نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
گردشگری یکی از بزرگ‌ترین فعالیت‌های اقتصادی جهان با سهم قابل‌توجهی در اشتغال و تولید ناخالص داخلی کشورهاست که در دهه‌های اخیر مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گرفته است. طبق گزارش‌های جهانی، در سال ۲۰۱۹ این صنعت به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بیش از ۱۰ درصد مشاغل دنیا را پشتیبانی کرده است. ایران با تنوع اقلیمی و میراث فرهنگی-تاریخی غنی، ظرفیت بالایی برای بهره‌برداری از منافع گردشگری دارد، اما توسعه گردشگری ورودی در کشور تحت تأثیر عوامل مختلفی است که شناسایی آن‌ها می‌تواند به سیاست‌گذاری مؤثر کمک کند. این مطالعه با استفاده از مدل جاذبه و داده‌های تابلویی، عوامل اقتصادی و غیراقتصادی مؤثر بر جذب گردشگران خارجی به ایران در بازه زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ را بررسی می‌کند. متغیرهای کلیدی شامل تولید ناخالص داخلی سرانه، تراکم جمعیت، فاصله جغرافیایی، آلودگی نسبی، نرخ ارز، و اشتراکات زبانی و مذهبی است. نتایج نشان می‌دهد تولید ناخالص سرانه، تراکم جمعیت، نرخ ارز و مذهب مشترک با اطمینان ۹۹ درصد و زبان مشترک با اطمینان ۹۰ درصد اثر مثبت معناداری بر جذب گردشگر دارند. فاصله جغرافیایی نیز با اطمینان ۹۹ درصد اثری منفی دارد؛ یعنی با افزایش فاصله، تمایل گردشگران به سفر کاهش می‌یابد. این نتایج با تئوری جاذبه گردشگری هم‌خوان است. بنابراین، تمرکز بر کشورهای همسایه با اشتراکات فرهنگی-مذهبی بیشتر و فاصله کمتر، و نیز توسعه گردشگری زیارتی، می‌تواند راهبردی مؤثر باشد. در مجموع، ترکیبی از عوامل اقتصادی و غیراقتصادی، الگوی تقاضای گردشگری ورودی به ایران را شکل می‌دهد و بر مبنای آن، پیشنهادهای سیاستی برای توسعه پایدار ارائه شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)