazandaran Province. Iranian Economic Development Analyses, 4(3), 9-40. [In Persian]
Najarzadeh R., Dargahi H., Agheli L., & Biabany Khameneh K. (2020). Measuring Iran's Economy Status Indicators in Global Value Chains and Comparison with Selected Countries. . [In Persian]
Najarzadeh, R., Dargahi, H., Agheli, L., & Biabany, K. K. (2020) Measuring Iran's Economy Status Indicators in Global Value Chains and Comparison with Selected Countries. 28 (94) :101-129 [In Persian]
OECD (2013), OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2013, OECD Publishing. 279.
Patunru, A. A., & Athukorala, P. C. (2021). Measuring trade in value added: how valid is the proportionality assumption?. Economic Systems Research, 292-300.
Porter, M. E. (1990). New global strategies for competitive advantage. Planning review, 18(3), 4-14.
Porter, M. E. (1998). Clusters and the new economics of competition (Vol. 76, No. 6, pp. 77-90). Boston: Harvard Business Review.
Sherkat, A. , Banouei, A. , Shahhosseini, S. , Bazzazan, F. and Kianirad, A. (2023). Application of Hypothetical Extraction and Conventional Method in Measuring Value-added in Trade: Equivalence or Different Result?. Iranian Economic Development Analyses, 9(1), 123-142. [In Persian]
Teimouri, Seyed Rahim, Majidzadeh, Reza. (2021). Review of New Experiences in Development with a Look at the World Development Reports 1991-2020. Plan and Budget Organization of the Country. Center for Development and Future Studies. Report No. 257. [In Persian]
Timmer, M. P., Los, B., Stehrer, R., & De Vries, G. J. (2013). Fragmentation, incomes and jobs: an analysis of European competitiveness. Economic policy, 28(76), 613-661. [In Persian]
United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), (2016). Key Indicators and Trends in International Trade 2016, 28-30.
URL:https://unctad.org/system/files/officialdocument/ditctab2016d3_en. pdf
World Bank. (2020). Trading for Development in the Age of Global Value Chains, World Development Report 2020. 293.
World Trade Organization. (2019). World trade report 2019: The future of services trade. World Trade Organization. 232.
Zhong, S., & Su, B. (2021). Investigating ASEAN’s Participation in Global Value Chains: Production Fragmentation and Regional Integration. Asian Development Review, 38(02), 159-188.
)