نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی کاظمی نجف ابادی ¹
• احمد علی رضایی ²

¹ دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

² دانشجوی دکترای اقتصاد جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

در حالی‌که فردگرایی معمولاً به‌عنوان عاملی منفی در تضعیف اخلاق اجتماعی و کاهش مشارکت در امور خیریه تلقی می‌شود، این پژوهش این فرضیه را مطرح می‌کند که فردگرایی، به‌عنوان مجموعه‌ای از ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی که فرد را در مرکز تصمیم‌گیری و مسئولیت‌پذیری اجتماعی قرار می‌دهد، می‌تواند نقش مثبتی در افزایش سطح بخشش ایفا کند. بر این اساس، دو مکانیسم بررسی شده‌اند؛ مکانیسم مستقیم که فردگرایی را محرک انگیزه‌های شخصی برای کمک به دیگران معرفی می‌کند، و مکانیسم غیرمستقیم که در آن فردگرایی از طریق تقویت آزادی اقتصادی زمینه رشد فعالیت‌های خیریه را فراهم می‌سازد. به‌منظور آزمون تجربی این فرضیه، از روش خودرگرسیون برداری با وقفه‌های توزیعی ARDL و داده‌های فصلی کشور ایران طی بازه زمانی ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که فردگرایی تأثیر مثبت و معناداری بر سطح بخشش دارد؛ به‌گونه‌ای که با افزایش یک درصدی در سطح فردگرایی، میزان بخشش در جامعه 43/0 درصد افزایش می‌یابد. همچنین، آزادی اقتصادی نیز با ضریب 16/1 درصد، اثری مثبت و معنادار بر بخشش داشته است. یافته‌های تحقیق از هر دو مکانیسم حمایت می‌کنند و نشان می‌دهند که فردگرایی در بافت فرهنگی ایران، در صورت نهادینه‌سازی صحیح، می‌تواند به تقویت کنش‌های اخلاقی نظیر بخشش بینجامد. همچنین متغیرهای رشد اقتصادی، نابرابری درآمدی، سطح آموزش و اندازه دولت اثر مثبت، و متغیر فساد اثر منفی بر میزان بخشش در جامعه ایران داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

• کلیدواژه‌ها: هنجارهای اجتماعی
• فردگرایی
• میزان بخشش
• خیریه

موضوعات

• اقتصاد ایران