نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد توسعه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دکترای اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 استاد گروه اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

4 دانشیار گروه اقتصاد بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

5 کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

 در این مقاله سه نوع جدول داده- ستانده در کنار یک جدول تعدیل‌شده سال 1395 بانک مرکزی در شناخت از گذار نسل اول پایه‌های آماری به نسل دوم در تامین نیازهای آماری نظریه‌های جدید تجارت بین‌الملل معرفی می‌شود. جدول نوع سوم نقش کلیدی و در واقع نقطه عزیمت این گذار است که در ایران وجود ندارد. در چهارچوب آن سه مسئله و سه پرسش محوری در کانون توجه مقاله قرار می‌گیرند: نخست اگر نهادهای رسمی در آینده، محاسبه جدول نوع سوم داده- ستانده را در دستور کار خود قرار ندهند، چه راهکاری می‌توان پیشنهاد کرد؟ دوم، خطاهای آماری کدام‌یک از جدول‌های نوع دوم و نوع سوم نسبت به جدول تعدیل‌شده بیشتر است؟ و سوم، کدام یک از دو جدول داده- ستانده در سنجش محتوای ارزش افزوده در صادرات ناخالص ارجحیت دارند؟ آخرین جدول‌های آماری عرضه و مصرف، جدول متقارن متعارف و جدول مستقل مصرف واردات واسطه‌ای با استفاده از فرض تناسب واردات مبنای واکاوی پرسش‌های مطرح شده قرار می‌گیرند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که نخست محاسبه جدول نوع سوم می‌تواند این فقدان آماری را برطرف کند. دوم، خطاهای آماری جدول نوع سوم در هر پنج روش آماری در مقایسه با نوع دوم نسبت به جدول تعدیل شده کمتر است و سوم، محتوای ارزش افزوده در صادرات ناخالص مستخرج از جدول نوع سوم کمتر از جدول نوع دوم بوده و بنابراین قابلیت تبیین بخشی از نظریه‌های جدید تجارت بین‌الملل را دارد.   

کلیدواژه‌ها

بانوئی، علی اصغر، فهیمی، بهاره. (1401). بکارگیری متوسط فاصله انتشار در شناسایی زنجیره‌های تولید و نسبت آن با ارزش‌افزوده داخلی در صادرات ناخالص و تخصص‌گرایی عمودی؛ مطالعه موردی اقتصاد ایران. تحقیقات اقتصادی، 56(1)، 25-58. ‎
doi: 10.22059/jte.2021.326256.1008493       
بانوئی، علی اصغر، عرب مازار یزدی، علی، شرکت، افسانه، کیانی راد، آذین، صادقی، نگین. (1401). نارسایی‌های جدول‌ها داده-ستانده متعارف در ایران و راهکار برون رفت در سنجش صادرات و واردات ارزش افزوده .فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، 17(2)، 100-120. ‎
doi: 10.30465/jnet.2022.41913.1914
بانوئی، علی‌اصغر، موسوی، سید هادی، اسفندیاری گلوکن، مجتبی، ذاکری، زهرا. (1394). تعاریف و مفاهیم پایه‌ای، پایه‌های نظری و روش مثال محاسبه جدول داده - ستانده متقارن؛ تجربه ایران و جهان، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، اداره کل هماهنگی و برنامه‌ریزی پژوهشی، اداره انتشارات و مجله.
ISBN: 978-600-6350-31-8
بانوئی، علی اصغر. (1391). ارزیابی شقوق مختلف نحوه منظور کردن واردات و روش‌های تفکیک آن با تاکید بر جدول متقارن سال 1380. فصلنامه سیاستگذاری اقتصادی، 4(8)، 31-74. ‎
بانک مرکزی ایران، (۱۳۹۹). جدول داده ستانده سال ۱۳۹۵ اقتصاد ایران، اداره حساب‌های اقتصادی.
جهانگرد، اسفندیار، فریدزاد، کاکایی، جمال، ساجدیان فرد، شکری. (2023). درج جدول داده-ستانده ایران در جدول داده-ستانده بین کشوری. فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی، 7(4)، 65-92.‎
doi: 10.22075/jem.2023.29619.1804
شرکت، افسانه؛ جلوداری ممقانی، محمد، بانوئی، علی اصغر، مختاری اصل شوتی، اشکان، سبزعلی‌زاد هنرور، سونیا. (1394). ارزیابی روش‌های RAS متعارف و RAS تعمیم‌یافته در بهنگام‌سازی درایه‌های منفی و مثبت جدول داده-ستانده. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 15(56)، 135-160.
 https://joer.atu.ac.ir/article_1268.html
قازاریان، اولین. (۱۴۰۱). شناسایی زنجیره‌های تولید از منظر عرضه ستانده و تقاضای نهاده در اقتصاد ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
کیانی راد، آذین. (۱۴۰۱). سنجش ارزش افزوده داخلی در صادرات ناخالص و نقش آن در اندازه‌گیری رقابت‌پذیری: مطالعه موردی اقتصادهای منابع محور و غیرمنابع محور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
مرکز آمار ایران، (۱۴۰۱). جدول داده ستانده سال ۱۳۹۵ اقتصاد ایران، دفتر حساب‌های اقتصادی.
Baldwin, R., & Lopez‐Gonzalez, J. (2015). Supply‐Chain Trade: A Portrait of Global Patterns and Several Testable Hypotheses. The World Economy, 38(11), 1682-1721.
Banacloche, S., Cadarso, M. Á. , & Monsalve, F. (2020). Implications of measuring value added in exports with a regional input-output table. A case of study in South America. Structural Change and Economic Dynamics, 52, 130-140.
Brumm, J., Georgiadis, G., Gräb, J., & Trottner, F. (2019). Global Value Chain Carticipation and Current Account Imbalances. Journal of International Money and Finance, 97, 111-124.
Butterfield, M. & T. Mules (1980). A testing routine for evaluating cell by cell accuracy in short-cut regional input-output tables, Journal of Regional Sciences, 20(3), 293-310.
Chen, X., Cheng, L. K., Fung, K. C., Lau, L. J., Sung, Y. W., Zhu, K. ... & Duan, Y. (2012). Domestic value added and employment generated by Chinese exports: A quantitative estimation. China Economic Review, 23(4), 850-864.
Dietzenbacher, E., Albino, V., & Kuhtz, S. (2005, June). The fallacy of using US-type Input-Output Tables. In 16th International Conference on Input-Output Techniques, July 2-6, Istanbul, Turkey.
Dietzenbacher, E., Los, B., Stehrer, R., Timmer, M., & De Vries, G. (2013). The construction of world input–output tables in the WIOD project. Economic systems research, 25(1), 71-98.
Dixit, A., & Grossman, G. (1982). Trade and Protection with Multistage Production. The Review of Economic Studies, 49(4), 583.
Grossman, G. M., & Rossi-Hansberg, E. (2008). Trading Tasks: A Simple Theory of Offshoring. American Economic Review, 98(5), 1978-97.
Hummels, D., Ishii, J., & Yi, K. (2001). The nature and growth of vertical specialization in world trade. Journal of International Economics, 54(1), 75-96.
Johnson, R. C., & Noguera, G. (2012). Accounting for intermediates: Production Sharing and Trade in Value Added. Journal of International Economics, 86(2), 224-236.
Jones, R., & Kierzkowski, H. (1986). Neighborhood Production Structures, with an Application to the Theory of International Trade. Oxford Economic Papers, 38(1), 59-76.
Kronenberg, T. (2011). Regional input-output models and the treatment of imports in the European System of Accounts. Research Centre Jülich, D-52425 Jülich, Germany.
Kumar, M. (2018). An Analytical Framework for Studying the Determinants of Vertical Specialization in Asian Countries. Academy of Asian Business Review, 4(1), 49-79.
Lahr M. L. (1992), An investigation into methods for producing hybrid regional input-output tables, PhD Dissertation, Rutgers, The State University of New Jersey.
Los, B. (2017). Input–output analysis of international trade. In Handbook of input–output analysis (pp. 277-328). Edward Elgar Publishing.
Miller, R., & Blair, P. (2022). Input–Output Analysis. In Input-Output Analysis: Foundations and Extensions. Cambridge University Press.
Miroudot, S., & Ye, M. (2021). Decomposing value added in gross exports. Economic Systems Research, 33(1), 67-87.
Mohajeri, P., & Banouei, A. A. (2021). Estimating Domestic Value-Added in Gross Exports and Its Relation to Vertical Specialization: The Case of Iran. Iranian Journal of Economic Studies, 10(1), 7-29.
OECD, O. (2021). Inter-Country Input-Output (ICIO) Tables.
Olczyk, M., & Kordalska, A. (2016). Gross Exports versus Value Added Exports: Determinants and Policy Implications for Manufacturing Sectors in Selected CEE Countries. SSRN Electronic Journal.
Patunru, A. A., & Athukorala, P. C. (2021). Measuring trade in value added: how valid is the proportionality assumption?, Economic Systems Research, 1-9.
Sanyal, K. & Jones, R. W., (1982). The Theory of Trade in Middle Products. The American Economic Review, 72(1), 16-31.
Sanyal, K., (1983). Vertical Specialization in a Ricardian Model with a Continuum of Stages of Production. Economica, 50 (197), 71-78.
Smith P. & W. I. Morrison, (1974). Simulating the urban economy: experiments with input-output analysis, London: Pion Limited.
Temurshoev U. & Timmer M. P. (2011). Joint estimation of supply and use tables, Papers in Regional Sciences, 90(4), 863-882.
Timmer, M. P., Los, B., Stehrer, R., & De Vries, G. J. (2013). Fragmentation, Incomes and Jobs: An Analysis of European Competitiveness. Economic policy, 28(76), 613-661.
United Nations (2018). Handbook on supply, use and input-output tables with extensions and applications.
World Bank (2020). World Development Report 2020: Trading for development in the age of global value chains. World Bank Group.