جعفرزاده, امیر, شاکری, عباس, مومنی, فرشاد, عبدلی, قهرمان. (1393). همکاری بین صادرکنندگان گاز منطقه خزر در صادرات گاز به اروپا با نگاه بر ملاحظات محیط زیستی در چهارچوب نظریه بازی. پژوهشنامه اقتصادی, 14(55), 1-40.
امیر جعفرزاده; عباس شاکری; فرشاد مومنی; قهرمان عبدلی. "همکاری بین صادرکنندگان گاز منطقه خزر در صادرات گاز به اروپا با نگاه بر ملاحظات محیط زیستی در چهارچوب نظریه بازی". پژوهشنامه اقتصادی, 14, 55, 1393, 1-40.
جعفرزاده, امیر, شاکری, عباس, مومنی, فرشاد, عبدلی, قهرمان. (1393). 'همکاری بین صادرکنندگان گاز منطقه خزر در صادرات گاز به اروپا با نگاه بر ملاحظات محیط زیستی در چهارچوب نظریه بازی', پژوهشنامه اقتصادی, 14(55), pp. 1-40.
جعفرزاده, امیر, شاکری, عباس, مومنی, فرشاد, عبدلی, قهرمان. همکاری بین صادرکنندگان گاز منطقه خزر در صادرات گاز به اروپا با نگاه بر ملاحظات محیط زیستی در چهارچوب نظریه بازی. پژوهشنامه اقتصادی, 1393; 14(55): 1-40.
همکاری بین صادرکنندگان گاز منطقه خزر در صادرات گاز به اروپا با نگاه بر ملاحظات محیط زیستی در چهارچوب نظریه بازی
1دانشجوی دکترای اقتصاد نفت و گاز دانشگاه علامه طباطبائی
2استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
3استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
4دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
چکیده
یکی از مه مترین مناطق غنی به لحاظ ذخایر گاز طبیعی، منطقه معروف به کشورهای حاشیه دریای خزر 1 است که شامل سه کشور مهم برای صادرات گاز، یعنی ایران، ترکمنستان و آذربایجان م یشود. یکی از اهداف مهم و اصلی سه کشور یادشده حضور در بازارهای جهانی گاز است. برای صادرات گاز این منطقه، دو خط لوله به نا مهای خط لوله ترانس خزر و خط لوله نابوکو با هدف ارسال گاز از داخل کشورهای یادشده به اروپا در حال اجرا است. از آنجا که روند مصرف گاز طبیعی کشورهای اروپایی در سا لهای اخیر همواره در حال افزایش بوده و از وابستگی زیاد به واردات گاز از روسیه رنج م یبرد، منطقه خزر برای اروپا بسیار مهم تلقی م یشود. در مقاله حاضر در چهارچوب نظریه بازی همکارانه، سعی در بررسی رفتار استراتژیک کشورهای یادشده در خصوص صادرات گاز به اروپا م یشود. از آنجا که یکی از مسایل مهم در خصوص پروژه خط لوله ترانس خزر، ملاحظات محیط زیستی این پروژه است، باید از روشی استفاده شود که بتواند آثار جانبی تشکیل ائتلا فهای مختلف را در باز یهای همکارانه در نظر بگیرد. به همین دلیل از روش ماسکین استفاده شده است. براساس نتایج ب هدست آمده، صادرات مستقیم گاز به اروپا برای هر سه کشور ایران، ترکمنستان و آذربایجان گزینه مناسبی نیست، اما در صورت صادرات گاز از طریق نابوکو، در مقایسه با ترانس خزر منافع بیشتری عاید سه کشور خواهد شد. همچنین براساس نتایج ب هدست آمده از مقاله مشخص م یشود که اثر محیط زیستی موجب عدم تشکیل ائتلاف در راستای صادرات از خط لوله ترانس خزر م یشود. با توجه به اینکه ب هصرف هترین راه ممکن برای صادرات گاز به اروپا، صادرات گاز ترکمنستان و آذربایجان از طریق ایران به ترکیه و اروپا است - که مشکلات محیط زیستی نیز ب هوجود نم یآورد - ازای نرو، ایران م یتواند برای افزایش توان استراتژیک خود، نسبت به ارسال گاز این دو کشور از طریق خاک خود اقدام کند.
منابع الف- فارسی مطالعات ،« بررسی امکان حذف ایران از خط لوله نابوکو » ،( بهروزی فر، مرتضی ( 1390 . اقتصاد انرژ ، ی سال هشتم ، شماره 28 تحلیل سیاست صادرات گاز به کشورهای « ، ( جعفرزاده، امیر و عبدالساده نیسی ( 1391 فصلنامه اقتصاد محیط زیست و ،« هند و پاکستان در چهارچوب نظریه بازی ها . انرژ ، ی شماره 2
منافع ملی و سیاست های بهره برداری از منابع نفت و گاز » ،( درخشان، مسعود ( 1382 . مجله مجلس و پژوه ، ش سال نهم، شماره 34 عبدلی، قهرمان ( 1392 )، نظریه باز یها و کاربردهای آن ( باز یهای اطلاعات ناقص، تکاملی و همکارانه)، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی. مصلح، کامران و دیگران ( 1387 )، استفاده بهینه از منابع گازی در ایرا ، ن تهران، مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش ها. ب - انگلیسی Muthoo, A. (1999), Bargaining Theory with Applications, Cambridge University Press. van den Nouweland, A. (2005), Models of Network Formation in Cooperative Games. Cambridge University Press. Agayev, Z. and Z. Schneeweiss (2012), “Nabucco West Selected As Potential Route for Azeri Gas”. Retrieved July 15, 2012, from Bloomberg.com: http://www.bloomberg.com/news/ 2012-06- 28/nabucco-west-selected-as-potentaial-route-for-azeri-gas.html Aseeva, A. (2011), “EU-Russia Energy Relations: the Role of International Law from Energy Investment and Transit Perspective”. Geneve: Institut Europeen De L'université De Genéve. Barysch, K. (2010), “Should the Nabucco Pipeline Project be Shelved?” Transatlantic Academy Paper Series. BP (2014), BP Statistical Review of World Energy. BP Rodica, Branzei, Dinko Dimitrov and Stef Tijs (2005), Models in Cooperative Game Theory: Crisp, Fuzzy and Multichoice Games, Springer. Energy Loss Database, Willis (A Global Risk Advisor, Insurance and Reinsurance Broker).
http://www.cbsnews.com/BP Stock Looks Cheap After Spill Leads to Panic Selling. http://www.ft.com/cms/s/0/38b246ba-6bb9-11e3-85b1-00144feabdc0. html#axzz3Dr9fHyUc Hubert, Franz and S. Ikonnikova (2004), “HoldUp, Multilateral Bargaining, and Strategic Investment: The Eurasian Supply Chain for Natural Gas”. Humboldt University Discussion Paper. Hubert, Franz and Ekaterina Orlova (2012), “Competition or Countervailing Power for the European Gas Market”, Working Paper. Segal, I. (2003), “Collusion, Exclusion and Inclusion in Random- Order Bargaining”. Review of Economic Studies, Vol. 70, pp 439- 460. IEA (2013), World Energy Outlook Ikonnikova, Svetlana (2005), “Coalition Formation Barganing and Investment in Network with Externalities: Analysis of the Eurasian Gas Supply Netwotk”, MPRA Paper, No. 915. Castro, J., D. Gomez and J. Tejada (2009), “Polynomial Calculation of the Shapley Value Based on Sampling”. Computers & Operations Research, vol. 36(5), pp 1726-1730. Stern, J. (2007), “Gas-OPEC: A Distraction from Important Issues of Russian Gas Supply to Europe”. Oxford Energy Comment. Nash Jr, J. F. (1950), “The bargaining problem”. Econometrica, Vol. 18(2), pp 155-162. Osborne, Martin J. and Ariel Rubinstein (2011), A Course in Game Theory, MIT Press. Maskin, Erik (2003), “Coalitional Bargaining with Externalities”, Keynote lecture for the European Economic Association Conference 2003, Stockholm.
Millison, Dan (2006), “Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan (-India) Natural Gas Pipeline Project”, P.E. ADB South Asia Energy Division ADB South Asia Energy Division November. Munawar, Ahmad (2003), Gas Infrastructure Augmentation and Long Term Planning, Managing Director, SUI Southern Gas Company Limited, Karachi. Oil and Gas Journal’s Annual Pipeline Economics Special Report 2013. Pirani Simon & Others (2014), What the Ukraine Crisis Means for Gas Markets, Oxeford University. Shapley , L. A. (1953), “Value for N-Person Games”. In H. Kuhn and A. Tucker, Contribution to the Theory of Games II, Page 307. Princeton University Press. Shapley, L. and M. Shubik (1969), “On Market Games”, Journal of Economic Theory, Vol. 1, pp 9-25. Tsolova, Tsvetelia and Henning Gloystein (2013). “Nabucco pipeline Boosts Prospects with Azeri Deal”. Reuters. Retrieved 15 March 2013.