نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

اهمیت بازار نفت و تاثیر آن بر رشد اقتصادی کشورهای صادر‌کننده و مصرف‌کننده موجب شده تا عوامل موثر بر آن، طی مطالعات مختلف مورد بررسی قرار گیرد. بازار مالی و اجزای آن در بازار سنتی نفت نفوذ کرده و موجب تشکیل بورس‌های نفتی شده، از این رو، اهمیت بازارهای مالی نه به‌عنوان یک متغیر برون‌زا، بلکه به صورت یک متغیر درون‌زا در بازار نفت، ظهور و بروز یافته است. نتایج علمی حاصل از بررسی تاثیر نوسانات بازارهای مالی (بازار آتی‌ها) بر بازار معاملاتی نفت نشان می‌دهد تاثیرات بلندمدت بازار آتی‌ها بر بازار نفت در شرایط غیربحرانی، محرز است، اما در شرایط بحران، این بازارها به دلیل نگرانی از شرایط بحرانی، نگاه کوتاه‌ مدت پیدا کرده و بازار اسپات (نقدی) بر متغیرهای آتی تاثیر می‌گذارد. بنابراین، پیشنهاد می‌شود با توجه به وابستگی کشور به درآمدهای نفتی -برای جلوگیری از تاثیر بحران‌های مالی جهانی بر بودجه کشور- از طریق رصد بازارهای مالی و مشارکت در بازار آتی­های نفت، ضمن ایجاد پوشش ریسک، بودجه کشور را از نوسانات شدید قیمتی بازارهای بینالمللی مصون داشته و با ورود هوشمندانه در فعالیت‌های سفته‌بازی ضمن بهره‌برداری از فرصتهای احتمالی با حمایت نهادهای مالی کشور و همکاری وزارت نفت، درآمدهای سرشاری را نصیب کشور کرد.

کلیدواژه‌ها

ابراهیمی، محسن و علیرضا قنبری (1388)، «پوشش ریسک نوسانات درآمدهای نفتی با استفاده از قراردادهای آتی در ایران»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال نهم، شماره سوم، ص 175.
ایزی، محسن (1387)، پیدایش و گسترش بحران مالی در جهان و اثرات آن بر اقتصاد ایران، تهران: موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد، ص 26.
بکی حسکویی، مرتضی (1393)، «بررسی تاثیر بازارهای مالی بر رفتارهای قیمت نفت خام سنگین ایران در کوتاه‌مدت»، فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 11، شماره 2، تابستان 93 صص 115-143.
حسن‌زاده، علی و کیاوند مهران (1388)، «بحران مالی جهانی، بازار جهانی نفت و استراتژی اوپک»، فصنامه تازه‌های اقتصاد، شماره126، ص85 .
فریدزاد، علی و پریسا مهاجری (1390)، «بررسی روابط قیمتی اسپات و آتی نفت خام WTI»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 5، صص 102-75.
کاملی، علیرضا (1388)، نحوه معاملات نفت خام در بازار‌های واقعی، تهران: موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ، صص27-28.
مهاجری، پریسا (1388)، تاثیر بحران‌های مالی 2008 بر قیمت نفت خام و ساختار جهانی نفت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، صص 4-9.
نادری، مرتضی (1382)، «ارائه سیستم هشدار پیش از موعد برای بحران‌های مالی در اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره 17، صص 147-174.
Argus (2016), Daily Report, vol.126.p46
Bencivenga, C., D’Ecclesia, R. L., and Triulzi, U. (2012), “Oil Prices and the Financial Crisis”, Review of Managerial Science, 6(3), 227-238.
Bhar, R., and Malliaris, A. G. (2011), “Oil Prices and the Impact of the Financial Crisis of 2007–2009”, Energy Economics, 33(6), 1049-1054.
Carollo, S. (2012), Understanding Oil Prices: A Guide to what Drives the Price of Oil in Today's Markets, John Wiley & Sons, Vol. 634.
Costas Arkolakis (2014), Currency Crises and Banking Panics, Yale University, P.(86)
Diamond, D. W., and Rajan, R. G. (2005), “Liquidity Shortages and Banking Crises”, The Journal of Finance, 60(2), 615-647.
Economic and Social Commission for Western Asia (Escwa), The Impact of the Global Financial Crisis on The World Oil Market And Its Implications For The Gcc Countries/ Escwa/Edgd/2009/Wp.1/14 March 2009
Friedman, M., and Schwartz, A. J. (2008), A monetary history of the United States, 1867-1960, Princeton University Press.
Guo, F., Chen, C. R., and Sophie Huang, Y. (2011), “Markets Contagion During Financial Crisis: A Regime-switching Approach”, International Review of Economics & Finance, 20 (1), 95-109.
Hammoudeh, S., and Li, H. (2004), “The Impact of the Asian Crisis on the Behavior of US and International Petroleum Prices”, Energy Economics, 26 (1), 135-160.
Johnson, S. A. (2003), “Debt maturity and the Effects of Growth Opportunities and Liquidity Risk on Leverage”, The Review of Financial Studies, 16(1), 209-236.
Kameli, A. R. (2009), Theory of Crud Pricing, In N. Hossieni (Ed.), Mechanism of Crude Oil Trandings in Physical Markets, (pp. 49-62), Tehran: Institute for International Energy Studies (IIES).
Lahmiri, S. (2017), A Study on Chaos in Crude Oil Markets Before and After 2008 International Financial Crisis”, Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 466, 389-395.
Lei, C., and Yong, Z. (2011), “The Properties and Cointegration of Oil Spot and Futures Prices During Financial Crisis”, Energy Procedia, 5, 353-359.
Mabro, R. (2000), The New World oil Market, Oxford: Oxford Institute for Energy Studies.
Malliaris, A. G., and Ramaprasad, B. (2011), “Oil Prices and the Impact of the Financial Crisis of 2007-2009”, Energy Economics, 33 (6), 1049-1054.
Nazlioglu, S., Soytas, U., and Gupta, R. (2015), “Oil Prices and Financial Stress: A Volatility Spillover Analysis”, Energy Policy, 82, 278-288.
Olowe, R. A. (2010), “Oil Price Volatility, Global Financial Crisis and the Month-of-the-year Effect”, International Journal of Business and Management, 5(11), 156.
Roar Aune, F., Mohn, K., Osmundsen, P., and Einar Rosendahl, K. (2010), “Financial Market Pressure, Tacit Collusion and Oil Price Formation”, Energy Economics, 32 (2), 389-398.
Sher Verick. (2010), The Great Recession of 2008-2009: Causes, Consequences and Policy Responses.ILO.P.95
Uhlig, H. (2010), “A Model of a Systemic Bank Run”, Journal of Monetary Economics, 57(1), 78-96.
Zhang, X., Yu, L., and Wang, S. (2009), “The Impact of Financial Crisis of 2007-2008 on Crude Oil Price”, Computational Science–ICCS 2009, 643-652.