نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه باهنر کرمان

چکیده

 هدف محوری این مقاله سنجش ضریب ناکارایی فنی در 23 صنعت فعال در کد دو رقمی ISIC طی سال‌های 1374 تا 1388 و شناسایی عوامل مؤثر بر ضریب ناکارایی فنی در این صنایع است. در این مقاله، ناکارایی تکنیکی برمبنای رویکرد باتیس و کولی و با استفاده از تابع تولید ترانسلوگ در صنایع کارخانه‌ای ایران محاسبه شده است. یافته‌های این مقاله مؤید آن است که 1- روند کارایی در صنایع کارخانه‌ای ایران روند رو به رشدی بوده و در تمام صنایع کارخانه‌ای طی سال‌های 1374 تا 1388 ضریب کارایی فنی افزایش یافته است. در صنایع کد دو رقمی ISIC، بیشترین ضریب ناکارایی فنی مربوط به صنایع «تولید پوشاک و عمل آوردن و رنگ کردن پوست خزدار»، «انتشار و چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده» و «ساخت منسوجات» و «بازیافت» و بیشترین کارایی فنی مربوط به صنعت «ساخت مواد و محصولات شیمیایی» بوده است. با توجه به محاسبات تحقیق، متوسط ضریب ناکارایی فنی در صنایع مورد مطالعه برابر 47/0 است. براساس یافته‌های تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که هرچه ضریب تمرکز در صنایع افزایش یابد، میزان ناکارایی افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر، صنایعی که از ساختار متمرکزتری برخوردار بوده‌اند و میزان انحصار مؤثر در آنها بالاتر بوده، میزان ناکارایی بالاتری داشته‌اند. براساس مدل تحقیق در صنایعی که ضریب نیروی کار متخصص بالاتر بوده است و بنگاه‌ها از صرفه‌های مقیاس بهره‌مند بوده‌اند، میزان ناکارایی کاهش یافته است. همچنین یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، هزینه تحقیق و توسعه تأثیر چندانی بر کاهش ناکارایی در بخش صنعت کشور نداشته و از نظر آماری بی‌معنا بوده است.  

کلیدواژه‌ها

پیرایی، خسرو و حسین کاظمی (1383)، اندازه‌گیری کارایی فنی شرکت‌های بیمه در ایران براساس برآورد تابع مرز تصادفی، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 18.
حکیمی‌پور، نادر و کامبیز هژبر کیانی (1387)، تحلیل مقایسه‌ای کارایی بخش صنایع بزرگ در استان‌های ایران: با استفاده از روش تابع مرز تصادفی، مجله دانش و توسعه، سال پانزدهم، شماره 24.
حیدری، ابراهیم (1391)، تجزیه و تحلیل بهره‌وری در صنایع منتخب انرژی‌بر ایران براساس روش DEA،پژوهشنامه اقتصاد کلان، سال هفتم، شماره 14.
زرانژاد، منصور، فرهاد خداداد کاشی و رضا یوسفی (تابستان 1391)، ارزیابی کارایی فنی صنایع کارخانه‌ای ایران، فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 9، شماره 2.
سخنور، محمد، عباس عصاری، حسین صادقی، کاظم یاوری و نادر مهرگان (1392)، تخمین توابع فاصله نهاده مرزی و فرامرزی تصادفی برای شرکت‌های توزیع برق و عوامل مؤثر بر کارایی، مجله سیاست‌گذاری اقتصادی، سال پنجم، شماره نهم.
فریور، لیلا (1382)، بررسی ناکارایی تکنیکی در زیربخش‌های عمده صنعت ایران (مطالعه با استفاده از داده‌های تابلویی)، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 26.
لطفی‌پور، محمدرضا و عالیه رزم آرا (1385)، ارزیابی کارایی تکنیکی و روند بهره‌وری در صنایع ایران، مجله دانش و توسعه، شماره 18.
محمدی، حمید (1390)، مقایسه کاربرد روش‌های تابع تولید مرز تصادفی و تحلیل فراگیر داده‌ها در تحلیل کارایی واحدهای تولید رب گوجه‌فرنگی در استان فارس، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نوزدهم، شماره 76.
Aigner, D. C. (1977). Formulation and Estimation of Stochastic Frontier Production Function Models. Journal of Econometrics, pp. 21-37.
Aigner, D. J. (1968). Estimating the industry production function. American Economic Review, pp. 826-39.
Badunenko, O. D. (2012). When, Where and How to Perform Efficiency Estimation. Journal of the Royal Statistical Society Series A , pp. 863-892.
Basu, S. a. (1995). Are Apparent Productive Spillovers a Figment of Specification Error? Journal of Monetary Economics, pp. 165-88.
Battese, G. a. (1995). A Model for Technical Inefficiency Effects in a Stochastic Frontier Production Function and Panel Data. Empirical Economics, pp. 325-332.
Berndt, E. R. (1986). U.S. Manufacturing Output and Factor Input Price and Quantity Series, 1908-194 7 and 194 7-1981. Massachusetts Institute of technology, Energy Laboratory Working Paper 86-01 OWE.
Coelli, T. (1994). A Guide to FRONTIER, Version 4.1: A Computer Program for Stochastic Frontier Production and Cost Function Estimation. Department of Econometrics, University of New England, Armidale, NSW, Australia.
Coelli, T. a. (1999). A Comparison of Parametric and Non-parametric Distance Functions: With Application to European Railways. European Journal of Operational Research, pp. 326-339.
Farrell, M. (1957). The measurement of productive efficiency. Journal of Royal Statistical Society, pp. 253-281.
Harvie.C, C. T. (2013). Technical Efficiency of Thai Manufacturing SMEs: A Stochastic Frontier Analysis. Australasian Accounting Business and Finance Journal, pp. 99-121.
Horrace, W. a. (2011). Semiparametric Deconvolution with Unknown Error Variance. Journal of Productivity Analysis , pp. 129-141.
 
Kumbhakar, S. C. (2013). A Zero Inefficiency Stochastic Frontier Estimator. Journal of Econometrics , pp. 66-76.
Lovell, C., & S. Richardson, P. T. (1990). Resources and Functioning: A New View of Inequalities in Australia . Department of Economics, University of North-Carolina, Working paper series# 90-8. .
Mirghafor.H, S. a. (2012). Financial performance evaluation with data envelopment analysis approach. Manegment Research in Iran, pp. 189-205.
Momeni M., Z. B. (2006). Productivity analysis of production system via a simulation model. Management Research in Iran, pp. 230-211.
Simar, L. a. (2009). Inference from Cross-Section, Stochastic Frontier Models. Econometric Reviews, pp. 62-98.