نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

3 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف مطالعه پیش رو بررسی عوامل تعیین‌کننده تورم طی دوره 1390-1339 بوده و از الگوی خودرگرسیون برداری (VAR) استفاده شده است. به دلیل بالا بودن قدرت قیمت‌گذاری در اقتصاد ایران، شاخص مارک‌آپ استخراج شد و رشد آن به عنوان یکی از متغیرهای تعیین‌کننده تورم، در کنار متغیرهای رشد نقدینگی، رشد نرخ ارز غیررسمی و رشد بهره‌وری نیروی‌کار وارد مدل شد. نتایج مدل حاکی از وجود رابطه علی یک‌سویه بین سه متغیر رشد مارک‌آپ، رشد نرخ ارز و رشد بهره‌وری نیروی کار و تورم و همچنین رابطه علی دوسویه بین رشد نقدینگی و تورم بود. توابع عکس‌العمل آنی نشان‌دهنده رابطه منفی بین رشد بهره‌وری نیروی کار و تورم و رابطه مثبت بین سه متغیر رشد مارک‌آپ، رشد نقدینگی و رشد نرخ ارز و متغیر تورم بودند. همچنین نتایج تجزیه واریانس نشان داد هر یک از متغیرهای تورم، رشد مارک آپ و رشد بهره‌وری نیروی کار، در ابتدا بیشترین توضیح‌دهندگی را دارند، اما با گذشت زمان اثر رشد مارک‌آپ کاسته شده و اثر رشد بهره‌وری نیروی کار، رشد نقدینگی و رشد نرخ ارز افزوده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

اندرس، والتر (1391)، اقتصادسنجی سری زمانی با رویکرد کاربردی، ترجمه مهدی صادقی و سعید شوال‌پور، جلد دوم، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
تشکینی، احمد (1382)، «آیا تورم یک پدیده پولی است؟ مورد ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
حاجی‌زاده، ابراهیم (1379)، «بررسی تورم فشار هزینه ناشی از کاهش ارزش پول ملی و محاسبه تغییرات درآمد صادراتی بخشهای اقتصادی در ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
دژپسند، فرهاد (1384)، دلایل تورم و راههای مهار آن در اقتصاد ایران، چاپ و نشر بازرگانی.
شاکری، عباس (1379)، »بررسی ماهیت تورم در اقتصاد ایران»، پایان نامه دکتری دانشگاه شهید بهشتی.
شاکری، عباس (1387)، نظریه‌ها و سیاست‌های اقتصاد کلان، جلد دوم، انتشارات پارس نویسا تهران.
صمدی، علی‌حسین، علی حقیقت و کاظم امین زاده (1385)، «تورم بهره وری و شکست ساختاری؛ شواهد تجربی از اقتصاد ایران 1380-1338»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هشتم، شماره 27، صص. 87-65.
طیب‌نیا، علی (1374)، تئوری‌های تورم با نگاهی به فرآیند تورم در ایران، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران.
قبادی، فرح و فریبرز رئیس‌دانا (1368)، پول و تورم، انتشارات پاپیروس پیشبرد تهران.
کمیجانی، اکبر و یزدان نقدی (1388)، «بررسی ارتباط متقابل بین تولید و تورم در اقتصاد ایران»، پژوهشنامه‌ علوم اقتصادی، سال نهم شماره 1 پیاپی 32، صص. 124-99.
نوفرستی، محمد (1391)، ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی، چاپ چهارم، انتشارات موسسه خدمات فرهنگی رسا.
Banerjee A. and B. Russell (2005), “Inflation and Measures of the Markup”, Journal of Macroeconimics, Vol. 27, PP. 289-306.
Benabou, R. (1992), “Inflation and Markups: Theories and Evidence from the Retail Trade Sector”, European Economic Review,
Vol. 36, PP. 566-574
Bonato, L. (2007), “Money and Inflation in the Islamic Republic of Iran”, IMF Working Paper, http://www.imf.org.
Celasun, O. and Mangal Goswami (2002), “An Analysis of money Demand and Inflation in the Islamic Republic of Iran”, IMF Working paper; http://www.imf.org.
Faria, joao Ri. (2000), “Markup, Indexation and Inflation: A Bargaining Approach” , Economic Modelling, Vol. 18, PP. 313-323.
Jarrett J. P. and J. G. Selody (1982), “The productivity-Inflation nexus in Canada”, Review of Economics and statistics, Vol. 64, Issue. 3, PP. 361-367.
Koenig, E. F.(2003), “Is the Markup a Useful Real-Time Predictor of Inflation?”, Economics Letters, Vol. 80, PP. 261-267.
Kurita, T. (2010), “Empirical Modeling of Japan’s Markup and Inflation, 1976–2000”, Journal of Asian Economics, Vol. 21, PP. 252-563.
Laidler, D. E. W. and M. J. Parkin (1975), “Inflation-A Survey”, Economic Journal, Vol. 85, No. 340, PP. 741-809.
Liu, O. and O. S. Adedji (2000), “Determinants of Inflation in the Islamic Republic of Iran – A Macroeconomic Analysis”, IMF Working Paper, http://www.imf.org.
Mc Connell, C., S. Brue, and T. Barbiero (1996), Macroeconomics, seventh Canadian edition, McGraw-Hill Ryerson printed and bound in Canada.
Patnaik, A. (2010), “Study of Inflation in India: a Cointegrated Vector Autoregression Approach”, Journal of Quantitive Economics, Vol. 8, No. 1, PP. 118-129.
Peters, M. (2011), Heterogeneous Mark-Ups and Endogenous Misallocation, Massachusetts Institute of Tecnology, http://economics.yale.edu.
Taylor, L. (1981), Structuralist Macroeconomics Applicable models for the third world, New York.
Taylor, L. (1991), Income Distribution, Inflation, and Growth Lectures on Structuralist Macroeconomic Theory, MIT press, London.
Taylor, L. (2004) Reconstruting Macroeconomics Structuralist Proposals and Critiques of the Mainstream, harvard university press, London.
Tobin, J. (1965) “Money and economic growth”, Econometric journal Vol. 33, PP. 671-684.