نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه اقتصاد اسلامی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران
2 دانشیار گروه اقتصاد اسلامی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی، همراه با افزایش میزان اشتغال، کنترل نرخ تورم و تعادل در ترازپرداختها، همواره از اهداف نهایی سیاستگذاران اقتصادی بوده است. به طور خاص سیاستهای پولی در حوزه اهداف کلان اقتصادی، به دنبال تثبیت قیمتها، تعادل در ترازپرداختها و کنترل میزان نقدینگی هستند. بنابراین سیاستگذاران پولی به منظور هدایت موّفق سیاستهای خود، بایستی ارزیابی دقیقی از زمان و میزان اثرات آن بر اقتصاد داشته باشند. با توجه به این مطلب در مطالعه حاضر، بررسی ارتباط بین بحرانهای ارزی و دوران رونق و رکود در اعطای تسهیلات بانکی در ایران را هدف قرارگرفته است و برای پوشش آن از رویکرد ضرایب متغیر در طول زمان برای بازه زمانی 1370-1400 و متغیر کنترلی دوران رونق و رکود اقتصادی استفاده شده است. شاخص بحران ارزی بر اساس متغیر مجازی، شاخص چرخه اعتباری بر اساس دوران رونق و رکود در تسهیلات بانکی و چرخه اقتصادی نیز بر اساس دورههای رونق و رکود در تولید با استفاده از فیلترهای میان گذر محاسبه شده است. نتایج این مطالعه، بیانگر اثر گذاری بحران ارزی در بروز چرخه در تسهیلات اعطایی و تولید بوده و شوک ناشی از چرخه اقتصادی نیز بر شدت گرفتن بحران ارزی و چرخه اعتباری در سیستم بانکی نیز اثر گذار بوده است. با توجه به وجود رابطه دو سویه بین شاخص بحران ارزی و چرخههای اعتباری در اقتصاد ایران پیشنهاد میگردد که سیاستگذاران پولی در شرایط متفاوت دوران رونق و رکود اقتصادی و همچنین در شرایط چرخهها اعتباری از اعمال سیاستهای غافلگیرانه و وارد کردن شوک به بازار ارز جلوگیری کرده تا بحران ارزی کمترین تاثیر منفی را بر متغیرهای اقتصادی داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
اصغرپور، حسین، فلاحی، فیروز و تلسچی، الناز. (1390). بررسی اثرات نامتقارن شوک‌های پولی بر قیمت در ادوار تجاری ایران با استفاده از تکنیک مارکوف – سوئیچینگ. اقتصاد و الگو سازی، 2(8-7)، 183-222.
باقری، سیده فاطمه، نظریان، رافیک، هادی نژاد، منیژه و دامن کشیده، مرجان. (1401). تاثیر شاخص های کلان بانکی، مالی، اقتصادی و بحران های اقتصادی بر ادوار تجاری ایران و کشورهای منتخب در حال توسعه اسلامی و توسعه یافته. اقتصاد مالی، 16(59)، 303-324.
بانک مرکزی. (1402). گزارش‌های اقتصادی، تهران، انتشارات بانک مرکزی.
بیانی، عذرا، محمدی تیمور بهرامی، جاوید و توکلیان، حسین. (1398). اثر شوک عوامل مؤثر بر بحرانهای مالی در اقتصاد ایران: رویکرد خودرگرسیونی برداری پارامتر متغیر- زمان. فصلنامه علمی مدلسازی اقتصادی، 13(46)، 45-72.
جلال پور، عطا، ابطحی، سید یحیی، توتونچی، جلیل و دهقان تفتی، محمد علی. (1400). تحلیل غیرخطی از رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و سیاست پولی با مدل هزینه فهرست‌بهای بال و منکیو رویکرد خود رگرسیون برداری با ضرایب متغیر در زمان (TVP-VAR) در اقتصاد ایران. نظریههای کاربردی اقتصاد، 8(1)، 185- 214.
رستم زاده، پرویز و گودرزی فراهانی، یزدان. (1396). پیشبینی وقوع سیکلهای تجاری در اقتصاد ایران با استفاده از فیلترهای میانگذر. سیاستگذاری اقتصادی، 9(18)، 41-64.
زمانی، زهرا، جنتی، ابوالفضل و قربانی، مریم. (1397). تأثیر نوسان‌های نرخ ارز بر عملکرد نظام بانکی ایران. مطالعات مالی و بانکداری اسلامی، 4(1)، 81-104.
سیفی کشکی، احد، محسنی زنوزی، سید جمال الدین و رضازاده، علی. (1399). بررسی رابطه بین چرخههای اعتباری و چرخههای تجاری در اقتصاد ایران. پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، ۲۰ (۳)، ۱-۳۲.
شریفی رنانی، حسین. (1389). بررسی اثرات سیاست پولی بر تولید و سطح عمومی قیمتها در ایران: با استفاده از رویکرد تصحیح خطای برداری ساختاری (SVEC). سیاست گذاری اقتصادی، 2(3)، 45-69.
طیبی، سید کمیل، یزدانی، مهدی، ارشدی، علی و یزدانی، نفسیه. (1392). تعیین کننده های بحران پولی اخیر در اقتصاد ایران. بیست و سومین همایش سالانه سیاست های پولی و ارزی. تهران.
عینیان، مجید، نجفی زیارانی، فاطمه و محمودزاده، امینه. (1397). چرخههای اعتباری اقتصاد ایران، پژوهشهای پولی بانکی، 11 (38)، 565-598.
کلامی، محمد، سلمانی، بهزاد و اصغرپور، حسین. (1398). بررسی عوامل مؤثر بر شاخص بحران ارزی تعدیل شده در ایران: رویکرد رگرسیون لاجیت. اقتصاد مقداری، 16(4)، 43-67.
مهین اصلانی نیا، نسیم، سلمانی، بهزاد، فلاحی، فیروز و اصغرپور، حسین (1399). بررسی اثر بحران ارزی بر پویایی‌های تولید ناخالص داخلی: رهیافت مربعات تعمیم‌یافته پانلی. نظریههای کاربردی اقتصاد، 7(1)، 185-210.
نصراللهی، محمد، یاوری، کاظم، نجارزاده، رضا و مهرگان، نادر. (1396). طراحی یک سیستم هشدار زودهنگام بحرانهای ارزی در ایران: رویکرد رگرسیون لجستیک. تحقیقات اقتصادی، 52(1)، 187-214.
نصیری، نرگس و طیبی، سیدکمیل. (1401). ارزیابی ارتباط بین بحران ارزی و شاخص کنترل سرمایه در طراحی الگوی هشداردهنده زودهنگام بحران ارزی. پژوهشهای اقتصادی ایران، 27(91)، 51-109.
نظریان، رافیک، محرابیان، آزاده و مرادی، برژانگ. (1396). بررسی اثر چرخههای اقتصادی بر عملکرد بانکها در ایران مطالعه موردی بانک ملی ایران (1368-1393). اقتصاد مالی، 11(40)، 117-138.
نوروزی، پیام. (1393). تأثیر متغیرهای کلان بر ریسک اعتباری بانکها در ایران. پژوهشهای پولی- بانکی، 20 (7)، 237-257.
نیلی، فرهاد و محمودزاده، امینه. (1393). چرخههای تجاری و اعتباری، مجموعه مقالات سیاستی، پژوهشکده پولی و بانکی.
یزدانی، مهدی و پیرپور، حامد. (1394). تعیین کننده‌های صادرات خدمات فنی و مهندسی در اقتصاد ایران: رویکرد هم‌انباشتگی فصلی. فصلنامه اقتصاد مقداری، 12(4)، 91-118.
Asgharpour, H., Fallahi, F. & Teleschi, E. (2011). Investigating the Asymmetric Effects of Monetary Shocks on Price in Iranian Business Cycles Using Markov-Switching Technique. Economics and Patterning, 2 (8-7), 183-222 [In Persian].
Bagheri, S. F., Nazarian, R., Manijeh Hadinejad, M. & Damankeshideh, M. (2022). The Impact of Macroeconomic, Financial, Economic and Economic Crisis Indicators on Trade Cycles of Iran and Selected Islamic and Developed Developing Countries. Financial Economics, 16(59), 303-324 [In Persian].
Bayani, O., Mohammadi, T., Bahrami, J. & Tavakolian, H. (2019). Effect of Shock Factors Affecting Financial Crises in Iran's Economy: Autoregressive Vector Models Variable-Time Parameters. Economic Modelling, 13(46), 45-72 [In Persian].
Bernanke, B. & Gertler, M. (1989). Agency Costs, Net Worth and Business Fluctuations. The American Economic Review, 79, 23-46.
Calvo, G. (1997). Varieties of Capital-Market Crises. London: MacMillan Press.
Carreiro, O. R. (2023). The Place of Money, Bank Credit, and Economic Cycles, in the Austrian Tradition of Economic Treatises. Springer Books, in: David Howden & Philipp Bagus (ed.), The Emergence of a Tradition: Essays in Honor of Jesús Huerta de Soto, I, 69-81.
Central Bank (2023). Economic Reports, Tehran, Central Bank Publications [In Persian].
Christiano, L. J. & Fitzgerald, T. J. (2003). The Band-Pass Filter. NBER Working Paper No. 7257.
Diamond, D. W. & Dybvig, P. H. (1983). Bank Runs, Deposit Insurance, and Liquidity. Journal of Political Economy, University of Chicago Press, 91(3), 401-419.
Einian, M., Najafi Ziarani, F. & Mahmoudzadeh, A. (2017). Credit Cycles of the Iranian Economy. Monetary Banking Research, 11 (38), 565-598 [In Persian].
Garzón, A. J. & Hierro, L. A. (2022). Inflation, oil prices and exchange rates. The Euro’s dampening effect. Journal of Policy Modeling, 44(1), 130-146.
Gholami, Z., Farzinvash, A. & Ehsani, M. A. (2013). Asymmetry of business cycles and monetary policy in Iran (further study using MRSTAR models). Economic Research and Policy, 21 (68), 5-28 [In Persian].
Ghysels, E. & Perron, P. (1993). The effect of seasonal adjustment filters on tests for a unit root. Journal of Econometrics, 55(1-2), 57-98.
Ghysels, E., Lee, H. S. & Noh, J. (1994). Testing for unit roots in seasonal time series: some theoretical extensions and a Monte Carlo investigation. Journal of Econometrics, 62, 415-442.
Glick, R. & Hutchison, M. (2011). Currency crise. Federal Reserve Bank of Sanfrancisco: Working Paper Series.
Islam, F. (2019). Currency Crisis: Are There Signals to Read?. Risk Financial Management, 12(3), 1-4.
Jalalpour, A., Abtahi, S., Totonchi, J. & DehghanTafti, M. (2021). Nonlinear Analysis of the Relationship between Macroeconomic Variables and Monetary Policy with the Ball and Mankiw List Cost Model (TVP-VAR approach in Iranian economy). Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 8(1), 185-214 [In Persian].
Kalami, M., Salmani, B. & Asgharpour, H. (2019). Investigating the Factors Affecting the Adjusted Currency Crisis Index in Iran: Logit Regression Approach. Quantitative Economics Research, 16 (4), 43-67 [In Persian].
Kaminsky, G. L. (2006). Currency Crises: Are They All the Same?. Journal of International Money and Finance, 25(3), 503–27.
Krishnamurthy, A. & Muir, T. (2020). How Credit Cycles across a Financial Crisis. Working Paper No. 3579.
Krugman, P. (2000). Introduction to Currency Crises. In P. Krugman, Currency Crises. University of Chicago Press.
Kydland, F. E. & Prescott, E. C. (1982). Time to Build and Aggregate Fluctuations. Econometrics, 5(18): 25-38.
Mehin Aslani Nia, N., salmani, B., Fallahi, F. & Asgharpour, H. (2020). The effect of currency crisis on GDP dynamics: PGLS approach. Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 7(1), 185-210 [In Persian].
Mises, L. (1913). The Theory of Money and Credit, New Haven, Conn: Yale University Press.
Nasiri, N. & Tayebi, S. K. (2022). The Relationship between Currency Crisis and Capital Control: An Early Warning Model of Currency Crisis. Iranian Journal of Economic Research, 27(91), 51-109 [In Persian].
Nasrollahi, M., Yavari, K., Najarzadeh, R. & Mehregan, N. (2017). Designing an Early Warning System for Currency Crises in Iran: A Logistic Regression Approach. Economic Research, 52 (1), 187-214 [In Persian].
Nazarian, R., Mehrabian, A. & Moradi, B. (2017). Investigating the effect of economic cycles on the performance of banks in Iran Case study of Bank Melli Iran (2014-2015). Financial Economics, 11 (40), 117-138 [In Persian].
Nili, F. & Mahmoudzadeh, A. (2014). Business and Credit Cycles, Collection of Policy Papers. Monetary and Banking Research Institute [In Persian].
Nouroz, Payam (2014). The Impact of Macro Variables on Credit Risk of Banks in Iran, Monetary-Banking Research, 20 (7), 237-257 [In Persian].
Rostamzadeh, P. & Gudarzi Farahani, Y. (2017). Predicting the occurrence of business cycles in the Iranian economy using transitory filters. Economic Policy, 9 (18), 41-64 [In Persian].
Saini, S., Ahmad, W. & Bekiros, S. (2021). Understanding the credit cycle and business cycle dynamics in India. International Review of Economics & Finance, 76, 988–1006.
Seifi Kashki, A., Mohseni Zanozi, J. & Rezazadeh, A. (2019). Investigating the Relationship between Credit Cycles and Business Cycles in Iranian Economy. Economic Research (Sustainable Growth and Development), 20 (3), 1-32 [In Persian].
Sethapramote, Y. (2015). Synchronization of business cycles and economic policy linkages in ASEAN. Journal of Asian Economics, 39, 126–136.
Sharifi Renani, H. (2019). Investigating the effects of monetary policy on production and the general level of prices in Iran: Using the structural vector error correction (SVEC) approach. Economic Policy, 2 (3), 45-69 [In Persian].
Tayibi, K., Yazdani, M., Arshadhi, A. & Yazdani, N. (2012). Determinants of the recent monetary crisis in Iran's economy. The 23rd Annual Monetary and Exchange Policy Conference. Tehran [In Persian].
Wildi, M. & McElroy, T. S. (2019). The trilemma between accuracy, timeliness and smoothness in real-time signal extraction. International Journal of Forecasting, 35(3), 23-56.
Xue, W. & Zhang, L. (2019). Revisiting the asymmetric effects of bank credit on the business cycle: A panel quantile regression approach. The Journal of Economic Asymmetries, Article e00122.
Yazdani, M. & Pirpour, H. (2015). The Determinants of Export of Technical and Engineering Services in Iran: Seasonal Co-integration Approach. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 12(4), 91-118 [In Persian].
Zamani, Z., Jannati, A. & Ghorbani, M. (2017). The Impact of Exchange Rate Fluctuations on the Performance of the Iranian Banking System. Financial Studies and Islamic Banking, 4 (1), 81-104 [In Persian].
Zeev, N. B. (2018). Global credit supply shocks and exchange rate regimes. Journal of International Economics, 116(3), 1-32.
)