نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه مازندران

چکیده

آسیب‌پذیری اقتصادی در سطح کلان مفهومی است که از آن برای ارزیابی زیان‌های احتمالی تکانه‌های خارجی و احتمال بروز بحران‌های اقتصادی استفاده می‌شود. امروزه استفاده از این مفهوم برای کشورهای در حال توسعه و حتی کشورهای توسعه یافته در قالب شاخص آسیب‌پذیری اقتصادی و یا مقاومت اقتصادی رایج است. هدف این مطالعه آن است تا با معرفی و تشریح مبانی نظری برای شاخص آسیب‌پذیری اقتصادی چارچوبی مناسب، جهت سنجش این شاخص برای ایران و دیگر کشورهای با درآمد متوسط منتخب دست ارائه شود. نتایج این مطالعه نشان داده است که وضعیت ایران از نظر شاخص آسیب‌پذیری اقتصادی در بین هشت کشور مورد بررسی در دوره‌ بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۲ مناسب نبوده به طوری که رتبه ایران در بیشتر سال‌های این دوره (۱۳ سال) از میانگین هشت کشور بالاتر بوده است. همچنین روند تغییرات این شاخص برای ایران در این دوره مثبت و صعودی است. علاوه بر این، تحلیل عوامل اثرگذار بر آسیب‌پذیری اقتصادی ایران نشان داده که در این دوره مهم‌ترین عامل تفاوت در سطح آسیب‌پذیری اقتصادی ایران در مقایسه با هشت کشور منتخب، ضعف در تنوع‌بخشی به صادرات است.

کلیدواژه‌ها

 براتی، محمد‌علی (۱۳۸۷)،بررسی شاخص‌های بی‌ثباتی و آسیب‌پذیری اقتصادی در ایران (یک رویکرد تجربی)، تهران: موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد‏‫.
طباطبایی یزدی، رویا و فرزانه مافی (۱۳۸۶)، «وضعیت اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با برخی از کشورهای منطقه آسیای‌ جنوب غربی طی دهه گذشته»، مرکز تحقیقات استراتژیک.
ﻗﻨﺪﻫﺎری، زﻫﺮا، بتول رﻓﻌﺖ و مصطفی ﻋﻤﺎدزاده (۱۳۹۲)، «ارزﯾﺎﺑﯽ اﺛﺮ ﺑﺎز ﺑﻮدن ﺗﺠﺎری و ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮ اﻧﺪازه دوﻟﺖ در ﻣﻨﺘﺨﺒﯽ از ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ اﺳﻼﻣﯽ»، دوفصلنامه علمی- تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، ۴۵(۲).
Alwang, J., Siegel, P. B.  and S.L. Jorgensen (2001), “Vulnerability: A View From Different”, The World Bank, Working Paper, No, 23304
Baritto, F. (2008), “Disasters, Vulnerability and Resilience from a Macro-Economic Perspective: Lessons from the Empirical Evidence”, Background paper for the 2009 ISDR Global Assessment Report on Disaster Risk Reduction. Geneva, International Strategy for Disaster Reduction.
Briguglio, L. and W. Galea (2003), “Updating and Augmenting the Economic Vulnerability Index”, Occasional Paper by the Islands and Small States Institute of the University of Malta. Valletta, Islands and Small States Institute of the University of Malta.
Briguglio, L. (1995), “Small Island Developing States and their Economic Vulnerabilities”, World development, 23(9), 1615-1632.
Briguglio, L. (1997), “Alternative economic vulnerability indices for developing countries”, New York, NY, United Nations Department of Economic and Social Affairs.
Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N., and S. Vella (2009), “Economic Vulnerability and Resilience: Concepts and Measurements”, Oxford Development Studies, 37(3), 229-247.
Cordina, G. (2004), “Economic Vulnerability and Economic Growth: Some Results from a Neo-classical Growth Modelling Approach”, Journal of Economic Development, 29(2), 21-39
Patrick, G. (2007), “EVI and its Use. Design of an Economic Vulnerability Index and its Use for International Development Policy”, CERDI, No. 200714.
Guillaumont, P. (2010), “Assessing the Economic Vulnerability of Small Island Developing States and the Least Developed Countries”, The Journal of Development Studies, 46(5), 828-854.
IMF (1998), Financial Crises: Characteristics and Indicators of Vulnerability. in IMF (ed.), World Economic Outlook. Financial Crises: Causes and Indicators.Washington, DC, IMF.
Kaminsky, G. L., Lizondo, S. and Reinhart, C. M. (1998), “Leading Indicators of Currency Crises, Staff Papers”, 45(1). Washington, DC, IMF.
Ocampo, J. A. (2008), “Macroeconomic Vulnerability and Reform: Managing Pro-cyclical Capital Flows”, Columbia University Initiative for Policy Dialogue http://www. bot. or. th/English/EconomicConditions/Semina/Documents/08_Paper_Ocampo. pdf.
Röhn, O., Sánchez, A. C., Hermansen, M., and M. Rasmussen (2015), “Economic Resilience: A new set of Vulnerability Indicators for OECD Countries”, OECD Economics Department Working Papers 1249.
Seth, A., and A. Ragab (2012), “Macroeconomic Vulnerability in Developing Countries: Approaches and Issues” (No. 94). Working Paper, International Policy Centre for Inclusive Growth.
Spratt, S. and M. Bernini (2010), “Measuring Economic Resilience and Vulnerability: Towards an International Index”, Paper Presented at the ‘Second Annual ESRC Development Economics Conference’, Manchester, January 2010.
Singh, A. (2003), “Capital Account Liberalization, Free Long-term Capital Flows, Financial Crises and Economic Development”, Eastern Economic Journal, 29(2), 191-216.
United Nations (1994),“Report of the Global Conference on the Sustainable Development of Small Island Developing States”, Bridgetown, Barbados, Global Conference on the Sustainable Development of Small Island Developing States.