نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• بهزاد صادق وند ¹
• حسن حیدری ²
• مهدی نجاتی ³

¹ اردبیل ، شهرک مخابرات، خیابان 24 متری پیام، رو به روی پارک نسیم ،پیام غربی 11، قطعه 566

² دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه ارومیه

³ گروه اقتصاد، دانشگاه شهید باهنرکرمان، کرمان، ایران

چکیده

کشور ایران هم‌زمان با مسئله تحریم و اثر سوءِ آن در بخش‌های مختلف اقتصادی و نیز چالش‌های محیط‌زیستی متعدد مواجه است. بررسی میزان اثرگذاری تحریم‌ها بر تشدید معضلات محیط‌زیستی در ایران هدف اصلی این پژوهش بوده و برای این منظور در قالب سه سناریویِ کاهشِ ۶۰، ۶۵ و ۷۰ درصدی صادرات نفت، اثرات تحریم بر افزایش انتشار دی‌اکسیدکربن در ایران بررسی شده‌است. برای این منظور از الگوی GTAP-E-Power که یک الگوی تعادل عمومی قابل‌محاسبه است به‌صورت پویا استفاده شده‌است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که کل انتشار دی‌اکسیدکربن در ایران با اعمال تحریم‌‌های نفتی افزایش می‌یابد و با تشدید تحریم‌ها بر میزان انتشار آن افزوده می‌شود. در بررسی میزان انتشار دی‌اکسیدکربن به تفکیک بخش‌های اقتصادی مشخص شد بخش‌های تولید و توزیع برق، صنایع با فناوری پایینِ تولید، تولید برق با سوخت‌های فسیلی بارپایه و تولیدات نفتی به‌عنوان بخش‌هایی بوده‌اند که هم بیشترین افزایش را در انتشار دی‌اکسیدکربن داشته‌اند و هم بر شدت این انتشار با تشدید تحریم‌ها افزوده می‌شود؛ در مقابل بخش‌های تولید برق با صنایع تجدیدپذیر بارپایه و صنایع با فناوری بالای تولید بخش‌هایی بوده‌اند که در سه سناریو اعمال شده یا باکاهش در تولید دی‌اکسیدکربن یا با افزایش اندک نسبت به سایر بخش‌ها مواجه گردیده‌اند. باتوجه‌به نتایج به‌دست‌آمده توصیه‌های سیاستی شامل رفع تحریم‌ها به‌عنوان اولویت کلان سیاسی و اقتصادی، سرمایه‌گذاری در حوزه تولید محصولات نفتی با دسترسی به فناوری‌های نوین، تمرکز بر توسعه منابع تجدیدپذیر در تولید برق، تقویت صنایع با فناوری بالا با امکان دسترسی به فناوری‌های پیشرفته و تمرکز بر بخش‌های تاب‌آور در برابر تحریم‌ها پیشنهاد می-گردد.

کلیدواژه‌ها

• تحریم‌های اقتصادی
• پیامدهای محیط زیستی
• مدل تعادل عمومی قابل‌محاسبه
• ایران

موضوعات

• اقتصاد ایران