نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز

2 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

چکیده

هدف اصلی این مقاله بررسی اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز بر تولید واقعی و  قیمت در ایران است. طبق نظریه نیوکینزینها، اثرات شوک‌ها بر روی متغیرهای کلان اقتصادی به صورت نامتقارن می‌باشد، در حالی که دیدگاه نیوکلاسیکها این فرضیه را رد می‌کند. برای بررسی اثرات شوک‌های نرخ ارز، در مرحله اول؛ با استفاده از فیلتر هودریک-پرسکات، شوک‌ها را به صورت شوک‌های پیش بینی شده و پیش بینی نشده نرخ ارز نیز، شوک‌های مثبت و منفی نرخ ارز تجزیه می‌کنیم و در مرحلة بعد آنها را بر روی تولید واقعی و قیمت، رگرس می‌نماییم.
نتایج برآورد، حاکی از اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز بر تولید واقعی و قیمت است و شوک‌های پیش بینی شده و پیش بینی نشده نرخ ارز به صورت متفاوت از هم بر روی تولید واقعی و سطح قیمتها تأثیر می‌گذارد؛ بطوری که شوک‌های پیش بینی شده نرخ ارز بیشتر از شوک‌های پیش بینی نشدةآن، تولید واقعی را دچار نوسان می‌کند. در مورد قیمت نیز عکس این حالت مصداق دارد. همچنین نتایج این مطالعه در مورد اثرات شوک‌های مثبت و منفی نرخ ارز بر روی تولید واقعی و قیمت به این واقعیت منتهی می‌شود که شوک‌های منفی نرخ ارز، تولید واقعی را بیشتر از شوک‌های مثبت آن تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ در حالی که شوک‌های مثبت نرخ ارز روی قیمت بیشتر، تأثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها

1. ادواردز، سباستیان.مشکل تنظیم نرخ ارز در کشورهای درحال توسعه. ترجمه اسداله فرزین وش، تهران: موسسه تحقیقات پولی و بانکی،1373.
2. اسلاملوئیان، کریم.«بررسی تکانه های نرخ ارز رسمی بر اضافه قیمت بازار سیاه ارز در ایران: یک الگوی دو مرحله ای».فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، دانشگاه علامه طباطبایی، سال ششم، شماره 19(تابستان 1383).
3. بهمنی اسکویی، محسن.اثرات کلان اقتصادی کاهش ارزش خارجی ریال، سومین کنفرانس سیاستهای پولی و ارزی. تهران، مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی،(1372).
4. برانسون،ویلیام. تئوری و سیاستهای اقتصاد کلان. ترجمه عباس شاکری، تهران: نشر نی، 1373.
5. پدرام، مهدی. «بررسی تأثیر کاهش نرخ ارز واقعی بر سطح تولید در ایران طی سالهای 1358-1375».رساله دکتری اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی(1377).
6. رحیمی بروجردی، علیرضا.نظام ارزی مطلوب و نرخ واقعی ارز در مدلهای مالیه بین المللی. تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی1379.
7. خاوری نژاد، ابوالفضل.«بررسی نرخ واقعی ارز در اقتصاد ایران».پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، 1373.
8. ختایی، محمود و دانش جعفری، داوود. «بررسی اثرات تکانه های تولید، سطح قیمتها، ارز و پول در نوسانهای اقتصاد کلان: رهیافت خود رگرسیون برداری ساختاری».مجله برنامه و بودجه، سال هفتم، شماره75،(شهریور و مهر 1381).
9. ختایی، محمود و غربالی، یونس. «بررسی رابطه پویا میان نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی در اقتصاد ایران».مجله برنامه و بودجه، سال نهم، شماره 84 (فروردین و اردیبهشت، 1383).
10. جعفری، مهدی.«تأثیر نرخ واقعی ارز بر رشد اقتصادی».پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، (1378).
11. چاوش باشی، فرزانه. «بررسی اثرات نوسانات نرخ ارز بر تورم در ایران:1349-1378». پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، (1380).
12. عزیزی، فیروزه.«تبیین و پیش بینی شکاف تورم و فرایند تعدیل آن بر اساس نظریه عدم تعادل() مورد ایران».رساله دکتری، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، (1379).
13. غربالی مقدم، یونس.«بررسی رابطه علی پویا بین نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی در اقتصاد ایران».پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، (1381).
14. سیدان، کامبیز.«اثر افزایش نرخ ارز در بازار آزاد بر تورم».پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد،  دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، (1374).
15. شاهرودی، محمد.«بررسی عوامل مؤثر بر ادوار تجاری در اقتصاد ایران(1338 تا 1380)».پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، (1383).
16. گجراتی، دامودار. مبانی اقتصاد سنجی. ترجمه دکتر حمید ابریشمی، جلد دوم، تهران: نشر دانشگاه تهران، 1378.
17. گزارش اقتصادی و تراز نامه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سالهای مختلف.
18. قاسملو، خلیل.«بررسی تأثیر انحراف نرخ واقعی ارز از سطح تعادلی بر متغیرهای کلان اقتصادی».پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی، (1377).
19. فرشادفر، زهرا. «پیش بینی نرخ ارز با استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی».پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، (1383).
20. نصر اصفهانی، رضا و یاوری، کاظم.«عوامل اسمی و واقعی مؤثر بر تورم در ایران- رهیافت خود رگرسیون برداری(VAR)».فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، سال پنجم، شماره 16، (پاییز 1382).
21. نظیفی، فاطمه. «تأثیرات نامتقارن تکانه‌های اسمی (پولی) بر تولید». رساله دکتری، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، (1380).
22. نوفرستی،محمد.ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی.تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1378.
 
23. Bahmani, Mohsen. "Real and Nominal Effective Exchange Rate for 22 LDCS: 1971:1-1990:4"., Applied Economics, No. 27, (1995), pp.591-604.
 
24. Bahmani, Mohsen. "Are Devaluation Contractionary in LDCS?"., Journal of Economic Development, (June 1991).
 
25. Cooper, Richard N. Currency Devaluation in Developing Countries, Essays in International Finance, Vol 86, International Section, Princton University, (1971).
 
26. Cover, James P. "Asymmetic Effects of Positive and Negative Money Supply Shocks"., Quartaerly Journal of Economcs, Vol. 107, No.4, (1992), pp. 1261-82.
 
27. Diaz-Alejandro Carlos, F. "A Note on the Impact of Devaluation and Redistributive Effect"., Journal of Political Economy, Vol. 71, (1963),
pp. 577-580.
 
28. Guitian M. "The Effect of Changes in the Exchange Rate on Output, Price and the Balance of Payments"., Journal of International Economics, Vol. 6, (1976), pp.65-74.
 
29. Gylfson T. and Michael Schmid, "Does Devaluation Cause Stagflation?"., Canadian Journal of Economics, Vol. XVI, (1982).
 
30. Hirschman, Alberta O. "Devaluation and the Trade Balance: a Note"., Review of Economics and Statistics, Vol. 31, (1949), pp.50-53.
 
31. Hodrick, Robert J. & Edward C. Prescott. "Postwar U.S. Business Cycle: An Empirical Investigation"., Journal of Money, Credit and Banking, Vol. 29, (February, 1998).
 
32. Kandil, Magda. "The Asymmetric Effect of Exchange rate fluctuation:Theory and Evidence from Developing Countries"., IMF Working Paper, (2000).
 
33. Kandil, Magda. "Asymmetric Nominal Flexibility and Economic Fluctuation"., Southern Economic Journal, Vol.61, No.3, (1995), pp.680-690.
 
34. Kandil, Magda and Ida Aghdas Mirzaie. "The Effects of Exchange Rate Fluctuation on Output and Prices: Evidence from Developing Countries"., IMF Working Paper, (2003).
 
35. Karras, G. "Why are the Effects of Money-Supply Shocks Asymmetric? Convex Aggregate Supply or Pushing on a String?"., Journal of Macroeconomics, 18(4), (1996), pp. 605-619.
 
36. Krugman, P.  and Taylor. "Contractionary Effect of Devaluation"., Journal of International Economics, Vol. 18, (1969), pp.445-456.
 
37. Meda, James, E. "The Theory of Macroeconomic Shocks in a Basic Equilibrium Framework"., IMF Staff Papers, Vol. 39(4), (1951), pp. 855-89.
 
38. Mendoza, E. G. "The Effect of Macroeconomics Shocks in a Basic Equilibrium Framework"., IMF Staff Papers, Vol. 39(4), (1992), pp. 855-89.
 
39. Rhee, Wooheon. "Asymmetric Effects of Money on Inflation: Evidence From Korean Data"., International Economic Journal, No. 4, (Winter 1995).
 
40. Solimano, Andres. "Contractionary Devaluation in the Southern Cone- the Case of Chile"., Journal of Development Economics, Vol. 23, (1986), pp.115-130.