نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد- دانشگاه علامه طباطبائی

2 عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

مفهومرقابت‌مندی از جنبه‌های خرد و کلان قابل بررسی است. مطالعه حاضر در مفهوم رقابت‌مندی به چند نکته توجه دارد؛ اول اینکه این مفهوم در سیر تکوینی نظریات مزیت نسبی و مزیت نسبی پویا در جهان امروز مورد توجه اقتصاددانان تجارت قرار گرفته است؛ دوم در اغلب مطالعات، شاخصهای ترکیبی رقابت‌مندی، بر اساس عوامل تعیین‌کنندة آن دسته‌بندی شده‌اند، لیکن در این مطالعه علاوه بر توجه به عوامل تعیین‌کننده، به این موضوع نیز توجه شده که شاخصهای فوق بر کدامیک از مؤلفه‌های تابع تولید تأثیر می‌گذارند؛ زیرا رویکرد اصلی این مطالعه مبنی بر این است که عوامل رقابت‌مندی از طریق مؤلفه‌های تابع تولید منجر به رقابت‌مندی ملی و در نهایت رشد اقتصادی خواهد شد. از این رو در این مطالعه ابتدا به مرور مختصری از نظریه‌های مزیت نسبی، مزیت نسبی پویا و مزیت رقابتی پرداخته شده؛ سپس تعاریف مختلفی از رقابت‌مندی ارائه می‌شود و پس از آن با مرور مطالعات تجربی در مورد رقابت‌مندی، شاخصهای رقابت‌مندی کار، سرمایه و تکنولوژی را معرفی کرده و با روش تاکسونوی عددی برای 57 کشور جهان طی دوره
2003- 1995  شاخصهای مذکور محاسبه می‌شود. شایان ذکر است که کشور ایران در هیچ‌یک از مطالعات انجام شده از رقابت‌مندی در سطح جهان وجود نداشته و برای این کشور محاسبه‌ای وجود ندارد.

 در این مطالعه رتبة کشور ایران در شاخصهای معرفی شدة محاسبه و جایگاه رقابت‌مندی آن در میان کشورهای جهان  معین شده است. برای ارزیابی شاخص محاسبه شده  نیز، یک شاخص کلی از سه شاخص مذکور محاسبه و با شاخصهای مطالعات دیگر مقایسه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

1. بهکیش، محمدمهدی. اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن. تهران: نشر نی، 1380.
2. حسینی، سید شمس‌الدین. ارتقای توان رقابت (رقابت‌مندی)، چالش اصلی توسعه صادرات کشور. تهران: دفتر مطالعات اقتصادی، وزارت بازرگانی، 1383.
3. ولی بیگی، حسن. مزیت رقابتی و رقابت‌پذیری صنعت قطعات خودرو ایران. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1383.
 
4. Asian Development Bank. "International Competitiveness Of Asian Firms: An Analytical Framework", (2002).
 
5. Berger, H. "Regulation in Germany: Some Stylized Facts about Its Time Path, Causes and Consequences"., University of Munich, Mimeo, (1996).
 
6. Bond Eric. W. Kathleen Trask and Ping Wang. "Factor Accumulation and Trade: Dynamic comparative advantage with Endogenous Human Capital"., Working Paper, No. oo-W31R, Vanderbilt Univesity, (2001).
 
7. Buckley, P. J. et al. "Measures of International Competitiveness: A Critical Survey"., Journal of Marketing Management,  (1988).
 
8. Competitiveness Advisory Group. "Enhancing European Competitiveness". First Report to the President of the Commission, the Prime Ministers and the Heads of State, (1995a).
 
9. "Competitiveness Advisory Group, Enhancing European Competitiveness". Second report to the President of the Commission, the Prime Ministers and the Heads of State, (1995b).
 
10. Grossman Gene M. "Explaning Japan's Innovation and Trade: A Model of Qulity Competition and Dynamic Comparative Advantage"., Working Paper, No. 3194, NBER, (1989).
 
11. Haberler G. in B. Ohlin et.al. (eds.) "The International Allocation of Economic Activity: Proceedings of a Nobel Symposium"., Holmes and Meier, New York, (1977).
 
12. Hamalainen, Timoj.  And John H. Dunning, "National Competitiveness and Economic Growth, The Changing Determinants of Economic Performance in the World Economy"., Edward Elgar UK & USA, (2003).
 
13. "International Institute of Management Development (IMD)"., World Competitiveness Yearbook, (2004).
 
14. "International Institute of Management Development (IMD)", World Competitiveness Yearbook, (2003).
 
15. "International Institute of Management Development (IMD)"., European Management Produce and Market, (1991).
 
16. Johnston, D.J. "Equity and Efficiency: Towards a New Paradigm"., The OECD Observer, 202, (October- November, 1996).
 
17. Krugmn, Paul R. Import Protection as Export Promotion: International Competition in the Presence of Oligopoly and Economies of Scale. in Henryk Kierzkowski (ed.). Monopolistic Competition and International Trade, Oxford: Claredon Press., 1984.
 
18. Meier, G. The International Environment of Business. Oxford Univ. Press, 1998.
 
19. OECD. "Programe on Technology and the Economy", Paris, (1992).
 
20. OECD. "Industrial Competitiveness"., OECD, Paris, (1996a).
 
21. OECD. "Industrial Competitiveness in the Knowledge-based Economy: The New Role of Governments"., OECD, Paris, (1997a).
 
22. OECD. "Industrial Competitiveness: Benchmarking Business Environments in the Global Economy"., OECD, Paris, (1997b).
 
23. Ohlin, Bertil. Interregional and International Trade. Cambridge, MA: Harvard University Press., 1933.
 
24. Porter, Micheal E. The Competitive Advantage of Nation. Harvard University., 1998.
 
25. Ricardo, David. On the Principles of Political Economy and Taxation. Chapter 7, Paragraph 16, London: John Murray, Albemarle-Street., 1817.
 
26. Sala-I-Martin, Xavier, "Executive Summary; The Competitiveness Report"., World Economic Forum, (2004).
 
27. Scott, B.R. National Strategies: Key to International Competition. in B.R.Scott and G.C. lodge (eds.), U.S. competitiveness in the World Economy, Harvard Business School Press, Boston., 1985.
 
28. Vernon, Raymond. "International Investment and International Trade in the Product Cycle"., Quarterly Journal of Economics, 83 (No.1), (1966): 190-207.
 
29. World Bank. The East Asian Miracle: Economic Growth and Public Policy. Oxford University Press, New York., 1993.
 
30. World Economic Forum, "Global Competitiveness Report 2002- 2003", (2003).
 
31. World Economic Forum, "Global Competitiveness Report 2003- 2004", (2004).
 
32. Walde, Klaus, "Proof of Global Stability, Transitional Dynamics and International Capital Flows in a Two-Country Model of Innovation and Growth"., Journal of Economics, (1996).