نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار و مدیر گروه توسعه و برنامه‌ریزی اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته اقتصاد انرژی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
این مطالعه تاثیر امنیت انرژی بر رشد اقتصادی ده کشور منتخب خاورمیانه ای صادرکننده انرژی را بررسی کرده است واین موضوع را با استفاده از شاخصهایی که با توجه به مفاهیم تبیین و تعریف شدهاند، انجام داده است. مدل معیار براساس نسخه تعمیم یافته از تابع تولید کاب داگلاس ساخته شده است. ده شاخص امنیت انرژی را با استفاده از پنج مفهوم امنیت انرژی از جمله در دسترس بودن، دسترسی(امکان نزدیکی)، قابل قبول بودن، مقرون به صرفه بودن و قابلیت توسعه داشتن، برای مجموعه کل پانل استفاده کرده است. و از روش حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی و همچنین از خطاهای استاندارد تصحیح شده پانل برای تخمین مدل به منظور استحکام بیشتر نتایج استفاده شده است. بر اساس نتایج این مقاله، فقدان شکاف بین «تولید و مصرف انرژی» بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب صادر کننده انرژی خاورمیانه تاثیر مثبت داشته است. همچنین، «توانایی تامین انرژی ملی»، «ساختار انرژی ملی»، «مصرف انرژی های تجدید پذیر» ، «میزان انتشاردی اکسیدکربن حاصل ازمصرف انرژی های فسیلی» «ثبات سیاسی» و « قیمت نفت» نیز بر رشد اقتصادی کشورهای مزبور تاثیر مثبت داشته است. اما میزان «شدت انرژی» و «نسبت انتشار دی اکسید کربن به تولید ناخالص داخلی» بر رشد اقتصادی آنها تاثیر منفی داشته است.
کلیدواژه‌ها
رومر، دیوید (2001). اقتصاد کلان پیشرفته. ترجمه: خلیلی عراقی،منصور . سوری. علی .(1398) چاپ اول .تهران: نشر نور علم سال.
سوری، علی . (۱۳۹۷). اقتصاد سنجی پیشرفته همراه با کاربرد ایویوز جلد دوم. چاپ هفتم. تهران: نشر فرهنگ‌شناسی.
صاحبی،هادی. (۱۳۹۶). عنوان مقاله: توسعه شاخصهایی برای ارزیابی وضعیت صادرات گاز طبیعی ایران با رویکرد امنیت تقاضای انرژی. نشریه : مدیریت فردا.دوره 16،سال هفتم ص 23-24.
فرجی‌دیزجی، سجاد(۱۳۹۷). تئوری اقتصاد خرد. چاپ پنجم. تهران: نشر فوژان.
گجراتی، دمودار. (1995). مبانی اقتصاد سنجی (جلد دوم). ترجمه ابریشمی. حمید. چاپ هفتم (1397). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
گجراتی، دمودار. (2005). اقتصاد سنجی کاربردی. ترجمه: مهرگان.نادر و عاقلی .لطفعلی. چاپ اول(1397). تهران: نشر نورعلم.
محتشمی، مهدی (1391). سنجش وارزیابی جامع امنیت انرژی برای کشورهای عضو اوپک (OPEC) و سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) براساس شاخص‌سازی ترکیبی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
ملکی، عباس. (1389). امنیت انرژی، ایران و مسائل دریای خزر.نشریه : آسیای مرکزی و قفقاز، دوره 70 ص - 38-39 .
مهرگان، نادر و اشرف‌زاده، حمید.رضا. (1394). اقتصاد سنجی پانل دیتای پیشرفته. چاپ اول. تهران: نشر نور علم.
نجفی، محمد رضا. (1395). مبانی نظری و محاسبه شاخص آسیب‌پذیری نفت برای کشورهای صادرکننده (مطالعه موردی ایران). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
نوفرستی، محمد. (1395). ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی. چاپ ششم. تهران: نشر: خدمات فرهنگی رسا.
Azzuni.A and Breyer.C,(2018); Definitions and dimensions of energy security, a literature review, Wiley Interdisciplinary Reviews: Energy and Environment 7(Part 1):e268. DOI ;10.1002/wene.268
Alfaro, L., Chanda, A., Kalemli-Ozcan, S., Sayek, S., (2004). FDI and economic growth: the role of local financial markets. J. Int. Econ. 64, 89–112.
Ang, B.W. Choong, W.L., Ng, T.S, (2015).” Energy security: definitions, dimensions and indexes,Renewable and Sustainable Energy Reviews 42:1077-1093. DOI:10.1016/j.rser.2014.10.064
APERC, (2007).” Quest for Energy Security in the 21st Century: Resources and Constraints”. Asia Pacific Energy Research Centre, Tokyo, Japan.
Azman-Saini, W., Law, S.H., Ahmad, A.H., (2010). FDI and economic growth: new evidence on the role of financial markets. Econ. Lett. 107, 211–213.
Balitskiy, S., Bilan, Y., Strielkowski, W.(2015).”Energy security and economic growth in the European Union” , Journal of Security & Sustainability,www. jssidoi.org
Bert Kruyt D.P. van Vuuren, H.J.M. de Vries, H. Groenenberg.(2009).” Indicators for energy security”Energy policy,volume 37,issue 6,pages 2166-2181. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2009.02.006
Bhattacharya, M., Paramati, S.R., Ozturk, I., Bhattacharya, S.(2016).”The effect of renewable energy consumption on economic growth: evidence from top 38 countries”.Appl.Enegy 162,733-741
Bielecki, J.(2002).” Energy security: is the wolf at the door? Q.Rev.Econ.Finance 42 ,235-250.
Bohi, D.R., Toman, M.A., (1993). Energy security: externalities and policies. Energy Policy 21, 1093–1109.
BP Energy outlook.2020. Statistical Review of World Energy.https://www.bp.com/topics/data statistical.
BP Statistical Review of World Energy. (2021).” 70th edition”. https://www.bp.com/historical.
Cherp, A., Jewell, J., Vinichenko, V., Bauer, N., de Cian, E., (2016). Global energy security under different climate policies, GDP growth rates and fossil resource availabilities. Clim. Change 136, 83–94
Correlje,A.Van Der Linde,C.,(2006).Energy Supply security and geopolitics: a European Perspective.Energy Policy 34(5),532-543.
Fang, D., Shi, S., Yu, Q.(2018).”Evaluation of sustainable energy security and an empirical analysis of China”. Sustainability, 10,1685.
Fang, Z., Chang, Y., (2016). Energy, human capital and economic growth in Asia Pacific countries—Evidence from a panel cointegration and causality analysis. Energy Econ. 56, 177–184.
Fang, Z., Chen, Y., (2017). Electricity Consumption, Education Expenditure and Economic Growth in Chinese Cities (No. 2017-02). Xi'an Jiaotong-Liverpool University, Research Institute for Economic Integration
Fang, Z., Wolski, M., (2016). Human capital, energy and economic growth in China–Evidence from multivariate nonlinear Granger causality. Eur. Invest. Bank 1, 1–25.
Faraji Dizaji,S.,(2018). Theory of Microeconomics, 5th edition, Tehran,
Fujan Publications. [In Persian]
Gojarati,D.,(1995). Fundamentals of econometrics, volume 2, translated by Hamid Abrishami, 7th edition, Tehran University Press. [In Persian]
Gojarati,D.,(2005). Applied econometrics, translated by Mehrgan.N and Aqli.L, first edition, Tehran, Noor Elme Publications. [In Persian]
Hermes, N., Lensink, R., (2003). Foreign direct investment, financial development and economic growth. J. Dev. Stud. 40, 142–163.
I.E.A, U.Global energy intendity continues to decline.WWW.EIA.GOV, Retrieved on 28 th June (2018).
King, R.G.,Levine,R,(1993)a.Finance an growth :Schumpeter might be right. Q.J.Econ.108,717-737.
King, R.G.,Levine,R,(1993)b.Finance ,Entrepreneurship and growth .J.monetary Econ. 32,513-542.
Kocaslan, G.(2014).”International energy security indicators and Turkey's energy security risk score”.Int .J.Energy Econ.Policy 4,735-743.
Lacoviello,M.,(2016).Oil price and counsumtion across counters and US state .Preliminary and incomplete.
Le, T.H., Kim, J., Lee, M.(2016)b.”Institutional quality, trade openness, and financial sector development in Asia: an empirical investigation”.Emerg. Mark .Finance Trade 52(5) , 1047-1059
Le, T.-H.,( 2016). Dynamics between energy, output, openness and financial development in sub-Saharan African countries. Appl. Econ. 48, 914–933.
Le, T.-H., Quah, E., 2018. Income level and the emissions, energy, and growth nexus: evidence from Asia and the Pacific. Int. Econ (forthcoming).
Le, T.H., Tran-Nam, B., (2018). Trade liberalization, financial modernization and economic development: an empirical study of selected Asia–Pacific countries. Res. Econ. 72 (2).1073-1082.
Loschel ,A.,Moslener,U.Rubbelke,DT,(2010).Indicators of energy security in industrialised countries. Energy Policy 38,1665-1671.
Mahmood, T., Ayaz, M.T.(2018).”Energy security and economic growth in Pakistan”.Pakistan J.Appl.Econ28, 47-64.
Maleki,A.,(2010). Energy Security, Iran and Caspian Sea Issues - Central Asia and Caucasus Quarterly - Number 70, pp. 38-39 – Summer. [In Persian]
Mehregan,N.Ashrafzadeh.H.R,(2015). Advanced panel data econometrics (first edition) - Tehran - Noor Elme Publishing. [In Persian]
Mohtashami,M.,(2012). Comprehensive measurement and evaluation of energy security for OPEC and Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) member countries based on composite indexing - Master thesis - Ferdowsi University of Mashhad. [In Persian]
Najafi,M.R,(2016). Theoretical foundations and calculation of oil vulnerability index for exporting countries (case study of Iran) - Master thesis - Allameh Tabatabai University. [In Persian]
Noferesti,M,(2016). The root of unity and collectiveness in econometrics (6th edition) - Tehran - Rasa cultural publishing house. [In Persian]
Opec Annual statistical bulletin, 55th Edition( 2020). https://asb.opec.org/
Ozturk, I., Acaravci, A., (2013). The long-run and causal analysis of energy, growth, openness and financial development on carbon emissions in Turkey. Energy Econ. 36, 262–267.
Pagano,M.,(1993).Financial markets and growth :an overview Eur.Econ.Rev37,613-622
Pesaran, M.H.(2004).”General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels”.Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=572504 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.572504
Pesaran, M.H.(2007):”A simple panel unit root test in the presence of cross‐section dependence”. https://doi.org/10.1002/jae.951.
Roomer ,D.,(2001). Advanced macroeconomics. Advanced macroeconomics translated by Iraqi and Soori, Tehran, Noor Elme Sal publication[In Persian]
Sahebi,H.,(2016). Development of indicators to evaluate Iran's natural gas export situation with the approach of energy demand security - Farda Management scientific research journal. 16th edition - pp. 23-24 – Spring. [In Persian]
Shahbaz, M., Zakaria, M., Shahzad, S.J.H., Mahalik, M.K.,(2018)” The energy consumption and economic growth nexus in top ten energy-consuming countries: fresh evidence from using the quantile-on-quantile approach”. Energy Econ. 71 , 282-301
Shahbaz, M., Khan, S., Tahir, M.I., 2013. The dynamic links between energy consumption, economic growth, financial development and trade in China: fresh evidence from multivariate framework analysis. Energy Econ. 40, 8–21
Soori, A.,(2018). Advanced econometrics along with the application of Eviews , volume 2, 7th edition, Tehran. Farhang Shenasi Publishing House. [In Persian]
Sovacool, B.K.(2011).”Evaluating energy security in the Asia pacific: towards a more comprehensive approach” Energy Policy 71, 118-129.
Taghizadeh-Hesari, F.,Yoshino,N.(2018).Assessment of the channels of transmission of oil price fluctuations to economy Argum oecon.2(41),5-
TAGHIZADEHHesari,F.,Yoshino,N.Mohammadi.H.Abadi,M.Farboudmanesh,R.,(2016).Response of macro variable of emerging and developed oil importers to oil price movements.J.Asia Pac. Econ.21(1),91-102.
Le.T, Canh Phuc.N.(2019).Is energy security a drive for economic growth?Evidence from a global sample .Energy Policy.129(436-451).
U.S. Energy Information Administration, Annual Energy Outlook 2021 (AEO2021). https://www.eia.gov/outlooks/aeo
Van Der Plog , F.,Poelhehhe,S.,(2009).Volatility and the natural resourse course ,oxf.Econ .pap.61(4),727-760
Vivoda,V., (2010). “ Evaluating energy security in the Asia-Pacific region: Westerlund, J. (2007).A novel methodological approach”. Energy Policy 38, 5258-5263
Worldenergybalanceshighlight (2021) edition,IEA. https://www.iea.org/data-and-statistics/data-product/world-energy-balances-highlights
World Oil Outlook (2045)” Organization of the Petroleum Exporting Countries(opec)”publishedSeptember2020. https://www.opec.org/opec_web/static_files_project/media/downloads/publications/.
)