نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 Economics Researcher, Development and Foresight Research Center Tehran, Iran

چکیده

 
کووید-19 در اواخر سال 2019 در اکثر کشورهای جهان فراگیر شد. علاوه بر تلفات انسانی (ابتلا و مرگ‌ومیر)، اقتصاد کشورها را نیز تحت تاثیر قرار داده است. براساس آمار صندوق بین‌المللی پول رشد اقتصادی جهان در سال 2020 میلادی حدود 5/3 درصد منفی بوده است. با وجود آنکه تولید ناخالص داخلی ایران در این سال حدود 5/1 درصد مثبت بوده است، اما آثار این همه‌گیری مشهود است. از این‌رو، این مقاله در پی آن است با استفاده از الگوی تعاملی داده- ستانده و رویکرد حذف فرضی فعالیت‌ها دیازنباخر و لهر (2013) و سپس با استفاده از زایتسف (2000) آثار شیوع بیماری کرونا طی یک سال روی ستانده (تولید)، اشتغال و ارزش افزوده بخش‌های اقتصادی به تفکیک اجزای آن بررسی کند. به همین منظور از جدول داده- ستانده آماری فعالیت در فعالیت سال 1395 بانک مرکزی و داده‌های اشتغال مرکز آمار ایران استفاده می‌شود. نتایج حاکی از آن است ستانده و ارزش افزوده کل اقتصاد به ترتیب، حدود 3/4 و 4 درصدکاهش پیدا می‌کند. در میان اجزای ارزش افزوده، «درآمد مختلط و مازاد عملیاتی(خالص)» با بیش‌ترین رشد نزولی مواجه می‌شود. همچنین به طور مستقیم و غیرمستقیم حدود 5/6 درصد شاغلان کشور از بیماری همه‌گیر کرونا متاثر شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

جهانگرد، اسفندیار. (1393). تحلیل‌های داده- ستانده: فناوری، برنامه‌ریزی و توسعه. تهران: انتشارات آماره.
حاتم‌زاده، یاسر. کرمانشاهی، شهاب‌الدین، عبدلی، محمدرضا، سادات موسوی، سعید، مقدسی، مهسیما و خان‌محمدی، شایان. (1399). بررسی ابعاد آثار ویروس کرونا بر بخش حمل‌ونقل در ایران. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل 17076.
سهیلی، حبیب، حاجی قربانی، مریم، گرامی، بهزاد، رضایی، صادق، خداپرست، یونس، رجبی، فاطمه، جهانفر، نیلوفر و نریمانی، سینا. (1398)، درآمدی بر آثای شیوع ویرویس کرونا بر اقتصاد ایران، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
صادقی، نرگس، آذربایجانی، علیرضا، فاطمه، عزیزخانی، کاویانی، زهرا و حجتی، علی. (1399). ارزیابی ابعاد اقتصاد کلان شیوع ویروس کرونا (ویرایش اول). مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل 17011.
صادقی، نرگس. (1394). ماهیت بخش‌های اقتصادی ایران1- مروری بر روش‌های شناسایی بخش‌های کلیدی در اقتصاد. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل 14726.
قانعی، مصطفی، کرمی، علی، حسینی‌دوست، سیدرضا، ابولقاسمی، حسن و حسینی، سیدمحمدجواد. (1381). بیماری سارس، مجله طب نظامی، ۴ (۴) :۲۷۲-۲۶۵
میرنظامی، سیدرضا و رجبی، سجاد. (1399). برآورد خسارت اقتصادی ناشی از اپیدمی بیماری کوید-19 در ایران: مد ل سازی هفت سناریو. سیاست نامه علم و فناوری ناشر: دانشگاه صنعتی شریف (پژوهشکده سیاستگذاری)، 10 (2): 7-19.
منظور، داوود و رجبی، سجاد. (1398). ارزیابی جایگاه بخش انرژی در اقتصاد ایران با به کارگیری روش حذف فرضی تعمیم یافته، تحقیقات مدلسازی اقتصادی، ۹ (۳۵) :۶۹-۱۱۰
نجفی، علمدارلو حامد، یونسیان، امیر و اعلائی بروجنی، پژمان. (1399). بررسی آثار اقتصادی شیوع ویرویس کرونا بر بخش کشاورزی ایران. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل 16972.
تارنمای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
تارنمای مرکز آمار ایران
Asian Development Outlook (2020) What Drives Innovation in Asia? Special Topic: The Impact of the Coronavirus Outbreak (April 2020)
Baldwin, R, di Mauro, B, (2020) The Economy in the Time of Covid-19. LA.
Barrot, J. Grassi B, and Sauvagnat J (2020), Sectoral effects of social distancing, Covid Economics 3(10): 85-103.
Cella, G. (1984) The Input-Output Measurement of Interindustry Linkages, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 46(1): 73-84.
Ceyhun E, Gokce B and Abdullah Y (2020) Economic policy responses to a pandemic: Developing the Covid-19 economic stimulus index, Covid Economics 3 (10): 40-53.
Chao CC, Tsai LK, Chiou YH, Tseng MT, Hsieh ST, Chang SC, Chang YC.(2003). Peripheral nerve disease in SARS, report of a case. Neurology. 61(12): 1820-1.
Dietzenbacher, E. & Lahr, M. (2013) Expanding Extactions, Economic System Research, 25 (3). 341-360.
Dietzenbacher, E & Van Der Linden J (1997), Sectoral and Spatial Linkages in the EC Production Structure, Journal of Regional Science, 37(2): 235–257.
Dietzenbacher, E (2000) Spillovers of Innovation Effects, Journal of Policy Modeling, 22(1), 27-42.
Heimler, A (1991). Linkages and Vertical Integration in the Chinese Economy, The Review of Economics and Statistics, MIT Press, 73(2): 261-267.
Hatamzadeh, Y. Kermanshahi, Sh. Abdoli, M R Sadat. Mousavi, S. Moghaddasi, M. Khan Mohammadi, Sh (2020), A study of the dimensions of the effects of corona virus on the transport sector in Iran. Research Center of the Islamic Consultative Assembly, serial number 17076. [In Persian]
Ghanei M., Karami A., Hosseinidost S. R., Abolghasemi H., Hosseini S. M. J (2003). Severe acute respiratory syndrome (Sars). Journal of Military Medicine. 4 (4) :265-272. [In Persian]
Hirschman, A. (1958). The Strategy of Economic Development. Pp. xiii, 217. New Haven, Conn. : Yale University Press.
Jahangard E (2014). Input-output analaysis; Technology, Planning and Development. Published (1), Tehran, Amareh press. [In Persian]
McKinsey & Company (2020), Coronavirus COVID-91: Facts and Insights.
McKinsey & Company (2020): COVID-19: Implications for business.
Milana, C. (1985). Direct and Indirect Requirements for Gross output in Input-Output Systems, Metroeconomica, 37 (3):283-292.
Milan B  & Arindam D (2008); On SARS Type Economic Effects during Infectious Disease Outbreaks. Policy Research Working Paper 4466, The World Bank East Asia and Pacific Region Chief Economist's Office.
Mirnezami, S., Rajabi, S. (2020). Estimating the Impacts of COVID-19 on Iran Economy: Modelling Seven Scenarios. Science and Technology Policy Letters, 10(2), 7-19. [In Persian]
Najaffie Alamdarlu, H. Younesian, A. Alaei Borujeni, P (2020), Evaluation the economic effects of coronavirus outbreak on Iran's agricultural sector, Research Center of the Islamic Consultative Assembly, serial number16972. [In Persian]
Rajabi S, Manzoor D. (2019). Assessing the Importance of Energy Sector Using the Expanding Extraction Method: Iranian Economy. Journal of Economic Modeling Research.9 (35) :69-110. [In Persian].
Sadeghi, N. Azerbaijani, A. Fatemeh, A. Kaviani, Z. Hojjati, A (2020), Macroeconomic evaluation of the prevalence of coronavirus (first edition), Research Center of the Islamic Consultative Assembly, serial number 17011. [In Persian]
Sadeghi, Na (2015); The essence of Iran's economic sectors 1. A review of methods for identifying key sectors in the economy, Research Center of the Islamic Consultative Assembly, serial number14726. [In Persian]
Schultz, S. (1976). Intersectoral Comparisons as an Approach to the Identification of Key Sectors, in Karen R. Polenske and Jiˇri V. Skolka (eds), Advances in Input-Output Analysis. Proceedings of the Sixth International Conference on Input-Output Techniques. Vienna, 22–26, 1974. Cambridge, MA: Ballinger. 137–159.
Schultz, Siegfried (1977). Approaches to Identifying Key Sectors Empirically by Means of Input-Output Analysis, Journal of Development Studies, 14(1): 77–96.
Smith, David, Moore, Lang, (2001) The SIR Model for Spread of Disease - The Differential Equation          Model, http://www. math. duke. edu/education/ccp/materials/diffcalc/sir/contents. html
Strassert, G. (1968). Zur Bestimmung strategischer Sektoren mit Hilfe von Input-Output-Modellen, Jahrbucher fur Nationalokonomie und Statistik, 182:211-215.
Shang Y, Li H and Zhang R (2021) Effects of Pandemic Outbreak on Economies: Evidence From Business History Context, Front. Public Health 9:632043.
Soheili, H. Haji Ghorbani, M. Gerami B. Rezaei, S. Khodaparast, Y. Rajabi, F. Jahanfar, N. Narimani, S (2020), An Introduction to the Effects of Corona Virus Outbreak on the Iranian Economy, hv, Ministry of Cooperatives, Labour, and Social Welfare. [In Persian]
Susarla, A. (1996). “Plague in Surat, India”. Unpublished manuscript. Clark University Graduate School of Geography.
Tybout, James R. (2003). Plant and Firm-Level Evidence on New Trade Theories, in: Eun Kwan Choi and James Harrigan (eds), Handbook of International Economics. (Oxford: Basil-Blackwell), 388-415.
Zaytseva, Y(2000). Link Between Final Demand and Value Added: Two-Blocks Input-Output Model with Separation of Goods and Services, XIII International Conference on Input-Output Techniques, University of Macerata, Italy August 21-25th.
Cash, R. & V. Narasimhan (2000). “Impediments to global surveillance of infectious diseases: consequences of open reporting in a global economy.” Bulletin of the World Health Organization, 78(11): 1358-67.
www. International Monetary Fund, World Economic Outlook (2020)