پژوهشنامه اقتصادی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تفاهم نامه همکاری

داوران 1398

داوران 1399

داوران 1400

عوامل موثر بر همگرایی اقتصادی در کشورهای منطقه شرق آسیا (2012- 1980) با تأکید بر نقش ژاپن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مطالعات ژاپن، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران

چکیده

منطقه‌گرایی و اجرای سیاست‌های اقتصادی هماهنگ میان کشورهای دارای ویژگی‌های مشترک فرهنگی، سیاسی و تاریخی، یکی از راهکارهای عملی برای کشورهای دیرگرونده به جرگه توسعه اقتصادی است که گاه موفقیت‌های چشمگیری را نیز برای اقتصاد کشورهای عضو به همراه داشته  است. کشورهای شرق آسیا در چند دهه اخیر نمونه جالب توجهی از سیاستگذاری در قالب منطقه را ارائه داده و موفقیت‌های بی بدیلی را نیز کسب کرده‌اند. تسری رشد بالای اقتصادی در میان این کشورها در نیم قرن اخیر، نظر بسیاری از محققان را به مطالعه مدل رشد اقتصادی این کشورها و شناخت نحوه مدیریت و برنامه‌ریزی آنها جلب کرده است. در مطالعه حاضر تلاش شده تا ضمن بررسی وضعیت همگرایی در میان 15 کشور شرق آسیا در طول سال‌های 2012- 1980 عوامل موثر بر ایجاد این همگرایی شناسایی شود. نتایج آزمون فرضیه حاکی از تأیید همگرایی مطلق بتا و فرضیه همگرایی سیگما در کل منطقه در دوره مورد بررسی است. به  منظور شناخت کامل‌تر از وضعیت همگرایی در میان کشورهای منطقه، فرضیه همگرایی بتا و سیگما بین کشورهای مورد مطالعه و میانگین منطقه مورد آزمون قرار گرفت. نتیجه نشان می‌دهد که GDp سرانه ژاپن نسبت به میانگین منطقه واگرا بوده، اما کشورهای هنگ‌کنگ، کره جنوبی و سنگاپور دارای همگرایی شرطی و کشورهای برونئی، چین، اندونزی، مالزی، تایلند، کامبوج، لائوس و ویتنام دارای همگرایی مطلق نسبت به میانگین منطقه هستند. این نتیجه، حکایت از اختلاف معنادار GDp سرانه سه کشور هنگ‌کنگ ، کره جنوبی و سنگاپور با GDp سرانه متوسط منطقه است. بررسی همگرایی کشورهای فوق با ژاپن نیز حاکی از آن است که همه کشورها بجز سه کشور ماکائو، برونئی و مغولستان با ژاپن دارای همگرایی مطلق هستند. مطالعه سیاست‌های اقتصادی این کشورها نشان می‌دهد که همگرایی میان این کشورها به خاطر افزایش وابستگی صنایع آنها طی سال‌های 2005- 1985 ایجاد شده است. این وابستگی که در چارچوب «الگوی توسعه به شیوه پرواز غازهای وحشی» قابل تبیین است با پذیرش پیمان پلازا در سال 1985 و همچنین افزایش دستمزدها در ژاپن از ابتدای دهه 1980 آغاز شد. به همین دلیل، در بخش دوم با استفاده از مدل جاذبه تعمیم‌یافته عوامل موثر بر صادرات دو جانبه کشورها در طول سالهای 2012- 1988 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مدل ضمن تایید اهمیت متغیرهایی مانند جمعیت و تولید ناخالص داخلی کشورها، نشان داد که صادرات کل کشورها نسبت به هم نیز تأثیر معناداری بر توسعه صادرات دو جانبه داشته است.

کلیدواژه‌ها

مراجع
احسانی، محمدعلی و امید رنجبر (1386)، «آیا سازمان کنفرانس اسلامی یک باشگاه همگرایی است؟ (تحلیل داده‌های مقطعی و سری زمانی)»، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، صص 24-1.
رحیمی بروجردی، علیرضا (1385)، همگرایی اقتصادی، ترتیبات تجاریمنطقه­ایو بازارهای مشترک، انتشارات سمت، تهران.
شکیبایی، علیرضا و حسن شاه­سنایی (1391)، «بررسی همگرایی اقتصادی و همزمانی چرخه‌های تجاری شانگهای»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال دوازدهم، شماره سوم، صص 105-89.
شکیبایی، علیرضا و فاطمه کبری (1388)، «همگرایی اقتصادی در آسیای جنوب غربی»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 53، صص 47-23.
 شکیبایی، علیرضا و سعید مریم (1391)، «اثر بحران مالی 2007-2009 بر همگرایی تجاری کشورهای توسعه یافته»، مجله اقتصاد و توسعه، سال نوزدهم، دوره جدید، شماره 4، صص 98-75.
کالیر، پل و دیوید والر (1383)، جهانی شدن، رشد و فقر، ترجمه غلامحسین فیروزفر، انتشارات موسسه آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران.
مکیان، سید نظام الدین و سمانه خاتمی، (1390)، «بررسی همگرایی اقتصادی کشورهای منطقه (2008-1980)»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال یازدهم، شماره 3، صص 135-157.
مهرآرا، محسن، حمید ابریشمی و سید محمدهادی سبحانیان (1390)، «اثرات غیرخطی رشد اقتصادی بر رشد مصرف انرژی در کشورهای عضو اوپک و کشورهای بریک با استفاده از روش حد آستانه»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال شانزدهم، شماره 49، صص 204-177.
نقی‌زاده، محمد (1376)، به سوی قرن 21، اقتصاد ژاپن و توسعه اقتصادی کشورهای آسیایی، چاپ اول، شرکت سهامی انتشار، تهران.
نقی­زاده، محمد (1384)، مبانی تفکرات اقتصادی و توسعه ژاپن، چاپ اول، شرکت سهامی انتشار، تهران.
وثوقی، سعید، تاج محمد شاه­منصوری، محمود شاهسواری و عماد رایان­پور (1390)، «امکان‌سنجی ایجاد ترتیبات تجاری منطقه‌ای بین ایران و کشورهای منطقه آسیای مرکزی»، فصلنامه پژوهش­های بازرگانی، شماره 600، صص 163- 135.
Akamatsu, Kaname(1962), “A Historical Pattern of Economic Growth in Developing Countries”, The Developing Economies, Preliminary Issue(1),March-Auguest
Anderson, E. James (1979), “A Theoretical Foundation for the Gravity Equation” ,The American Economic Review, Vol.69,No.1, 106-116.
Ashrafzadeh, Seyyed Hamid Reza (2005), “Economic Integration of Developing Countries: Application of Gravity Model with Panel Data GMM Method and Convergence”, Quaterly Iranian Economic Research, No. 36, pp. 1-28.
Barro, RJ and Sala-i-Martin, X (1991), ”Convergence Across States and Regions”, Brooking Papers, pp. 107-181.
Bernard, Andrew and Steven N.Durlauf(1996), “Interpreting Test of the Convergence Hypothesis”, Journal of Econometrics, Vol. 71, pp. 161-173.
Carlo, Filippini and Vasco Molini (2003), “The Determinants of East Asian Trade Flows: A Gravity Equation Approach”, Journal of Asian Economic, Vol. 14, pp. 695-711.
Chowdhury,K (2005), “What is Happening to Per Capita GDP in the ASEAN Countries”, Applied Econometrics and International Development , vol.5.
Daisuke, Hiratsuka and Kimura Fukunari (2008), East Asia’s Economic Integration, Progress and Benefit, Palgrave Macmillan, IDE-JETRO.
Deardorff , Alan (1998), The Regionalization of the World Economy, “Determinants of Bilateral Trade: Does Gravity Work in a Neoclassical World, University of Chicago Press (p. 7 - 32)
Guetat, Imene and S. Francisco (2006), “Income Convergence within the MENA Countries: A Panel Unit Root Approach”, The Quarterly Review of Economics and Finance, Vol 46, No. 653-852.
Hunag, Xiaoming (2005), The Rise and Fall of the East Asian Growth System 1951-2000, Rutledge Curzon.
Japan External Trade Organization (2013), Asian International Input-Output Table 2005, Institute of Developing Economies, Japan.
Kohama, Hirohisa (2003), External Factors for Asian Development, Japan Institute of International Affairs, ASEAN Foundation.
Kojima, Kiyoshi( 2000), “The Flying Geese Model of Asian Economic Development: Origin, Theoretical Extensions, and Regional Policy Implications”, Journal of Asian Economics, Vol. 11, No. 4, pp. 375-401
Li, Qing and David Papell (1999), “Convergence of International Output Time Series Evidence for 16 OECD Countries”, International Review of Economics and Finance, Vol. 8, pp. 267-280.
Martinez-Zarzoso, Inmaculada, Felicitas Nowak- Lehmann D. (2003), “Augmented Gravity Model: An Empirical Application to Mercosur-European Trade Flows”, Journal of Applied Economics, Vol. 6, No. 2, pp. 291-316.
Okita, Sabro (1985), “The Flying Geese Pattern of Development”, Report of the Fourth Pacific Economic Cooperation Conference, (pp.18-29), Seoul, Korea, April 29 -May 1.
Park, Yung Chul (2006), Economic Liberalization & Integration in East Asia A Post- crisis Paradigm, Oxford University Press.
World Bank (2013), World Development Indicators Database:.
www.wits.worldbank
پژوهشنامه اقتصادی
دوره 15، شماره 57 - شماره پیاپی 2
تیر 1394
صفحه 39-74
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 01 آذر 1394
  • تاریخ پذیرش: 01 آذر 1394
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار