نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد اقتصاد بازرگانی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانش‌آموخته اقتصاد انرژی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

چکیده

 
 گذر زمان و حرکت به سمت جهانی شدن موجب تحول ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شده و عوامل جمعیت‌شناختی و افزایش سطح آگاهی باعث حرکت افراد و اقتصاد از اقتصاد سنتی به اقتصاد مدرن و صنعتی شده است. هدف این مطالعه، بررسی اثر تجارت و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب اوپک، همگرایی و مدل جاذبه است. برای این منظور،  12 کشور منتخب عضو اوپک برای دوره زمانی 2020-2010 در چارچوب داده‌های تابلویی فضای با استفاده از مدل رگرسیون دوربین فضایی  برآورد شده است. آزمون همگرایی با استفاده از داده‌های مقطعی و مدل جاذبه و با به‌کارگیری داده‌های تابلویی، برآورد شده است. نتایج نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در داخل و در کشورهای مجاور به صورت سرریز اثر داشته و در نتیجه موجب افزایش تجارت و ورود تکنولوژی به داخل کشورها می‌شود. همچنین میزان بزرگی و کوچکی دولت هیچ تاثیری بر میزان تجارت و رشد اقتصادی کشورها ندارد. نتایج همگرایی و مدل جاذبه نشان می‌دهد بین کشورهای مورد نظر همگرایی وجود داشته و درآمد ناخالص داخلی بر تجارت دوجانبه کشورها اثر مثبتی دارد، اما متغیر لیندر اثر منفی بر تجارت متقابل گذاشته که طبق تئوری درست است.

کلیدواژه‌ها

زراء نژاد، منصور و منصوری، سید امین.(۱۳۹۴). بررسی آثار متقابل همسایگی بر نوسانات تجارت بین الملل: رویکرد اقتصادسنجی ترکیبی فضایی و هموار سازی موجک. تحقیقات اقتصادی، 5(۴)، 859-835. 
شاه­سنایی، حسن و شکیبایی، علیرضا.(1391). بررسی همگرایی اقتصادی و همزمانی چرخه­های تجاری در گروه شانگهای. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، 12(3)، 105-89.
شاکری، عباس، محمدی، تیمور، جعفری، محمد.(1398). تاثیر نوسانات بازارهای مالی جهانی بر بازار نفت با تاکید بر بحران مالی 2008. فصلنامه علمی پژوهشنامه اقتصادی، 19(74)، 38-1.
صادقی، کمال، پورعبادالهیان کویچ، محسن، محمدزاده، پرویز، کریمی، زهرا و علی مرادی افشار، پروین.(۱۳۹۵). بررسی اثرات فضایی فاصله جغرافیایی و تجارت خارجی بر دموکراسی در کشورهای منتخب اسلامی: رویکرد اقتصادسنجی فضایی. فصلنامه نظریه­های کاربردی اقتصاد، 3 (۲)، 120-101. 
ظریف، معصومه، سالارپور، ماشالله، کرباسی، علیرضا.(1390). ارزیابی تجارت بخش کشاورزی ایران با استفاده از مدل جاذبه و داده­های ترکیبی. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، 25(2)، 199-192.
فاضلی، زهرا، خداپرست، یونس.(1398). ارزیابی اثرات پیچیدگی صادراتی کالا و آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی منتخبی از کشورهای صادرکننده نفت. فصلنامه علمی پژوهشنامه اقتصادی، 19(75)، 149-189.
فقه مجیدی، علی، احمدزاده، خالد، نجفی زاده، سیده فاطمه.(1399). اثر پول مشترک بر تجارت دوجانبه بلوک های اقتصادی منطقه‌ای با رویکرد اقتصادسنجی فضایی.  فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران، 25(84)،  68-35.
عسکری، مهسا، شفیعی کاخکی، مریم، بنت الهدی.(۱۳۹۵). پتانسیل تجاری اتحادیه اکو: کاربردی از رگرسیون فضایی پویا با در نظر گرفتن اثرات سرریز فضایی. مجله اقتصاد و توسعه منطقه­ایی، 23(۱۱) 197-167.
References
Askari, M., Shafi'i K., M., B. (2016). Eco Union Commercial Potential: Application of dynamic spatial regression considering spatial overflow effects. Journal of Regional Economics and Development. 23(11), 167-198. [In Persian].
Belotti, F., Hughes, G., & Mortari, A. (2013). XSMLE-A, Command to Estimate Spatial Panel Models in Stata. Potsdam, German Stata Users Group Meeting. Agreements, Economic Research. 2(3), 71-93.
Bridge, G. (2010). Geographies of Peak Oil: The other Carbon Problem. Geoforum, 41(4), 523-530.
Bridge, G., Bouzarovski, S., Bradshaw, M., & Eyre, N. (2012). Geographies of Energy Transition: Space, Place and the Low–Carbon Economy. Energy policy 53(10), 331-340.
Brückner, M. & Gradstein, M. (2013). Exogenous Volatility and The Size of Government in Developing Countries. Journal of Development Economics, 105(8), 254–266.
Chang, Y., Fang, Z. (2017). Efficient, Equitable and Sustainable Energy Policy in a Small Open Economy, Concepts and Assessments. Energy policy, 105(3), 493-501.
Divino, J., A., Maciel, D., T., G., N., & Sosa, W. (2020). Government Size, Composition of Public Spending and Economic Growth in Brazil. Journal Pre-proof, Economic Modelling. 91(6), 155-166.
Dong-Hyeon, K., Yi-Chen, W., Shu-Chin, L. (2017). Heterogeneity in the Effects of Government Size and Governance on Economic Growth. Economic Modelling 68(11), 205-216.
Elhorst, J., P. (2014). Spatial Econometrics: From Cross-Sectional Data to Spatial Panels. Springer, Heidelberg, New York, Dordrecht, and London Energy Systems. Applied Energy 72(6), 131- 142.
Fazeli, Z., Khodaparast, Y. (1398). Assessing the Effects of Commodity Export Complexity and Economic Freedom on Economic Growth in Selected Oil-Exporting Countries. Journal of Economic Research. 19(75), 149-189. [In Persian].
Feqh, M., A., Ahmadzadeh, K., & Najafizadeh, S., F. (1399). The Effect of the Common Currency on the Bilateral Trade of Regional Economic Blocks with a Spatial Econometric Approach. Iranian Journal of Economic Research, Twenty-fifth Year, No. 84, Fall 1399, Research Article 25(84), 35-68. [In Persian].
Guliyev, H. (2020). Determining the Spatial Effects of COVID-19 Using the Spatial Panel Data Model. Spatial Statistics 38 (5), 100-443.
Hajamini, M. & Falahi, M. (2018). Economic Growth and Government Size in Developed European Countries: A Panel Threshold Approach. Economic Analysis and Policy, 58(1), 1–13.
Li, J., & Li, s. (2020). Energy Investment, Economic Growth and Carbon Emissions in China—Empirical Analysis Based on Spatial Durbin model. Energy Policy, 140 (2), 111-425.
Osei, M., & Kim, J. (2020). Foreign Direct Investment and Economic Growth: Is More Financial Development Better? Economic Modelling. 93(9), 154–161.
Rahman, M., M., & Mamun, S., A., K. (2016). Energy Use, International Trade and Economic Growth Nexus in Australia: New Evidence from an Extended Growth Model. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 64 (5), 806-816.
Sadeghi, K., Pourabadolhian, K., M., Mohammadzadeh, P., Karimi, Z., AliMoradi. A., P. (2016). Investigating the Spatial Effects of Geographical Distance and Foreign Trade on Democracy in Selected Islamic Countries: A Spatial Econometric Approach, Quarterly Journal of Applied Economic Theories. 3(2), 101-101. [In Persian].
Shah Sanai, H. (1391). Investigating the Economic Convergence and Simultaneity of Business Cycles in the Shanghai Group. Quarterly Journal of Economic Research. 12(3), 105-89. [In Persian].
Shakeri, A., Mohammadi, T., Jafari, M. (1398). The Impact of Fluctuations in Global Financial Markets on the Oil Market with an Impact on the Financial Crisis of 2008. Journal of Economic Research, 19(74), 1-38. [In Persian].
Wang, H. (2020). The Economic Impact of Oil and Gas Development in the Permian Basin: Local and Spillover Effects. Resources Policy 66(3), 101-599.
Westholm, E., & Lindhahl, K. (2012). The Nordic Welfare Model Providing Energy Transition? A Political Geography Approach to the EU RES Directive. Energy Policy, 50(5), 328-335.
Zhang, Y., Fang, Y., Wri, K., Ramsey, E., McCole, P., & Chen, H. (2010). Repurchase Intention in B2C E-Commerrce – A Relationship Quality Perspective. Information & Management, 48(5), 192- 200.
Zaranejad, M., & Mansouri, S., A. (2015). The Investigating Neighborhood Interactions on International Trade Fluctuations: A Combined Spatial Econometric Approach and Wavelet Smoothing, Economic Research, 5(4), 835-859. [In Persian].
Zarif, M., Salarpour, M., & Karbasi, A. (1390). Evaluation of Trade in Iran's Agricultural Sector Using Gravity Model and Hybrid Data. Journal of Agricultural Economics and Development (Agricultural Science and Technology).25(2), 199-192. [In Persian].
Zvoelff, A., Kocaman, A., Tim Huh, W., & Modi, V. (2009). The Impact of Geography on Energy Infrastructure Costs, Energy policy, 37(8), 40-66.