نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا طالبلو ¹
• پریسا مهاجری ²
• مرتضی یگانه ³

¹ عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی

² هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی

³ دانشجوی کارشناسی ارشد

چکیده

هدف پژوهش حاضر، ارائه مدلی برای تجزیه‌و‌تحلیل ریسک سهام 30 شرکت بزرگ در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل تلاطم تصادفی چند عاملی (MFSVM) در چارچوب رویکرد فضا-حالت غیرخطی است. در این چارچوب، تلاطم بازده سهام به دو جزء «تلاطم منبعث از عوامل پنهان» و «تلاطم خاص هر سهم» تفکیک شده و ماتریس همبستگی و کوواریانس پویای تلاطم بازده سهام برآورد می‌شود. در این راستا از داده‌های هفتگی بازده سهام شرکتها طی دوره زمانی 30/10/1396 تا 15/07/1402 استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اولاً سه عامل پنهان بر تلاطم بازده سهام‌ها اثرگذارند. عامل نخست عمدتاً سهام مربوط به شرکت‌های فعال در صنعت فراورده‌های نفتی(شبندر، شبهرن، شپنا)، محصولات شیمیایی (تاپیکو، فارس، شخارک، شپدیس، پارسان)، فلزات اساسی (فولاد، فملی، فخوز)، معدن(کچاد، کگل) و صندوق‌های سرمایه گذاری (وصندوق، وغدیر، وبانک) را تحت تأثیر قرار داده است. عامل دوم بیشترین تأثیر را بر بانک‌ها (وتجارت، وبصادر، ونوین، وبملت، وپارس) داشته است. عامل سوم نیز تا حدودی بر سهام بانک‌ها اثرگذار بوده است. ثانیاً قوی‌ترین همبستگی زوجی پسینی، بین شرکت‌ وغدیر با شرکت‌های تاپیکو، پارسان و فولاد به ترتیب با 74%، 73% و 71% و فولاد با شرکت‌های پارسان، تاپیکو (هر یک 69%) و سپس با فملی و ومعادن (هر یک 66 %) می‌باشد و ضعیف‌ترین همبستگی‌ زوجی نیز به شرکت‌های وغدیر-وپاسار (-10%) اختصاص دارد. ثالثاً نماد وپاسار (بانک پاسارگاد) و وغدیر (شرکت سرمایه‌گذاری غدیر) به ترتیب کمترین و بیشترین همبستگی را با شبکه سهام تجربه می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

• ریسک منحصر به فرد
• عوامل پنهان
• مدل تلاطم تصادفی چندمتغیره عاملی
• همبستگی پویا
• بازار سهام

موضوعات

• اقتصاد مالی