پژوهشنامه اقتصادی

تحلیل شبکه بازار مسکن بین استان‌های ایران: نتایج جدید با استفاده از تحلیل تجزیه واریانس خطای پیش‌بینی

حجت الله میرزایی؛ نرگس رزبان؛ تیمور محمدی؛ حبیب مروت

دوره 23، شماره 88 ، فروردین 1402، ، صفحه 120-157

https://doi.org/10.22054/joer.2024.75890.1159

چکیده

   شوک­های قیمتی مسکن یک منطقه ممکن است به بازار مسکن مناطق جغرافیایی مجاور یا محدود در یک مرز سیاسی سرایت کنند و منجر به شکل‌گیری شوک­های قیمتی در مناطق پذیرنده شوک شوند. در صورت تأیید ارتباط شبکه­ای بین بازارهای مسکن یک جغرافیا، سیاست­گذاری­های مربوط به بخش مسکن به‌صورت منطقه­ای و مجزا کارا نخواهد بود. چراکه وقوع شوک ...  بیشتر  شوک­های قیمتی مسکن یک منطقه ممکن است به بازار مسکن مناطق جغرافیایی مجاور یا محدود در یک مرز سیاسی سرایت کنند و منجر به شکل‌گیری شوک­های قیمتی در مناطق پذیرنده شوک شوند. در صورت تأیید ارتباط شبکه­ای بین بازارهای مسکن یک جغرافیا، سیاست­گذاری­های مربوط به بخش مسکن به‌صورت منطقه­ای و مجزا کارا نخواهد بود. چراکه وقوع شوک قیمتی به یک بازار مسکن، با چند وقفه زمانی به سایر بازارهای مسکن موجود در شبکه سرایت خواهد کرد و براین‌اساس شوک قیمتی در کل شبکه مسکن پخش خواهد شد. در این پژوهش شبکه مسکن بین شهرهای منتخب (مراکز استان­های کشور) با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری و تحلیل تجزیه واریانس خطای پیش‌بینی بررسی شده­اند. نتایج پژوهش وجود ارتباط شبکه بین بازارهای مسکن مراکز استان­های کشور را تأیید می­کند و بر خلاف مطالعات قبلی، نتایج نشان می­دهد، تنها شهر تهران منتشرکننده شوک­های قیمتی به سایر مناطق نیست، بلکه شهرهایی مانند کرج، شیراز و اراک نیز منتشرکننده شوک قیمتی به سایر مراکز استان­ها هستند. همچنین نتایج تحقیق نشان می­دهد، جهش قیمتی اخیر که از 1399 اتفاق افتاده است، چگالی شبکه مسکن را به طور قابل‌ملاحظه‌ای در کشور افزایش داده است. براین‌اساس انتظار می­رود، شوک­های قیمتی با سرعت بیشتری در سرتاسر کشور توزیع شوند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.89 M

برآورد ارزش حقیقی آب های زیرزمینی در مناطق مختلف ایران؛ مطالعه موردی استانهای تهران، سیستان و بلوچستان و کرمان

فتح الله تاری؛ سید محمدرضا سیدنورانی؛ پریسا رفیعی

دوره 6، شماره 21 ، تیر 1385، ، صفحه 121-150

چکیده

    بیشتر

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 644.27 K

شناسایی کانال‌های اثرگذاری رشد فقرزدا در مناطق شهری استان‌های ایران

الهام حشمتی دایاری؛ سهراب دل انگیزان؛ محمدشریف کریمی

دوره 22، شماره 86 ، مهر 1401، ، صفحه 121-150

https://doi.org/10.22054/joer.2023.71134.1106

چکیده

   فقر از عمده مشکلات جوامع بشری است که آسیب‌های اجتماعی بسیاری را به بار می­آورد. ازاین‌رو سیاست‌گذاران و برنامه­ریزان توسعه اقتصادی همواره به دنبال حذف آن هستند. به‌علاوه رشد اقتصادی نیز به‌عنوان یکی از متغیرهای مهم و تاثیرگذار اقتصاد کلان همواره موردتوجه بوده است. لذا تجزیه تاثیر رشد اقتصادی بر فقر به دو اثر درآمدی و توزیعی ...  بیشتر  فقر از عمده مشکلات جوامع بشری است که آسیب‌های اجتماعی بسیاری را به بار می­آورد. ازاین‌رو سیاست‌گذاران و برنامه­ریزان توسعه اقتصادی همواره به دنبال حذف آن هستند. به‌علاوه رشد اقتصادی نیز به‌عنوان یکی از متغیرهای مهم و تاثیرگذار اقتصاد کلان همواره موردتوجه بوده است. لذا تجزیه تاثیر رشد اقتصادی بر فقر به دو اثر درآمدی و توزیعی می‌تواند اطلاعات مفیدی را جهت برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های لازم در راستای کاهش فقر ارائه دهد. بنابراین در این مطالعه با تکیه بر تحلیل منحنی Log-Normal که توسط بورگینون ارائه‌شده و داده‌های هزینه درآمد خانوارهای شهری در استان­های ایران، این دو اثر طی سال‌های 98-1392 موردمحاسبه قرارگرفته است. نتایج حاکی از آن است که طی دوره مذکور تنها در دوره یک‌ساله 1395-96 تمام عناصر لازم برای رشد فقرزدا (وجود رشد، کاهش فقر و کاهش نابرابری) مهیا بوده است؛ بنابراین مثلث فقر، رشد و نابرابری در این سال به­خوبی کارکرده و سه ضلع اصلی آن فراهم و رشد فقرزدا بوده است. همچنین نتایج حاصل از بررسی استانی نشان می­دهد که در استان­های با رشد مثبت مناطق شهری استان قم از رشد فقرزدا و مناطق شهری استان­های البرز، گلستان و همدان از رشد سرریز طی دوره برخوردار بوده­اند و در مناطق شهری سایر استان­های مذکور رشد فقرزا بوده است و در استان­های با رشد منفی تنها مناطق شهری استان مرکزی است از کاهش فقر برخوردار بوده است. لکن به دلیل عدم وجود رشد نمی­توان پذیرفت که مناطق شهری این استان رشد فقرزدا داشته است. در مناطق شهری سایر استان­ها نیز وضعیت به زیان فقرا بوده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 741.48 K

توسعه فناوری در کشورهای در حال توسعه

سیدمحسن معصوم زاده

دوره 2، شماره 7 ، دی 1381، ، صفحه 125-143

چکیده

  برخی از کشورهای در حال توسعه نشان داده اند که می توانند با تسلط بر تکنولوژی وارداتی، خود را از حلقه تنگ وابستگی برهانند و توسعه صنعتی را برای کشور خود به ارمغان آورند. در دهه 1970 مطالعات فراوانی درباره پروسه توسعه تکنولوژی در این کشورها انجام شد. مدل های ارایه شده در این دوره بیشتر شیوه یادگیری تکنولوژیک و تطبیق تکنولوژی های وارداتی ...  بیشتر برخی از کشورهای در حال توسعه نشان داده اند که می توانند با تسلط بر تکنولوژی وارداتی، خود را از حلقه تنگ وابستگی برهانند و توسعه صنعتی را برای کشور خود به ارمغان آورند. در دهه 1970 مطالعات فراوانی درباره پروسه توسعه تکنولوژی در این کشورها انجام شد. مدل های ارایه شده در این دوره بیشتر شیوه یادگیری تکنولوژیک و تطبیق تکنولوژی های وارداتی را در چارچوب تغییرات تکنولوژیک اینکریمنتال مطرح می نمود. اهمیت این تحقیقات در آن است که تغییرات تکنولوژیک قابل ملاحظه ای را در کشورهای در حال توسعه نشان می دهد و در نهایت موجبات تولید تکنولوژی و ایجاد مزیت های نسبی را فراهم آورده است. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 482.82 K

آثار مالیات بر نقل و انتقال سهام در بازار اوراق بهادار تهران

محمد تقی ضیائی بیگدلی

دوره 4، شماره 13 ، تیر 1383، ، صفحه 127-173

چکیده

    بیشتر

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 5.58 M

تاثیر امنیت بر رشد اقتصادی در ایران و برخی کشورهای منتخب

علی اصغر اسماعیل نیا؛ شهرام وصفی‌اسفستانی

دوره 16، شماره 61 ، تیر 1395، ، صفحه 127-154

https://doi.org/10.22054/joer.2016.5291

چکیده

  با توجه به رویکردهای مختلف بررسی‌های امنیت، شاخص‌های مختلفی برای بررسی آن وجود دارد و توصیه‌های سیاستی هر یک از این رویکردها دارای تاثیرات اقتصادی متفاوتی بر جوامع مختلف است. در این تحقیق آثار اقتصادی دو رویکرد سنتی و نوین امنیتی با استفاده از شاخص‌های مختلفی چون شکنندگی دولت‌ها، درک فساد، صلح و مخارج نظامی، برای 135 کشور در دو ...  بیشتر با توجه به رویکردهای مختلف بررسی‌های امنیت، شاخص‌های مختلفی برای بررسی آن وجود دارد و توصیه‌های سیاستی هر یک از این رویکردها دارای تاثیرات اقتصادی متفاوتی بر جوامع مختلف است. در این تحقیق آثار اقتصادی دو رویکرد سنتی و نوین امنیتی با استفاده از شاخص‌های مختلفی چون شکنندگی دولت‌ها، درک فساد، صلح و مخارج نظامی، برای 135 کشور در دو دوره زمانی 2004 تا 2014 و 2008 تا 2014 با استفاده از تحلیل پانل دیتا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که مولفه‌های مخارج نظامی و شکنندگی دولت تاثیر منفی بر رشد اقتصادی دارد و به هر اندازه که دولت‌ها شکننده‌تر باشند، میزان رشد اقتصادی در آن کشورها پایین‌تر خواهد بود. بررسی رابطه «شاخص احساس فساد» و رشد اقتصادی نشان می‌دهد، دولت‌های پاک‌تر دارای رشد اقتصادی بیشتری هستند. همچنین بررسی رابطه «شاخص جهانی صلح» و «شاخص شکنندگی دولت‌ها» با میزان سرمایه‌گذاری در کشورهای مورد بررسی، نشان می‌دهد شاخص جهانی صلح دارای تاثیر مثبت و شاخص شکنندگی دولت دارای تاثیر منفی است. در کل شاخص‌های منبعث از رویکردهای سنتی، تاثیر مثبتی بر رشد اقتصاد ندارند و رویکرد‌های نوین به دلیل ساختارگرا بودن و توجه به طیف وسیعی از عوامل ناامن کننده، ارتباط مثبتی با مؤلفه‌های اقتصادی در جوامع مختلف دارند. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 721.39 K

تغییرات ساختاری در اقتصاد جهان

شکوه السادات سید علی اکبر

دوره 3، شماره 9 ، تیر 1382، ، صفحه 131-159

چکیده

    بیشتر

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 544.64 K

تاثیر امنیت انرژی بر رشد اقتصادی

عباس عصاری آرانی؛ سعید رستمی

دوره 22، شماره 84 ، فروردین 1401، ، صفحه 139-169

https://doi.org/10.22054/joer.2022.67463.1057

چکیده

   این مطالعه تاثیر امنیت انرژی بر رشد اقتصادی ده کشور منتخب خاورمیانه ای صادرکننده انرژی را بررسی کرده است واین موضوع را با استفاده از شاخص­هایی که با توجه به مفاهیم تبیین و تعریف شده­اند، انجام داده است. مدل معیار براساس نسخه تعمیم یافته از تابع تولید کاب داگلاس ساخته شده است. ده شاخص امنیت انرژی را با استفاده از پنج مفهوم امنیت ...  بیشتر  این مطالعه تاثیر امنیت انرژی بر رشد اقتصادی ده کشور منتخب خاورمیانه ای صادرکننده انرژی را بررسی کرده است واین موضوع را با استفاده از شاخص­هایی که با توجه به مفاهیم تبیین و تعریف شده­اند، انجام داده است. مدل معیار براساس نسخه تعمیم یافته از تابع تولید کاب داگلاس ساخته شده است. ده شاخص امنیت انرژی را با استفاده از پنج مفهوم امنیت انرژی از جمله در دسترس بودن، دسترسی(امکان نزدیکی)، قابل قبول بودن، مقرون به صرفه بودن و قابلیت توسعه داشتن، برای مجموعه کل پانل استفاده کرده است. و از روش حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی و همچنین از خطاهای استاندارد تصحیح شده پانل  برای تخمین مدل به منظور استحکام بیشتر نتایج استفاده شده است. بر اساس نتایج این مقاله، فقدان شکاف بین «تولید و مصرف انرژی» بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب صادر کننده انرژی خاورمیانه تاثیر مثبت داشته است. همچنین، «توانایی تامین انرژی ملی»، «ساختار انرژی ملی»، «مصرف انرژی های تجدید پذیر» ، «میزان انتشاردی اکسیدکربن حاصل ازمصرف انرژی های فسیلی» «ثبات سیاسی» و « قیمت نفت» نیز بر رشد اقتصادی کشورهای مزبور تاثیر مثبت داشته است. اما میزان «شدت انرژی» و «نسبت انتشار دی اکسید کربن به تولید ناخالص داخلی» بر رشد اقتصادی آنها تاثیر منفی داشته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.53 M

تأثیرکووید-۱۹ و حکمرانی خوب بر نابرابری‌ درآمدی در کشورهای منتخب صادرکننده نفت

پریسا مقدسی؛ سجاد فرجی دیزجی؛ عباس عصاری آرانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 بهمن 1402

https://doi.org/10.22054/joer.2024.74874.1158

چکیده

  نابرابری درآمدی از جمله مباحث مهم و کلیدی در اقتصاد بوده، که با توجه به کارکرد و پیامدهایی که دارد می‌تواند از طرق گوناگونی بر سلامت افراد تأثیر گذاشته،‌ ثبات و پایداری نظام اجتماعی- اقتصادی را به خطر اندازد. امروزه اکثر کشورها به دلایل مختلفی از نابرابری در توزیع ثروت و درآمد رنج می‌برند. به همین دلیل در این مطالعه به بررسی تأثیر ...  بیشتر نابرابری درآمدی از جمله مباحث مهم و کلیدی در اقتصاد بوده، که با توجه به کارکرد و پیامدهایی که دارد می‌تواند از طرق گوناگونی بر سلامت افراد تأثیر گذاشته،‌ ثبات و پایداری نظام اجتماعی- اقتصادی را به خطر اندازد. امروزه اکثر کشورها به دلایل مختلفی از نابرابری در توزیع ثروت و درآمد رنج می‌برند. به همین دلیل در این مطالعه به بررسی تأثیر شاخص حکمرانی خوب در کاهش اثر کووید-۱۹ بر نابرابری درآمدی با استفاده از داده‌های در دسترس برای 28 کشور صادرکننده‌ی نفتی که صادرات نفتی بیش از 50000 بشکه نفت در روز دارند طی سال‌های۲۰۰۰ تا ۲۰۲1 با استفاده از مدل اقتصادسنجی پانل دیتا پرداخته شده است. نتایج تحقیق گویای این است که نرخ مرگ و میر حاصل از کووید-19 تأثیر مثبت و معناداری بر افزایش نابرابری درآمد در کشورهای نفتی داشته است. از طرفی متغیر حکمرانی خوب*کووید-19 با تأثیر منفی و معنادار بر متغیر ضریب جینی باعث کاهش نابرابری درآمدی شده است. می‌توان به صورت کلی بیان کرد که متغیر حکمرانی خوب در کنترل بیماری های همه‌گیر مانند کووید-19 تأثیر گذار است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 356.23 K

مالیات بر ارزش افزوده و چالش تورم

داود دانش جعفری

دوره 1، شماره 1 ، تیر 1380، ، صفحه 47-56

چکیده

    بیشتر

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 160.3 K

بررسی تأثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر شفافیت گزارشگری مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

امید پورحیدری؛ محمدحسن فدوی؛ میثم امینی نیا

دوره 14، شماره 52 ، فروردین 1393، ، صفحه 85-69

چکیده

  در این مقاله، تأثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر شفافیت گزارشگری مالی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. شاخص­های مورد استفاده برای اجتناب از پرداخت مالیات و شفافیت گزارشگری مالی به ترتیب نرخ مؤثر مالیاتی و کیفیت اقلام تعهدی است. نمونه آماری تحقیق شامل 75 شرکت از شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ...  بیشتر در این مقاله، تأثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر شفافیت گزارشگری مالی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. شاخص­های مورد استفاده برای اجتناب از پرداخت مالیات و شفافیت گزارشگری مالی به ترتیب نرخ مؤثر مالیاتی و کیفیت اقلام تعهدی است. نمونه آماری تحقیق شامل 75 شرکت از شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1380 تا 1389 است. برای آزمون فرضیه تحقیق از رگرسیون حداقل مربعات معمولی برای داده­های ترکیبی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که فعالیت­های برنامه­ریزی مالیاتی، شفافیت گزارشگری مالی شرکت را کاهش می­دهد. به عبارت دیگر، می­توان گفت که فعالیت­های اجتناب از پرداخت مالیات مستلزم پنهان کردن حقایق و معاملات پیچیده است که بر محیط اطلاعاتی شرکت تأثیر منفی می­گذارد و باعث کاهش شفافیت گزارشگری مالی شرکت می­شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 472.46 K

مساعدت الگوهای اقتصادسنجی فصلی در پیش بینی CPI شهر تهران

سید صفدر حسینی؛ علی اسکندری پور

دوره 12، شماره 46 ، مهر 1391، ، صفحه 85-100

چکیده

  این تحقیق برای پیش­بینی شاخص CPIبا استفاده از داده­های سری زمانی صورت گرفته است. الگوی به کار رفته در پیش­بینی الگوی میانگین متحرک هم‌انباشته خودتوضیحی فصلی (SARIMA)و بسط الگوی میانگین متحرک هم‌انباشته خودتوضیحی (ARIMA) است. داده­های سری زمانی در فاصله سال‌های 1381 تا 1388 مربوط به شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در شهر تهران از بانک مرکزی ...  بیشتر این تحقیق برای پیش­بینی شاخص CPIبا استفاده از داده­های سری زمانی صورت گرفته است. الگوی به کار رفته در پیش­بینی الگوی میانگین متحرک هم‌انباشته خودتوضیحی فصلی (SARIMA)و بسط الگوی میانگین متحرک هم‌انباشته خودتوضیحی (ARIMA) است. داده­های سری زمانی در فاصله سال‌های 1381 تا 1388 مربوط به شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در شهر تهران از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اخذ شده است. این داده­ها ابتدا از جنبه‌های مختلف برای سازگاری با مدل مانند ریشه واحد فصلی مورد آزمون قرار گرفت. پس از برازش ، مدل از نظر آماری برای تمام ضرایب رگرسیون خودتوضیحی معمولی و میانگین متحرک معمولی در سطح 1 درصد معنادار شد و پس از تعیین الگوی برتر با استفاده از آن، پیش­بینی مقادیر کوتاه­مدت ماهیانه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در شهر تهران و مقایسه آن با مقادیر واقعی صورت گرفت. شاخص (MAPE) نشان داد، خطای متوسط 68/1 درصد بوده که بیان­کننده قدرت پیش­بینی بالای الگوی برازش شده است و نشان می­دهد که نتایج این الگو می­تواند نقش مهمی را در بهینه­سازی برنامه­های کنترل تورم و کارایی سیاست­های پولی و مالی داشته باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 201.65 K

تعیین کارایی اقتصادی واحدهای تولید کننده کشاورزی (مورد گندم)

شمس اله شیرین بخش؛ شهریار نصابیان

دوره 3، شماره 10 ، دی 1382، ، صفحه 89-108

چکیده

    بیشتر

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 402.67 K

بررسی تأثیر تمرکززدایی مالی بر رشد و توزیع درآمد در مناطق مختلف ایران

مهدی صادقی شاهدانی؛ اکبر کمیجانی؛ محمد هادی زاهدی وفا؛ محمد غفاری فرد

دوره 12، شماره 47 ، دی 1391، ، صفحه 97-122

چکیده

  در مطالعات اقتصادی، نظریه‌های تمرکززدایی مالی در راستای افزایش بهروری و کارایی دولت‌ها و گسترش تعادل و توازن منطقه‌ای مورد توجه قرار گرفته است و آن را به‌عنوان یکی از ابزارهای اساسی گذار به اقتصاد مبتنی‌بر بازار در کشورهای درحال‌توسعه معرفی می‌کنند. تمرکززدایی اداری، مالی و اقتصادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به‌خصوص ...  بیشتر در مطالعات اقتصادی، نظریه‌های تمرکززدایی مالی در راستای افزایش بهروری و کارایی دولت‌ها و گسترش تعادل و توازن منطقه‌ای مورد توجه قرار گرفته است و آن را به‌عنوان یکی از ابزارهای اساسی گذار به اقتصاد مبتنی‌بر بازار در کشورهای درحال‌توسعه معرفی می‌کنند. تمرکززدایی اداری، مالی و اقتصادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به‌خصوص پس از پایان جنگ تحمیلی، به‌عنوان سیاست راهبردی توسعه استان‌های کشور مد نظر قرار گرفت و با ایجاد شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌ها و نظام درآمد ـ هزینه استانی،گام‌های اساسی در جهت گسترش تمرکززدایی در ایران برداشته شد، اما آنچه مد نظر برنامه‌ریزان اقتصادی بوده، بررسی چگونگی تأثیر تمرکززدایی مالی بر رشد اقتصادی و توزیع درآمد در مناطق است که در این مقاله با توجه به تأثیر تمرکززدایی مالی بر توزیع درآمد با استفاده از مدل تعمیم‌یافته سولو اثر مستقیم و غیرمستقیم تمرکززدایی مالی بر رشد اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از آزمون ایستایی داده‌های پانلی، وجود رابطه بلندمدت بین متغیرهای الگو با استفاده از آزمون‌های هم‌جمعی پدرونی و کائو تأیید شد. پس از برآورد الگو با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته (GLS) مشخص شد، طی سال‌های 1386- 1379، تمرکززدایی مالی با دو شاخص تعریف شده (تمرکززدایی از اعتبارات عمرانی ملی و تمرکززدایی از اعتبارات عمرانی تخصیصی به استان)، بر رشد اقتصادی و توزیع درآمد استان‌ها تأثیر مثبت داشته است، به‌طوری که یک درصد افزایش در تمرکززدایی مالی، نرخ رشد اقتصادی را تا سطح 04/0 درصد افزایش می‌دهد. همچنین تمرکززدایی مالی از طریق تأثیر مثبت بر بهبود توزیع درآمد در استان‌ها به‌طور غیرمستقیم بر رشد اقتصادی مناطق اثر می‌گذارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 300.46 K

تاثیر تسهیلات صنعتی بر‌سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت و معدن (در تمام استان‌های کشور)

محمدواعظ برزانی؛ هوشنگ شجری؛ سعید صمدی؛ محمد اکبری گلنگدری

دوره 11، شماره 40 ، فروردین 1390، ، صفحه 97-129

چکیده

  از وی‍ژگی‌های اقتصاد‌ایران به عنوان یکی از اقتصاد­های درحال توسعه، وجود دوگانگی میان مناطق مختلف کشوری می باشد. از جمله اهداف برنامه‌های توسعه کشور، از بین بردن دوگانگی میان استان‌ها و متعادل کردن این مناطق است. به علت وجود منابع و ظرفیت‌های بیکار فراوان، سرعت رشد در مناطق توسعه نیافته بالاتر از مناطق توسعه یافته می باشد، اما ...  بیشتر از وی‍ژگی‌های اقتصاد‌ایران به عنوان یکی از اقتصاد­های درحال توسعه، وجود دوگانگی میان مناطق مختلف کشوری می باشد. از جمله اهداف برنامه‌های توسعه کشور، از بین بردن دوگانگی میان استان‌ها و متعادل کردن این مناطق است. به علت وجود منابع و ظرفیت‌های بیکار فراوان، سرعت رشد در مناطق توسعه نیافته بالاتر از مناطق توسعه یافته می باشد، اما این مناطق باکمبود سرمایه مواجه‌اند. با توجه به این کهتسهیلات بانکی بخش عظیمی از تخصیص منابع مالی کشور است، بنابراین استفاده صحیح از منابع موجود یعنی تبدیل منابع مالی به سرمایه گذاری اهمیت زیادی دارد و نگرش و مدیریت متناسبی را الزام می‌کند. نسبت تخصیص تسهیلات بانکی به تولید ناخالص داخلی در ایران در مقایسه با سایر کشورها، از جمله کشورهای خاورمیانه در حد بسیار پایینی قرار دارد. از طرفی همین نسبت پایین تورم زا است و به توصیه برخی اقتصاددانان باید برای کاهش تورم از میزان تسهیلات کاسته شود. تناقض مطرح شده می تواند به علت توزیع ناکارآمد تسهیلات بانکی در سطح استان­های کشور باشد. در این تحقیق، با طرح این سؤال که " آیا اعطای تسهیلات صنعتی در استان‌های مختلف کشور تأثیرات متفاوتی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنعت و معدن دارد؟" این مسأله مورد بررسی قرار گرفته است. الگوی به کار رفته در تحقیق برگرفته از مدل وای و ونگ و براساس الگوی شتاب انعطاف‌پذیر می باشد که متغیرهای آن از سطح ملی به سطح استانی تعدیل یافته است. فرضیه‌ها با استفاده از روش اقتصاد سنجی داده­های تلفیقی مورد آزمون قرار گرفته و الگوی مورد نظر برای 28 استان با سری زمانی 1378 تا 1383 برازش شده و نتایج آن برای هر استان جداگانه تفسیر شده است. نتایج نشان دادند تأثیر تسهیلات صنعتی بر روی سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنعت و معدن بین استان‌های مختلف یکسان نیست.   

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 801.9 K

بررسی اثرات شوک‌‌های اسمی بر دستمزد واقعی در بخش صنعتی ایران

سمیه خنجری؛ مسعود همایونی فر

دوره 11، شماره 41 ، تیر 1390، ، صفحه 97-110

چکیده

    بیشتر

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 324.35 K

اثر سرریز ریسک دلار ایالات متحده آمریکا بر قیمت نفت

علیرضا شکیبایی؛ عباد تیموری

دوره 12، شماره 45 ، تیر 1391، ، صفحه 99-121

چکیده

  غالباً از دلار ایالات متحده آمریکا در معاملات بین­المللی نفت خام به‌عنوان پول صدور صورت حساب استفاده می­شود. بنابراین، این باور وجود دارد که وقوع نوسان و ریسک در بازار دلار آمریکا، زمینه­ای برای نوسان  قیمت در بازار نفت و به­ویژه انتقال ریسک به این بازار است. زمانی که چشم­انداز بازار دلار ایالات متحده آمریکا امیدبخش به ...  بیشتر غالباً از دلار ایالات متحده آمریکا در معاملات بین­المللی نفت خام به‌عنوان پول صدور صورت حساب استفاده می­شود. بنابراین، این باور وجود دارد که وقوع نوسان و ریسک در بازار دلار آمریکا، زمینه­ای برای نوسان  قیمت در بازار نفت و به­ویژه انتقال ریسک به این بازار است. زمانی که چشم­انداز بازار دلار ایالات متحده آمریکا امیدبخش به نظر نرسد، حجم زیادی پول روانه بازارهای نفت می­شود، بنابراین، قیمت نفت افزایش می­یابد. در نتیجه بعضی فرصت­های سرمایه­گذاری و سفته­بازی برای تاجرانی که واسطه بین بازار نفت و بازار دلار آمریکا هستند، می­تواند به­وجود آید. وجود چنین رابطه­ای بین این دو بازار، ضرورت کنترل و نظارت ریسک مالی بین این دو بازار را ایجاب می­کند. این مقاله از روش نوین در مدیریت ریسک، یعنی روش (VaR) و آزمون علیت گرنجر در ریسک برای آزمون اثر سرریز ریسک بین بازار نفت خام و بازار دلار آمریکا استفاده می­کند. نتایج نشان می­دهند که از منظر ریسک بازار، فعل و انفعال بین بازار نفت خام و بازار دلار ایالات متحده آمریکا قوی نیست. براساس این، اثر سرریز ریسک بین دو بازار کاملاً محدود است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 428.02 K

بخش غیررسمی و ظرفیت مالیاتی از دست رفته (مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد)

محسن رنانی؛ محمد میرزایی؛ شیرین اربابیان

دوره 12، شماره 44 ، فروردین 1391، ، صفحه 99-130

چکیده

  ظرفیت مالیاتی هر منطقه علاوه بر میزان توان پرداخت در بین افراد جامعه به توانایی دولت در دریافت مالیات نیز مرتبط می‌شود. سهم بالای بخش غیررسمی در یک منطقه نشانه مهمی برای عدم کنترل دولت بر فعالیت‌های اقتصادی آن منطقه است. در نتیجه، هرچه سهم بخش غیررسمی در یک منطقه بیشتر باشد، توانایی دولت در دریافت مالیات و در نهایت، ظرفیت مالیاتی ...  بیشتر ظرفیت مالیاتی هر منطقه علاوه بر میزان توان پرداخت در بین افراد جامعه به توانایی دولت در دریافت مالیات نیز مرتبط می‌شود. سهم بالای بخش غیررسمی در یک منطقه نشانه مهمی برای عدم کنترل دولت بر فعالیت‌های اقتصادی آن منطقه است. در نتیجه، هرچه سهم بخش غیررسمی در یک منطقه بیشتر باشد، توانایی دولت در دریافت مالیات و در نهایت، ظرفیت مالیاتی کاهش می‌یابد، اما از سوی دیگر، سهمی از شاغلان بخش غیررسمی از این ویژگی برخوردار هستند که در صورت حمایت به بخش رسمی منتقل شوند (بخش غیررسمی قابل ارتقا) و در نتیجه، تأثیر مثبتی بر ظرفیت مالیاتی جامعه داشته باشند. این مقاله در تلاش است با بررسی سهم بخش غیررسمی قابل ارتقا در استان کهگیلویه و بویراحمد، تأثیر آن را بر افزایش ظرفیت مالیاتی آن منطقه بررسی کند. بررسی ظرفیت مالیاتی از دست رفته به تفکیک بخش‌های عمده اقتصادی استان نشان می‌دهد که تقریباً نیمی از شاغلان بخش غیررسمی استان امکان فعالیت در بخش رسمی را دارند و قابل ارتقا هستند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 387.44 K

عوامل موثر بر تقاضای بیمه اموال توسط بنگاه های اقتصادی

سعید صحت؛ وحید نجفی کلیانی؛ سعید عباس نژاد

دوره 11، شماره 43 ، دی 1390، ، صفحه 99-128

چکیده

    بیشتر

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 348.82 K

محاسبه و تحلیل ریسک اعتباری بخش‌‌های اقتصادی (صنعت، کشاورزی، خدمات و مسکن)

محمد جلودار ممقانی؛ عبدالساده نیسی؛ مهدی گلدانی؛ سعید رحیمیان

دوره 16، شماره 62 ، مهر 1395، ، صفحه 103-135

https://doi.org/10.22054/joer.2016.7024

چکیده

  دهه اخیر برای بخش بانکی و غیرحقیقی اقتصاد ایران، بی‌شک دهه‌ای کم تکرار و مملو از رشد بوده است. شاخص بورس هر از چند گاهی رکورد می‌شکست، موسسات اعتباری یکی پس از دیگری تاسیس می‌شد و بانک‌های مختلف در بالا بردن سود سپرده‌ها رقابت می‌کردند. این مطلب را بگذارید در کنار حباب بی‌سابقه مسکن سال 1385 و 1386 تا دریابیم که بخش‌های حقیقی ...  بیشتر دهه اخیر برای بخش بانکی و غیرحقیقی اقتصاد ایران، بی‌شک دهه‌ای کم تکرار و مملو از رشد بوده است. شاخص بورس هر از چند گاهی رکورد می‌شکست، موسسات اعتباری یکی پس از دیگری تاسیس می‌شد و بانک‌های مختلف در بالا بردن سود سپرده‌ها رقابت می‌کردند. این مطلب را بگذارید در کنار حباب بی‌سابقه مسکن سال 1385 و 1386 تا دریابیم که بخش‌های حقیقی اقتصاد، به ویژه صنعت و کشاورزی در چه شرایطی به سر می‌بردند. تعریف ما از توسعه هر چه باشد و شاخص اندازه‌گیری آن را به هر نحو که تعیین کنیم، این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد که توسعه قابل ‌اتکا، توسعه‌ای است که متوازن بوده و بتواند همه بخش‌های اقتصاد را همگون و متناسب با هم رشد دهد. یکی از پارامترهای مهم در بررسی وضعیت این بخش‌ها، میزان رتبه یا درجه اعتباری است که هرکدام از بخش‌ها توانسته‌اند بر مبنای عملکرد خود در سیستم بانکی و مالی خود ایجاد کنند. بنابراین سنجش ریسک اعتباری این بخش‌ها می‌تواند دید و شهود بسیار خوبی از عملکرد آن‌ها برای سیاستگذاران هر بخش و اقتصاددانان درگیر با موضوع ایجاد کند. در این مقاله بنا داریم با در نظر گرفتن شرکت‌های بورسی و فرابورسی از سال 1384 تا 1393 و به‌صورت فصلی، ابتدا ریسک اعتباری بخش‌های مختلف اقتصاد: «صنعت»، «کشاورزی» و «خدمات و مسکن» را به دست آوریم، سپس به بررسی و تحلیل آن بپردازیم. از نتایج این مطالعه می‌توان به نوسان بالا و رو به افول ریسک اعتباری بخشصنعت، نوسان بالا و رو به رشد بخش خدمات و مسکن و نوسان پایین، اما با متوسط بسیار بالا و روند کاهنده بخش کشاورزی اشاره کرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 806.27 K

معرفی و برآورد دو شاخص جدید نابرابری توزیع درآمد برای ایران: جینی تک پارامتری و آتکینسون - جینی

محمدعلی کفائی؛ حسین نصیری

دوره 10، شماره 39 ، دی 1389، ، صفحه 105-138

چکیده

  کاهش شدت نابرابری درآمدی یکی از اهداف مهم مسئولان اقتصادی کشورهاست. اما سیاستگذاری مناسب در این راستا مستلزم آگاهی دقیق و درست از شدت نابرابری درآمدی است. چون ضریب جینی به عنوان یک شاخص متداول، ضعفهای قابل توجهی دارد، دو شاخص مهم و جدید جینی تک پارامتری و آتکینسون- جینی معرفی شده و ویژگیهای برتر آنها به اختصار بیان میشود که با استفاده ...  بیشتر کاهش شدت نابرابری درآمدی یکی از اهداف مهم مسئولان اقتصادی کشورهاست. اما سیاستگذاری مناسب در این راستا مستلزم آگاهی دقیق و درست از شدت نابرابری درآمدی است. چون ضریب جینی به عنوان یک شاخص متداول، ضعفهای قابل توجهی دارد، دو شاخص مهم و جدید جینی تک پارامتری و آتکینسون- جینی معرفی شده و ویژگیهای برتر آنها به اختصار بیان میشود که با استفاده از دادههای خام بودجه خانوار برای ایران طی سالهای 1376 تا 1386 برآورد خواهدشد. یافتهها بیان میکنند که شدت نابرابری درآمد خانوارهای روستایی بیشتر از شهری است؛ در حالیکه با لحاظ کردن بعد خانوار، شدت نابرابری درآمدی هر فرد روستایی از فرد شهری کمتر بوده و همچنین اگرچه از شدت نابرابری تا سال 1382کاسته شده، ولی دوباره تا سال 1385 افزایش یافته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 927.46 K

اثر مخارج دولت، نقدینگی و ساختار بازار بر توسعه مالی بازار سهام

مهدیه اکبری روشن؛ عباس شاکری

دوره 14، شماره 53 ، تیر 1393، ، صفحه 109-142

چکیده

  هدف از این مطالعه بررسی اثر نقدینگی، مخارج دولت و ساختار بازار بر توسعه مالی بازار سهام است. تجزیه و تحلیل روی داده­های فصلی سال­های 1380 تا فصل سوم 1390، با استفاده از مدل خودرگرسیونی برداری (VAR) صورت گرفته است. نتایج آزمون علیت گرنجر مبتنی‌بر رابطه علی قوی از سمت متغیر شاخص ساختار بازار سهام بر توسعه مالی بازار سهام است. تجزیه و تحلیل ...  بیشتر هدف از این مطالعه بررسی اثر نقدینگی، مخارج دولت و ساختار بازار بر توسعه مالی بازار سهام است. تجزیه و تحلیل روی داده­های فصلی سال­های 1380 تا فصل سوم 1390، با استفاده از مدل خودرگرسیونی برداری (VAR) صورت گرفته است. نتایج آزمون علیت گرنجر مبتنی‌بر رابطه علی قوی از سمت متغیر شاخص ساختار بازار سهام بر توسعه مالی بازار سهام است. تجزیه و تحلیل توابع عکس­العمل ضربه­ای مبتنی‌بر اثر مثبت و معنادار شوک ساختار بازار برای 5 دوره بر شاخص توسعه مالی بوده، اما شوک رشد نقدینگی و رشد مخارج دولت اثر معناداری بر توسعه مالی ندارند. نتایج تجزیه واریانس مبتنی‌بر آن است که اثر شوک ساختار بازار در بلندمدت 48 درصد از واریانس خطای پیش­بینی شاخص توسعه مالی بازار را توضیح و شوک خود متغیر 42 درصد از واریانس خطای پیش­بینی خود را توضیح می­دهد. دو متغیر رشد مخارج دولت و رشد نقدینگی اثر معناداری ندارند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 476.6 K

بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر تجارت ایران: کاربردی از مدل جاذبه

محمدتقی ضیائی بیگدلی؛ الهام غلامی؛ فرهاد طهماسبی بلداجی

دوره 13، شماره 48 ، فروردین 1392، ، صفحه 109-119

چکیده

  هدف اصلی این مقاله بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر تجارت دوجانبه ایران با 30 شریک تجاری آن طی دوره 1386-1352، است. بدین منظور، مدل جاذبه تعمیم‌یافته با روش داده‌های تابلویی، در دو حالت با لحاظ و بدون لحاظ تحریم برآورد شده است. نتایج حاصل از برآورد بیان‌کننده این است که تحریم اثری منفی، اما کوچک بر تجارت ایران و شرکای تجاری آن دارد، به‌طوری ...  بیشتر هدف اصلی این مقاله بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر تجارت دوجانبه ایران با 30 شریک تجاری آن طی دوره 1386-1352، است. بدین منظور، مدل جاذبه تعمیم‌یافته با روش داده‌های تابلویی، در دو حالت با لحاظ و بدون لحاظ تحریم برآورد شده است. نتایج حاصل از برآورد بیان‌کننده این است که تحریم اثری منفی، اما کوچک بر تجارت ایران و شرکای تجاری آن دارد، به‌طوری که چنانچه تحریم از سوی شرکای تجاری ایران اعمال شود، تجارت دوجانبه آن با شرکای تجاری تنها به اندازه 089/0 درصد کاهش خواهد یافت. بنابراین، اثر منفی تحریم‌های اقتصادی بر تجارت ایران با شرکای تجاری قابل اغماض است

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 193.99 K

تحلیل ساختاری مقایسه سطوح بهینه سرمایهگذاری و تولید نفت در قراردادهای بالادستی بیع متقابل مشارکت در تولید و قرارداد نفتی ایران

محمدمهدی عسکری؛ محمد شیریجیان؛ علی طاهری فرد

دوره 15، شماره 58 ، مهر 1394، ، صفحه 111-158

چکیده

  قرارداهای مشارکت در تولید(PSC)، بیع متقابل(BBC) و اخیراً نفتی ایران(IPC) به‌منزله سه رقیب در حوزه بالادستی صنعت نفت و گاز کشور ‌به‌شمار می‌روند. از این رو تصمیم‌گیران این حوزه در فرآیند انتخاب قرارداد مطلوب از میان این  سه قرارداد مجموعهای از شرایط فقهی، قانونی و اقتصادی را در بررسیهای خود درنظر میگیرند. در این مقاله با هدف تبیین ظرفیت‌های ...  بیشتر قرارداهای مشارکت در تولید(PSC)، بیع متقابل(BBC) و اخیراً نفتی ایران(IPC) به‌منزله سه رقیب در حوزه بالادستی صنعت نفت و گاز کشور ‌به‌شمار می‌روند. از این رو تصمیم‌گیران این حوزه در فرآیند انتخاب قرارداد مطلوب از میان این  سه قرارداد مجموعهای از شرایط فقهی، قانونی و اقتصادی را در بررسیهای خود درنظر میگیرند. در این مقاله با هدف تبیین ظرفیت‌های اقتصادی این سه قرارداد نسبت به یکدیگر و برمبنای روش بهینه‌سازی ایستا، آنها را از منظر دو مؤلفه اقتصادی مهم سطح سرمایه‌گذاری و تولید بهینه نفت مقایسه کرده و در نهایت اولویت‌بندی می‌کنیم. سرانجام برمبنای رویکرد ساختاری نتیجه می‌گیریم که قراردادهای بالادستی مشارکت در تولید، نفتی ایران و بیع متقابل از نظر سطح سرمایه‌گذاری بهینه به ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند و از نظر سطح تولید بهینه نیز در صورت مشارکت بیشتر بخش خصوصی و دخالت کمتر دولت میزبان می‌توانند به ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم قرار گیرند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 761.51 K

بررسی ارتباط بین نامیزانی نرخ ارز حقیقی و واردات کالاهای واسطه‌ای ـ سرمایه‌ای و مصرفی در ایران

تمیور محمدی؛ علی حسین نبی زاده

دوره 13، شماره 51 ، دی 1392، ، صفحه 113-149

چکیده

  بی‌ثباتی نرخ ارز و انحراف آن از مسیر تعادلی یکی از مهم‌ترین متغیر‌های اقتصادی است. مطالعات نظری و همچنین شواهد تجربی نشان می‌دهند که انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی آن  و نوسانات آن به‌طور بالقوه می‌تواند بر تجارت (واردات و صادرات) تولید و سرمایه‌گذاری (داخلی و خارجی) تأثیرگذار باشد. بدین منظور در این تحقیق به بررسی رابطه بین نامیزانی ...  بیشتر بی‌ثباتی نرخ ارز و انحراف آن از مسیر تعادلی یکی از مهم‌ترین متغیر‌های اقتصادی است. مطالعات نظری و همچنین شواهد تجربی نشان می‌دهند که انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی آن  و نوسانات آن به‌طور بالقوه می‌تواند بر تجارت (واردات و صادرات) تولید و سرمایه‌گذاری (داخلی و خارجی) تأثیرگذار باشد. بدین منظور در این تحقیق به بررسی رابطه بین نامیزانی نرخ ارز حقیقی و واردات کالاهای واسطه‌ای ـ سرمایه‌ای و مصرفی  طی دوره 1390 -1353 پرداخته شده است. در این مطالعه نرخ ارز حقیقی تعادلی با استفاده از روش نرخ ارز  تعادلی رفتاری برآورد و همچنین با استفاده از روش واریانس شرطی خودرگرسیونی به برآورد بی‌ثباتی (نااطمینانی) نرخ ارز پرداخته شده است و در نهایت، با استفاده از الگوی حداقلمربعاتکاملاً اصلاح شده برآورد اثرات متغیرهای یادشده بر واردات کشور در دو گروه کالاهای مصرفی و کالاهای واسطه‌ای ـ سرمایه‌ای مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه نشان می‌دهد، نرخ ارز حقیقی در ایران به‌طور پایدار از مسیر تعادلی خود دارای انحراف است.                                                                                                      nbtek@yahoo.com.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 633.58 K