نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته اقتصاد انرژی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
نابرابری درآمدی از جمله مباحث مهم و کلیدی در اقتصاد بوده، که با توجه به عملکرد و تأثیر بر سلامت افراد می‌تواند ثبات و پایداری نظام اجتماعی- اقتصادی را با توجه به عملکرد دولت‌ها به خطر اندازد. در این مطالعه به بررسی تأثیر شاخص حکمرانی خوب در کاهش اثر کووید-۱۹ بر نابرابری درآمدی با استفاده از مدل خطی تعمیم یافته، پرداخته می‌شود. بدین منظور از داده‌های در دسترس برای 28 کشور صادرکننده‌ی نفتی که صادرات نفتی بیش از 50000 بشکه نفت در روز دارند طی سال‌های۲۰۰۰ تا ۲۰۲1 استفاده خواهد شد. کشورهای منتخب بر اساس میزان رانت نفتی وارد شده در تولید ناخالص داخلی به سه گروه تقسیم شده‌اند. در این مطالعه متغیرهای نرخ درآمد حاصل از نفت و گاز، شاخص سختگیری، تراکم جمعیت، نرخ بیکاری، حکمرانی خوب، حاصل ضرب حکمرانی خوب و کووید-19 و نرخ مرگ و میر حاصل از کووید-19 به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده‌اند. نتایج تحقیق گویای این است که متغیر تعاملی حکمرانی خوب و کووید-19 با تأثیر منفی بر متغیر ضریب جینی باعث کاهش نابرابری درآمدی در کشورهای گروه اول و سوم شده‌است. اما در کشورهای گروه دوم که دارای بالاترین میزان رانت نفتی در بین کشورهای منتخب است، نتایج متفاوت بوده و حکمرانی خوب تأثیر افزایش مرگ و میر حاصل از کووید-19 بر افزایش نابرابری درآمدی را نمی‌تواند کاهش دهد.
کلیدواژه‌ها
اسدزاده، احمد. جلیلی، زهرا. (1394). اقتصاد سایه و نابرابری درآمدی در ایران. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال نهم، (30)2.
پورکاظمی محمدی، سید مهدی(۱۳۹۰) بررسی تأثیر حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی و توسعه انسانی کشورهای دارای منابع طبیعی فراوان، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس.
حاجی میرزا، حسین. شاکری بستان آباد، رضا(۱۳۹۹). بررسی مقدار اثرپذیری رشد بخش کشاورزی از کیفیت حکمرانی خوب. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد دوازده، شماره چهار.
حیدری، حسن. صالحیان صالحی نژاد، زهرا(۱۳۹۳). نابرابری درآمدی تهدیدی برای سلامت جامعه: ارزیابی مجدد رابطه توزیع درآمد و سلامت در ایران با رویکرد نوین. فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال چهاردهم، شماره ۵۳.
رجب زاده مغانی، ناهید. فلاحی، محمد علی. و خداپرست مشهدی، مهدی(۱۳۹۶). بررسی نقش کیفیت نهادی بر توسعه مالی در کشورهای منتخب عضو سازمان کنفرانس اسلامی. پژوهش های اقتصاد پولی- مالی، سال بیست و سوم، شماره ۱1.
شاه آبادی، ابوالفضل. وساری گل، سارا. (1392). بررسی مقایسه تأثیر نوآوری بر نابرابری درآمد کشورهای اوپک و کشورهای منتخب توسعه یافته. رشد فناوری، سال نهم، شماره 35.
طاهرپور، جواد. رجبی، فاطمه. میرزایی، حجت الله. و سهیلی، حبیب. (1400). اثرات همه‌گیری ویروس کرونا بر بازار کار ایران. پژوهشنامه اقتصادی، 21(81).
فرجی دیزجی، سجاد. ضیغمی دهاقانی، فاطمه. صادقی، حسین. (1402). 'اثرات رانت منابع طبیعی و حکمرانی خوب بر شادکامی در کشورهای منتخب (رویکرد گشتاور تعمیم یافته)، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، 20(2).
فرجی دیزجی، سجاد. و قدمگاهی، زینب سادات. (1398). تاثیر تحریم‌های اقتصادی بر مخارج عمومی سلامت(شواهدی از کشورهای در حال توسعه متکی به صادرات منابع طبیعی). فصلنامه علمی پژوهشنامه اقتصادی، سال نوزدهم، شماره 75.
قنبری، علی. آقایی، مجید. و رضاقلی زاده، مهدیه. (1390). بررسی تأثیر توسعه مالی بر توزیع درآمد در ایران. پژوهشنامه اقتصادی، سال یازدهم، شماره اول.
قنبری، علی. نیک روان، انیسه. و فتاحی، مریم(۱۳۹۰). تأثیر نابرابری درآمدی بر سلامت افراد در کشورهای منتخب با استفاده از داده های تابلویی، مدیریت سلامت، ۱۴(۴۵).
عاقلی، لطفعلی. علیزاده، فاطمه. و فرجی دیزجی، سجاد. (1402). تأثیر همه‌گیری کووید-۱۹ بر مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر در کشورهای OECD، اقتصاد باثبات, 4(3).
مرادی، مهدی. و سلمان پور، علی(۱۳۹۶) تأثیر حکمرانی خوب بر توزیع درآمد در کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی، جامعه شناسی نهادهای اجتماعی، (10)4.
مردانی، یاسر. و کرمی، آیت اله(۱۳۹۱). بررسی نابرابری درآمدی در مناطق روستایی ایران. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، (1)5.
موسوی جهرمی، یگانه. خدادادکاشی، فرهاد. و موسی پور احمدی، عالمه. (1393). ارزیابی عوامل موثر بر نابرابری درآمدی در جامعه، پژوهشهای اقتصادی ایران، (61)19.
مومنی، فرشاد. صمدیان، فرزانه. (1392). تاثیر کیفیت نهادی بر سازوکارهای تبدیل موهبت به نفرین منابع نفتی(مطالعه موردی ایران)، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، (50)13.
مهرآرا، محسن. ابریشمی، حمید. و زمان زاده نصرآبادی، حمید. (1387) مصیبت منابع یا نهادها؟: مطالعه موردی کشورهای صادرکننده نفت، پژوهشنامه اقتصادی، (3)10.
ناصری، علیرضا. فرجی دیزجی، سجاد. پورسلیمی، حمیدرضا. (1396). رانت منابع طبیعی، فساد و حکمرانی خوب (شواهدی از کشورهای دارنده منابع طبیعی)، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، (55)13.
Aboagye, P. Y., Bolt, J. (2021). Long-term trends in income inequality: Winners and losers of economic change in Ghana, 1891–1960. ScienceDirect, volume 82, 101405.
Alexeev, M., Zakharov, N. (2022). Who profits from windfalls in oil tax revenue? Inequality protests and the role of corruption. Journal of Economic Behavior & Organization ,Volume 197, 472-492.
Alvaredo, F., Cogneau, D., Piketty, T. (2021). Income inequality under colonial rule. Evidence from French Algeria, Cameroon, Tunisia, and Vietnam and comparisons with British colonies 1920-1960. ScienceDirect, volume 152, 102680.
Aspachs, O., Durante, R., Graziano, A., Mestres, J., Reynal-Querol, M, J, G. (2020). Tracking the impact of COVID-19 on economic inequality at high frequency. PLoS ONE, 16, n. ͦ 3: e0249121.
K Veugelers, P, T., Leatherdale, S., Pabayo, R. (2022). Income inequality and depression among Canadian secondary students: Are psychosocial well-being and social cohesion mediating factors?. SSM - Population Health 17:100994
Chan, T. (2022). On a new class of continuous indices of inequality. ScienceDirect, volume 120, pages 8-23
Chen, T., Gozgor, G., Kwong Koo, C. (2021). Pandemics and Income Inequality: What Do the Data Tell for the Globalization Era?. Public Health 9:674729.
Dizaji, S. F. (2014). The effects of oil shocks on government expenditures and government revenues nexus (with an application to Iran’s sanctions). Economic Modelling ,40, 299-313.
Dizaji, S, F., Farzanegan, M, R. (2016). Economic Welfare and Income Inequality in Iran: Developments since the Revolution. Palgrave Macmillan/Springer Nature (pp. 85-109).
Dizaji, S, F. (2022). The impact of negative oil shocks on military spending and democracy in the oil states of the greater Middle East: Implications for the oil sanctions. Journal of Peace Research, 0(0).
Dizaji, S. F. (2023). Does Political Resource Curse Really Exist? Evidence from the Rentier States in the Greater Middle East. Extractivism Policy Brief, N 2.
Hussain, H, I., Kamarudin, F., Anwar, N, A, M., Ali, M., Turner, J., Somasundram, S, A., (2023). Does income inequality influence the role of a sharing economy in promoting sustainable economic growth? Fresh evidence from emerging markets. journal-of-innovation-and-knowledge,
Keeley, B. (2015), Income Inequality: The Gap between Rich and Poor, OECD Insights, OECD, page(27, 44, 67) Publishing, Paris. ,http://dx. doi. org/10. 1787/9789264246010-en
Mansoor, M. (2021). Citizens' trust in government as a function of good governance and government agency's provision of quality information on social media during COVID-19. Government Information Quarterly, 38 , 101597
Mckibbin, W., Fernando, R. (2023). The global economic impacts of the covid-19 pandemic, Contents lists available at ScienceDirect. Economic Modelling, 129 - 106551
Ofori, I, K., Gbolonyo, E, Y., Dossou, T, A, M., Nkrumah, R, K. (2022). Remittances and income inequality in Africa: Financial development
thresholds for economic policy. Sciencedirect,
thresholds for economic policy. Sciencedirect,
Sanchez-Paez, D, A. (2022). Effects of income inequality on COVID-19 infections and deaths during the first wave of the pandemic: Evidence from European countries. Vienna Yearbook of Population Research , (Vol. 20), pp. 1–22
Sepulveda, E. R., Brooker, A, S (2021). Income inequality and COVID-19 mortality: Age-stratified analysis of 22 OECD countries. SSM - Population Health, 16, 100904
Seven, U (2022). Finance, talent and income inequality: Cross-country evidence. borsa-istanbul-review, 2214-8450
Stark, O. (2021). Why reducing relative deprivation but not reducing income inequality might bring down COVID-19 infections. Journal of Government and Economics.
Su, D., Alshehri, Kh., Pag´an ,J, A. (2022). Income inequality and the disease burden of COVID-19: Survival analysis of data from 74 countries. Preventive Medicine Reports, 27: 101828
Yi, S, S., Shahmir, H, A., Chin, M., Russo, R, G., Đo`an, L, N., Rummo, P. (2021). Contrasting the experiences for high- and low-income Asian Americans during COVID-19. Preventive Medicine Reports, 24, 101519
Zrelli, B., Hamida, N., Zribi,E, G., Teheni. (2014). Finance, governance and inequality: A non-parametric approach. International Strategic Management Review , Volume 2, Issue 1, June 2014, Pages 31-38
Agheli. L., Alizadeh, F., Faraji Dizaji, S. (2023). The impact of the covid-19 epidemic on non-renewable energy consumption in OECD countries. Stable Economy Journal, Volume 4, Issue 3 - Serial Number 12. 1-26[In Persian]
Asadzadeh. A., Jalili, Z. (2016). Shadow Economy and Income Inequality in Iran. Quarterly Journal of Economic Modeling, Issue 30 Vol. 9 Summer 1394[In Persian]
Faraji, D, S., Zeighami Dehaghani, F., Sadeghi, H. (2023). The effects of Natural Resources Rents and Good Governance on Happiness in Selected Countries: A Generalized Method of Moments approach. Journal Of Economics Research, Serial Number 77. Vol. 20, No. 2. Pages 1-31[In Persian]
Faraji, D, S., Ghadamgahi, Z. (2020). The Impact of Economic Sanctions on Public Health Expenditure (Evidence of Developing Resource-Exporting Countries) Volume 19, Issue 75. Pages 71-107[In Persian]
Ghanbari, A., Aghaei, M., Rezagholizadeh, M. (2011). Investigation of the Effect of Financial Development on Income Distribution in Iran. Journal Of Economics Research, Volume 11, Issue 40. Pages 1-29[In Persian]
Ghanbari, A., Nikravan, A., Fattahi M. (2011). Income Inequality and Population Health: Evidence from Panel Data Analysis. Journal Of Health Administration, 14 (45) :77-86[In Persian]
Hajimirza, H., Shakeri Bostanabad, R. (2020) Investigating the Effect of Good Governance Quality on Agricultural Sector Growth. Journal Of Agricultural Economics Research, Volume 12, Issue 48. Pages 145-170 [In Persian]
Heidari, H., Salehiyan Salehi Nejad, Z. (2014). Income inequality as a threat for Public health:reinvestigation of income distribution and health nexus with a new approach. refahj. Social Welfare Quarterly, 14(53), 7-36 Social Welfare Quarterly[In Persian]
Khodaparast, M, M., Falahi, M, A., rajabzadeh, N. (2016). A Study on the Role of Institutional Quality in Financial Development of Selected OIC Countries. Volume 23, Issue 11 - Serial Number 11. Pages 26-45[In Persian]
Mardani, y., Karami, A. (2013). Income inequality in rural areas of Iran, Volume 5, Issue 17 - Serial Number 17, Journal of Agricultural Economics Research, Pages 47-63[In Persian]
Mehrara, Mo., Abrishami, H., Zamanzadeh, N, A, H. (2010). Journal Of Economics Research, Volume 10, Issue 38 - Serial Number 3, Pages 205-233[In Persian]
Moradi, M., Salmanpour., A. (2018). The effect of good governance on income distribution in a selected group of Organization of Islamic Countries (OIC). Biquarterly Journal Of Sociology Of Social Institutions, Volume 4, Issue 10 - Serial Number 10. Pages 33-59[In Persian]
Mo’meni. F., Samadian , F. (2013). The Effect of Institutional Quality on the Mechanisms of Turning Oil Blessing into a Curse (A Case-Study on Iran), Volume 13, Issue 50 - Serial Number 3 Journal of Economics Research, Pages 17-62[In Persian]
Mousavi, J, Y., Khodadad, K, F., Moosapour, A, A. (2015). Evaluation of the Factors Affecting Income Inequality, Volume 19, Issue 61 - Serial Number 61, Iranian Journal of Economic Research, Pages 117-147[In Persian]
Naseri, A, R.,Faraji, D, S., Poursalimi, H, R.(2018). Control of natural resource rents efficiency on corruption by good governance indexes. Quarterly Energy Economics Review, 13 (55) :107-132[In Persian]
)