نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه عالمه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی

4 دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

نگرانی گسترده‌ای که در مورد تامین مالی آموزش عالی در کشورهای مختلف دنیا به وجود آمده است منجر به تحرکات زیادی در صحنه واقعیت شده است. سیاست‌گذاران برای هدایت این الگو ترجیحاتی دارند و تلاش‌هایی را آغاز کردهاند و خود دانشگاهها نیز با درک شرایط جدید دست به ابتکاراتی زدهاند. هدف این پژوهش، تدوین الگوی مناسبی برای تامین مالی آموزش عالی ایران بود که با روش تحقیق ترکیبی صورت پذیرفت. در مرحله کیفی، پس از انجام مصاحبه و مراحل کدگذاری، الگوی مفهومی بر مبنای رویکرد سیستماتیک اشتراوس و کوربین ترسیم شد. در مرحله کمی نیز با طراحی پرسشنامه به عنوان ابزار سنجش الگو از مشارکت 155 نفر صاحبنظرکه به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقاتی انتخاب شده بودند، استفاده شد. برای آزمون پرسشنامه از سنجش بارهای عاملی، محاسبه آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و روایی همگرا استفاده شد که نشاندهنده نتایج قابل قبول بود و عمده گویهها از بار عاملی مناسبی برخوردار بودند. در مرحله بعد، ضرایب معناداری میان متغیرها و ضرایب استاندارد شده مسیرهای مربوط به فرضیهها محاسبه شد. از میان فرضیههای پژوهش، رابطه معنادار میان پدیده محوری الگو که تنوعبخشی درونزای تامین مالی بود با شرایط علی استقلال دانشگاهی و طبیعی بودن و خودجوشی تایید شد، اما رابطه معنادار آن با دسترسی عادلانه به آموزش عالی و قابلیت اتکای منابع مالی رد شد. همچنین رابطه معنادار میان تنوعبخشی درونزای تامین مالی با راهبردهای شبکه‌سازی اطلاعات، تجهیزات، توانمندیها و تجربیات، انگیزش مالی و روانی و معنوی، تقویت ارتباط ذی‌نفعان، تمهید قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌های مورد نیاز تایید، اما با افزایش تعاملات و همکاری‌های بین‌المللی رد شد.

کلیدواژه‌ها

حسینی، میرزاحسن، احمدعلی یزدان­پناه و رومینا فرهادی نهاد (1391)، «بررسی تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم عناصر بازاریابی رابطه­ای بر وفاداری دانشجویان»، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 66، 121-143.
داوری، احمد، احمد خدادادی و یوسف زراعتکیش (1395)، با نمایندگان مردم در مجلس دهم: آشنایی با بخش آموزش عالی، تحقیقات و فناوری، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
ذاکرصالحی، غلامرضا و مائده صالحی نجف‌آبادی (1391)، «ارائه راهبردهایی برای جذب دانشجویان خارجی در ایران»، آموزش عالی ایران،  15،  65-92.
رحمان سرشت، حسین (1374)، «گرایش به خصوصی‌سازی آموزش عالی در ایران و آموزش عالی خصوصی در جهان»، پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 12، 71-80.
عمادزاده، مصطفی (1388)، تامین مالی آموزش عالی: جایگاه دولت و بخش خصوصی، رویکردها و چشم‌اندازهای نو در آموزش عالی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
محمدپور، احمد، رسول صادقی و مهدی رضایی (1389)، «روش‌های تحقیق ترکیبی به عنوان سومین جنبش روش‌شناختی: مبانی نظری و اصول عملی»، جامعه‌شناسی کاربردی، 21(2)، 77-100.
مهربانی، وحید (1395)، «اثر آموزش عالی بر بهره‌وری صنایع ایران: مقایسه دو نظریه سرمایه انسانی و فیلتر»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، (3)62، 137-158.
نادری، ابوالقاسم (1380)، توان مالی دولت و سایر راه‌های تامین مالی آموزش عالی، موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی: تهران.
Alexander, A. T. and Martin, D. P (2013), “Intermediaries for Open Innovation: A Competencebased Comparison of Knowledge Transfer Offices Practices”, Technol. Forecast. Soc. Chang, 80 (1), 38-49.
Baldini, N (2009), “Implementing Bayh-Dole-like Laws: Faculty Problems and Their Impact on University Patenting Activity”, Res. Policy, 38 (3), 1217-1224.
Birks, M (2015), Grounded Theory: A Practical Guide, Sage.
Bjerregaard, T (2011), “Industry and Academia in Convergence: Micro-institutional Dimensions of R&D Collaboration”, Technovation, 30 (2), 100-108.
Bruneel, J., D'Este, P.and Salter, A (2011), “Investigating the Factors That Diminish the Barriers to University–industry Collaboration”, Res. Policy, 39 (7), 858-868.
Capano, G (1999), Italy: The Endless transition.InD. Braun, & F. X. Merrien, Towards a New Model of Governance for Universities? (pp. 195-219),London: Jessica Kingsley.
D'Este, P., Guy, F., and Iammarino, S (2013), “Shaping the Formation of University–industry Research Collaborations: What Type of Proximity Does Really Matter?”, J. Econ. Geogr., 13 (4), 537-558.
Dreher, A., Nunnenkamp, P., and Thiele, R (2008), “Does Aid for Education Educate Children? Evidence from Panel Data”, World Bank Economic Review , 22 (2), 291-314.
Drezner, N. D., and Huehls, F (2014), Fundraising and Institutional Advancement: Theory, Practice, and New Paradigms, Routledge.
Du, J., Leten, B., and Vanhaverbeke, W (2014), “Managing Open Innovation Projects Withscience-based and Market-based Partners”, Res. Policy, 43(5), 828-840.
Estermann, T., and Pruvot, E. B (2011), Financially Sustainable Universities II-European Universities Diversifying Income Streams”, European University Association.
Estrada, I., Faems, D., Cruz, N. M., and Santana, P. P (2016), “The Role of Interpartner Dissimilarities in Industry-University Alliances: Insights from a Comparative Case Study”, Research Policy.
Feller, I., and Feldman, M (2011), “The Commercialization of Academic Patents: Black Boxes, Pipelines, and Rubik's Cubes”, J. Technol. Transfer, 35 (6), 597-616.
Fornell, C. & Larcker, D. (1981). “Structural equation models with unobservable variables and measurement error”. Journal of Marketing Research, Vol. 18, No. 1, pp. 39-50.
Friedman, M (1953), Essays in Positive Economics, Chicago: University of Chicago Press.
Friedman, M., and Friedman, R (1980), Free to Choose, Middlesex, England: Martin Secker & Warburg LTD.
George, G. G., Zahra, S. A., and Wood, D. R (2002), “The Effects of Business–university Alliances on Innovative Output and Financial Performance: A Study of Publiclytraded Biotechnology Companies”, J. Bus. Venturing, 17 (6), 577-609.
Greenaway, D., and Haynes, M (2003), “Funding Higher Education in the UK: The Role of Fees and Loans”, The Economic Journal, 113, 150-166.
Howells, J (2006), “Intermediation and the Role of Intermediaries in Innovation”, Res. Policy, 35 (5), 715-728.
Jacobsson, S., and Karltorp, K (2013), “Mechanisms Blocking the Dynamics of the European off shore Wind Energy Innovation System- Challenges for Policy Intervention”, Energ Policy, 63, 1182-1195.
Alexander, A. T., and Martin, D. P (2013), “Intermediaries for Open Innovation: A Competence based Comparison of Knowledge Transfer Offices Practices”, Technol. Forecast. Soc. Chang, 80 (1), 38-49.
Johnstone, D. B (2005), Cost-sharing and the Cost-effectiveness of Grants and Loan Subsidies to Higher Education, In D. B. Johnstone, M. J. Rosa, H. Vossensteyn, & T. Pedro, Cost-Sharing and Accessibility in Western Higher Education: A Fairer Deal?,(pp. 84-101), Dordrecht, The Netherlands: Springer Publishing.
Johnstone, D. B., and Marcuccı, N. P (2007), Worldwide Trends in Higher Education Finance: Cost-sharing, Student Loans and Support of Academic, UNESCO’s Higher Education Commissioned Paper Series, Retrived 1, 2, 2014 from http://unesco.org/Education/Higher Education/UNESCO Forum on Higher Education Research and Knowledge/Papers and Publicationscommissioned papers
Knight, J (2003), Internationalization of Higher Education Practices and Priorities: 2003 IAU Survey Report, International Association of Universities.
Kretovics, M., and Michael, S. O (2005), Financing Higher Education in a Global Market, Algora Publishing.
Lasher, W. F., and Cook, W. B (1996), “Toward a Theory of Fund Raising in Higher Education”, The Review of Higher Education, 20 (1), 33-51.
Michaelowa, K., and Weber, A (2006), Aid Effectiveness Reconsidered: Panel Data Evidence for the Education Sector, Hamburg: Hamburg Institute of International Economics.
Michaelowa, K., and Weber, A (2007), Aid Effectiveness in Primary, Secondary and Tertiary Education. In: Background Paper Prepared for the Education for All Global Monitoring Report 2008, Education for All by 2015: will we make it? (2008/ED/EFA/MRT/PI/51).
Murray, F (2011), “The Oncomouse that Roared: Hybrid Exchange Strategies as a Source of Distinction at the Boundary of Overlapping Institutions”, Am. J. Sociol., , 116 (2), 341-388.
Pérez-Esparrells, C., and Torre, E. M (2012), “The Challenge of Fundraising in Universities in Europe”, International Journal of Higher Education, 1 (2), 55.
Prigge, G. W (2005), “University–industry Partnerships: What do They Mean to Universities”,? Industry and Higher Education, 19 (3), 221-229.
Rasmussen, E., Moen, & Gulbrandsen, M (2006), “Initiatives to Promote Commercialization of University Knowledge”, Technovation, 26 (4), 518-533.
Riddell, A., and Nino-Zarazua, M (2016), “The Effectiveness of Foreign aid to Education”, International Journal of Educational Development, 48, 23-36.
Santoro, M. D (2000), “Success Breeds Success: The Linkage Between Relationship Intensity and Tangible Outcomes in Industry-university Collaborative Ventures”, J. High Technol. Manage. Res., 11 (2), 255-273.
Sauermann , H., and Stephan, P (2012), “Conflicting Logics? A Multidimensional View of Industrial and Academic Science”, Organ. Sci., 24 (3), 889-909.
Strand, R (2016), Fundraising or Fund Development - What's the Difference, Retrived from: www.experience.com.
Strauss, A., (1998), Basics of Qualitative Research: Procedures and Techniques for Developing Grounded Theory.
Tantiyaswasdikul, K (2012), “The Impact of the Breadth of Patent Protection and the Japanese University Patents”, Int. J. Innov. Manag. Technol, 3 (6), 754-758.
Tartari, V., Salter, A., and D'Este, P (2012), “Crossing the Rubicon: Exploring the Factors that Shape Academics' Perceptions of the Barriers to Working with Industry”, Camb. J. Econ., 36 (3),
655-677.
Thornton, P. H., and Ocasio, W (1999), “Institutional Logics and the Historical Contingency of Power in Organizations: Executive Succession in the Higher Education Publishing Industry, 1958- 1990”. Am. J. Sociol., 105, 801-843.
Thornton, P. H., Ocasio, W., and Lounsbury, M (2012), The Institutional Logics Perspective: A New Approach to Culture, Structure, and Process. Oxford: Oxford University Press.
Tilak, J. B (1991), “The Privatization of Higher Education”, Prospects, 21 (2), 227-239.
West, E.G. (1964), The Role of Education in Nineteenth Century Doctorines of Political Economy, Reprinted in:. The Economic Value of Education: Studies in the economics of education. M. Blaug (1992). England, Edward Elgar Publishing, Ltd: 72-161
Wolf, A (2011), The Economics and Finance of Higher Education, London, UK: Elsevier Ltd.
Zietlow, J., Hankin, J. A., and Seidner, A. G (2011), “Financial Management for Nonprofit Organizations: Policies and Practices, New Jersey: John Wiley &  Sons.