نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکتری اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء تهران، ایران
2 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء، تهران
3 استاد، گروه اقتصاد و توسعه و برنامه‌ریزی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
جدول داده- ستانده چندمنطقه‌ای (MRIO) ، اطلاعات جامعی از آمار اقتصادی مناطق ارائه می‌دهد که به کمک آن ساختار اقتصاد مناطق و روابط اقتصادی بین آن‌ها مشخص می‌شود. از آنجایی که جداول منطقهای توسط نهادهای رسمی در ایران تهیه نمی‌شوند و همچنین آمار تجارت بین‌منطقه‌ای که لازمه تهیه جداول داده- ستانده چندمنطقه‌ای است به صورت آماری تهیه نمی‌شود، استفاده از روشهای غیرآماری موجود در ادبیات داده- ستانده منطقهای به عنوان تنها راه‌حل است. در این راستا، هدف اصلی مقاله حاضر تهیه جدول داده- ستانده چندمنطقه‌ای برای 9 منطقه متناسب با سند آمایش سرزمین است، روش تهیه غیرآماری و CHARM است که هدف اصلی این روش برآورد تجارت بین‌منطقه‌ای است. به همین منظور از حسابهای منطقهای و جدول داده- ستانده ملی آماری سال 1390 مرکز آمار ایران به عنوان پایه‌های آماری استفاده شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که حجم کل تجارت بین‌منطقه‌ای کشور، یک هزار میلیارد ریال است. بالاترین حجم تجارت بین‌منطقه‌ای برای مناطق مربوط به منطقه خوزستان به میزان 338 و سپس منطقه البرز جنوبی به میزان 242 و کمترین حجم تجارت مربوط به منطقه آذربایجان به میزان 38 هزار میلیارد ریال است. بیشترین حجم تجارت بین‌منطقه‌ای برای بخش‌ها، مربوط به بخشهای نفت خام و گاز طبیعی و سپس خدمات است. بالاترین حجم تجارت بین‌منطقه‌ای در مناطق شمال، آذربایجان، جنوب‌شرقی و زاگرس در بخش کشاورزی، منطقه خوزستان در بخش نفت خام و گاز طبیعی، منطقه فارس در بخش ساخت فرآورده‌های نفتی و مواد شیمیایی، منطقه البرزجنوبی و خراسان در بخش خدمات و منطقه مرکزی در بخش ساخت فلزات و محصولات فلزی و الکترونیکی است. همچنین مناطق با بالاترین واردات بین‌المللی بخشی مربوط است به ساخت فلزات و محصولات فلزی و الکترونیکی و بالاترین صادرات بین‌المللی بخشی به بخش نفت خام و گاز طبیعی اختصاص دارد.
کلیدواژه‌ها
بانوئی، علیاصغر و بزازان، فاطمه. (1385)، نقش و اهمیت ابعاد اقتصاد فضا در محاسبه جداول داده- ستانده منطقهای: پدیده فراموش شده در ایران، پژوهشهای اقتصادی ایران، 27(8)، 114-89.
بانویی، علیاصغر؛ بزازان، فاطمه و کرمی، مهدی. (1385). بررسی کمی رابطه بین ابعاد اقتصاد فضا و ضرایب داده- ستانده 28 استان کشور، پژوهشهای اقتصادی ایران، 29(13)، 170-143.
بانوئی، علیاصغر؛ بزازان، فاطمه؛ میرزایی، حجت‌اله و کرمی، مهدی. (1390). سنجش اهمیت بخشهای اقتصاد منطقهای بر مبنای پیوندهای فضایی؛ مطالعه موردی استان گلستان، پژوهشنامه علوم اقتصادی، 11 (6)، 60-35.
بانوئی، علیاصغر و جهانفر، نیلوفر. (1395). کارکرد نظریههای فضاپذیر و فضاگریز در تبیین اقتصاد فضا، فصلنامه اقتصاد و جامعه، 31، 32-11.
بانوئی، علیاصغر؛ موسوی‌نیک، سید هادی؛ اسفندیاری کلوکن، مجتبی؛ وفایی‌یگانه، رضا؛ ذاکری، زهرا و کرمی، مهدی. (1392). ارزیابی روشهای محاسبه جداول متقارن داده- ستانده؛ با تاکید بر برداشت‌های متفاوت از فرض تکنولوژی در ایران، مجلس و راهبرد، 72 (19)، 139-101.
بانوئی، علیاصغر؛ مهاجری، پریسا؛ کلهر، فاطمه؛ عبدالمحمدی، زهرا؛ کریمی، سحر؛ ذبیحی، زهرا و پارسا، مریم. (1396-الف). روشهای ترکیبی جدید CB-RAS و CHARM-RAS برای محاسبه جدول داده- ستانده منطقهای و سنجش خطاهای آماری؛ مطالعه موردی: استان گیلان، پژوهشهای اقتصادی و توسعه منطقهای، 13 (24)، 34-1.
بانوئی، علیاصغر؛ مهاجری، پریسا؛ صادقی، نرگس و شرکت، افسانه. (1396-ب). روش ترکیبی جدید FLQ-RAS برای محاسبه جدول داده- ستانده منطقهای: مطالعه موردی گیلان، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، 71 (22)، 114-81.
بزازان، فاطمه. (1390). ضرایب فزاینده تولید، اشتغال و درآمد در مدل داده- ستانده دو منطقهای، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسیهای اقتصادی سابق).2 (8)، 178-151.
بزازان، فاطمه؛ بانوئی، علیاصغر و کرمی، مهدی. (1386). تاملی در خصوص توابع سهم مکانی نوین بین ابعاد اقتصاد فضا و ضرایب داده- ستانده منطقهای (مطالعه موردی استان تهران)، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، 31 (9)، 53-27.
بزازان، فاطمه، بانوئی، علیاصغر و کرمی، مهدی. (1388). تحلیل اثرات بازخوردی و سرریزی در قالب الگوی داده- ستانده دو منطقهای؛ مطالعه موردی استان تهران و سایر اقتصاد ملی، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، 39 (13)، 52-29.
پاشازانوس، پگاه، بانوئی، علیاصغر و بهرامی جاوید. (1392). تحلیلهای سیاستی نقش واردات در سنجش اهمیت بخشهای اقتصاد ایران، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 67، 100-81.
حسینزاده، رمضان و شریفی، نورالدین. (1393). بررسی عوامل موثر بر رشد اقتصاد استان گلستان با تاکید بر نقش اثرات سرریزی و بازخوردی منطقهای: تحلیل داده- ستانده دو منطقهای، پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، 15 (14)، 24-11.
زارعی، حامد، بانوئی، علیاصغر و ستاریفر، محمد. ( 1389). تجزیه و تحلیل ضرایب فزاینده بین منطقهای در قالب الگوی داده ستانده دو منطقهای (مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی با سایر مناطق اقتصاد ملی). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی.
شفر، ویلیام. (2011). مد‌لهای تاثیرات منطقهای، ترجمه مجید دهقانی‌زاده. ویرجینیا: موسسه مطالعات منطقهای دانشگاه ویرجینیای غربی.
سازمان مدیریت و برنامه ریزی خوزستان. (1395). طرح تدوین اولین جدول داده- ستانده سال 1390 استان خوزستان.
عبدالمحمدی، زهرا؛ بانوئی، علیاصغر و مهاجری، پریسا. (1396). سنجش اعتبار آماری روشهای CB و CHARM در محاسبه جداول داده ستانده منطقهای؛ مطالعه موردی: استان هرمزگان، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 2 (6)، 58-33.
مرکز آمار ایران (1393) حسابهای ملی- حسابهای منطقهای، ایران.
مشیری، سعید؛ مستعلیپارسا، مریم و داروگر، لیلا. (1397). بررسی آثار فناوری اطلاعات و ارتباطات بر زنجیره تولید کالاها و خدمات ایران با استفاده از جدول داده- ستانده، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 68 (18)، 44-1.
مهاجری، پریسا؛ بانوئی، علیاصغر؛ فراست، زهره و مومنی، لیلا. (1395). سنجش وابستگی بخشهای اقتصادی به واردات از بعد مبدا، مقصد و سیاستی با جدول داده- ستانده تک منطقهای؛ مطالعه موردی استان مازندران، فصلنامه سیاستگذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا(س)، 3 (4)، 40-9.
همایونیفر، مسعود؛ لطفعلیپور، محمدرضا؛ ترحمی، فرهاد و خداپرست مشهدی، مهدی. (1395). مقایسه نتایج برآورد جدول داده- ستانده منطقهای با روشهای CHARM و AFLQ، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصاد، 77 (24)، 138-115.
همایونیفر، مسعود؛ خداپرست‌مشهدی، مهدی؛ لطفعلیپور، محمدرضا و ترحمی، فرهاد. (1395). مقایسه نتایج جدول داده- ستانده استان خوزستان از دو روش CHARM و AFLQ، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسیهای اقتصادی سابق)، 3 (11)، 26-1.
Abdolmohamadi, Z.; Banuee, A.A. and Mohajery, P. (2017). Assessing the Statistical Validity of CB and CHARM Methods in Calculating of Regional Input-Output Table; Case Study: Hormozgan Province, Applied Economics Studies of Iran. 2 (6). 33-58. [In Persian]
Alward, G.; Olson, D. and Lindall, S. (1998). Using a Double-constrained Gravity Model to Derive Regional Purchase Coefficients. Paper Presented at the 45th Annual Meeting of the Regional Science Association International. Santa Fe. New Mexico.
Banouei A. A., Mohajeri, P.; Kavoosi, S. and Sadeghi, N. (2015). Assessing the Accuracies of the Sectoral Multipliers using the FLQ and CHARM Methods: Case Study of Gilan Province, Iran. 24th IIOA Conference in SEOUL. Korea.
Banuee, A.A. and Jahanfar, N. (2016). Function of Space-Holding and Space-Escape Theories in Explaining Space Economics. Quarterly Journal of Community Economics. 31 (4). 11-32. [In Persian]
Banuee, A.A. and Others (2011). Measuring the Important of Regional Economic Sectors On the Spatial Links, Case Study: Golestan Province. Journal of Economic Sciences. 11 (6). 35-60. [In Persian]
Banuee, A.A. and Others (2013). Evaluating of Methods for Calculating Symmetric Input-Output Tables; Emphasizing Different Perceptions of the Technology Assumption in Iran. Journal of Parliament and Strategy. 72 (19). 101-139. [In Persian]
Banuee, A.A. and Others (2017-A). New Compound Methods CB-RAS and CHARM-RAS for Calculating Regional Input-Output Table and Measuring Statistical Errors, Case Study: Gilan Province. Regional Economy and Development Research. 13 (24). 1-34. [In Persian]
Banuee, A.A. and Others (2017-B). New Compound Methods FLQ-RAS for Calculating Regional Input-Output Table, Case Study: Gilan Province. Iranian Economic Research Quarterly. 71 (22). 81-114. [In Persian]
Banuee, A.A., and Bazzazan, F. (2006). The Rule and Important of Space Economics Dimentions in Calculating Given Regional Input-Output Tables: The Forgotten Phenomenon in Iran. Iranian Economic Research. 27 (8). 89-114. [In Persian]
Banuee, A.A.; Bazzazan, F. and Karami, M. (2006). Investigating the Quantitative Relationship Between the Dimensions of Space Economy and Input-Output Coefficients in 28 Provinces of the Country. Iranian Economic Research. 29 (13). 170-143. [In Persian]
Bazzazan, F. (2010). Ascending Coefficients of Production, Employment and Income in Two Regional Input-Output Model: Quantitative. Economics Quarterly. 2 (8). 178-151. [In Persian]
Bazzazan, F.; Banuee, A.A. and Karami, M. (2007). Reflections on New LQ Function between Spatial Economics Dimensions and Regional Input-Output Coefficients, Case Study: Tehran Province. Iranian Economic Research Quarterly. 31 (9). 27-53. [In Persian]
Bazzazan, F.; Banuee, A.A. and Karami, M. (2009). Analysis of Feedback and Ovelflow effects in Two Regional Input-Output Model, Case Study: Tehran Province and other National Economies. Iranian Economic Research Quarterly. 39 (13). 29-52. [In Persian]
Boero, R.; Brian, K.E. and Rivera, M. K. (2017). Regional input –output tables and Trade Flows: An Integrated and Interregional Non-survey Approach. Regional Studies 52 (2). 225-238.
Flegg, A. T.; Webber, C. D., and Elliott, M. V. (1997). On the Appropriate use of Location Quotients in Generating Regional Input– Output Tables: Reply. Regional Studies. (31). 795–805.
Flegg, A., and Tohmo, T. (2013). A comment on Tobias Kronenbergs, Construction of Regional Input-Output Tables Using Non-survey Methods: The Role of Cross-hauling. International Regional Science Review. (36). 235-257.
Flegg, A.; Hawng, Y., and Tohmo, T. (2016). Cross-Hauling and Regional Input-Output Tables: Can CHARM Make Adequate Adjustments for Cross-Hauling?, 24th IIOA Conference in Seoul, Korea.
Flegg, A.T., and Tohmo, T. (2011). Construction of Regional Input-Output Tables Using Non-survey Method: CHARM and the FLQ, The 20 International Conference. Istanbul, Bratislava.
Harris, C. C. (1980). New Developments and Extensions of the Multiregional, Multi Industry Forecasting Model. Journal of Regional Science. (20). 159-171.
Harris, R.I., and Liu, A. (1998). Input-Output Modelling of the Urban and Regional Economy: The Importance of External Trad. Regional Studie. (32). 851–862.
Hewings G. J. D. and Oosterhaven J. (2015). Interregional Input–Output Modeling: Spillover Effects, Feedback Loops and Intra-Industry Trade, 23rd International Input-Output Conference Mexico City, Mexico.
Hewings, G., Nazara, S. and Dridi, C. (2004). Channels of Synthesis Forty Years on: Integrated Analysis of Spatial Economic Systems. Journal of Geographical Systems. 6. 7-25.
Homayounifar, M. and others (2016).Comparison of the Results of Input-Output Table from CHARM and CB Methods in Khuzestan Province. Quantitative Economics Quarterly. 3 (11). 1-26. [In Persian]
Homayounifar, M. and others (2016).Comparison of the Results of Input-Output Table from CHARM and FLQ Methods. Quarterly Journal of Economic Research and Policy, 77 (24). 115-138. [In Persian]
Hosseinzadeh, R. and Sharifi, n. (2014). Investigating the Factors Affecting the Economic Growth of Glestan Province with Emphasis on the Role of Overflow and Regional Feedback: A Two-Region Input-Output Analysis. Economic Growth and Development Research. 15 (14), 11-24. [In Persian]
Isard, W. (1951). Interregional and Regional Input–Output Analysis: A Model of a Space-Economy. Review of Economics and Statistics. 33. 318–328.
Isard, W. (1953). Regional Commodity Flows. The American Economic Review. 43 (2). 167-180.
Isard, W. and Bramhall, D. F. (1960). Gravity, Potential and Spatial Interaction Models, Methods of Regional Analysis. MIT Press. Cambridge (Massachusetts).
Jackson, R. & Court, Ch. (2015). Toward Consistent Cross-Hauling Estimation for Input-Output Regionalization, Working Paper 2015-01. Regional Research Institute. West Virginia University.
Jackson, R. and Murray, A. (2004). Alternate Input-Output Matrix Updating Formulations. Economic Systems Research. (16). 135-148.
Jackson, R. W. (1998). Regionalizing National Commodity-by-Industry Accounts. Economic Systems Research. 10 (3). 223–238.
Jackson, R.W. (2014). Cross-Hauling in Input-Output Tables: Comments on CHARM. Working Paper 2002-2014. Regional Research Institute. West Virginia University.
Kronenberg, T. (2007). How Can Regionalization Methods Deal with Cross-Hauling, STE-preprint 14/2007. Presented at the 16th International Input-Output Conference in Istanbul. Turkey. July 2-6.
Kronenberg, T. (2009). Construction of Regional Input-Output Tables Using Nonsurvey Methods, The Role of Cross-Hauling. International Regional Science Review. 32 (1). 40–64.
Kronenberg, T. (2017). Sustainable Development in North Rhine-Westphalia: A Scenario Analysis. Paper for the 25th IIOA Conference. Atlantic City.
Kronenberg, T. and Wolter, M. I. (2017). Harmonization of Regional and National Input-Output Models: The Case of Germany. Paper for the 25th IIOA Conference. Atlantic City.
Kronenberg, T., and Többen, J. (2011). Regional Input-Output Modelling in Germany: The Case of North Rhine-Westphalia. MPRA Paper. No. 35494.
Leontief, W. (1966). Input-Output Economics, New York: Oxford University Press. 1974.
Leontief, W. (1974).Structure of the World Economy: Outline of a Simple Input-Output Formulation. The Swedish Journal of Economics. 76 (4). 387-401
Leontief, W. and Strout, A. (1963). Multiregional Input-Output Analysis. in Tibor Barna (ed.). Structural Interdependence and Economic Development, London: Macmillan (St. Martin’s Press). 119–149. (Reprinted in Leontief, W. (1966). Input-Output Economics. New York: Oxford University Press. 223–257.
Moshiry, S.; Mostalamiparsa, M. and Darugar, L. (2018). Investigating the effects of Information and Communication Technology on the Production Chain of Goods and Servuces in Using Input-Output Table. Quarterly Journal of Economic Research. 68 (18). 1-44. [In Persian]
Oosterhaven, J. (2005). Spatial Interpolation and Disaggregation of Multipliers. Geographical Analysis. 37. 69–84.
Oosterhaven, J.; Stelder D., and Inomata S. (2007). Evaluation of Non-Survey International IO Construction Methods with the Asian-Pacific Input-Output Table, IDE Discussion Papers 114. Institute of Developing Economies. Japan External Trade Organization (JETRO).
Pashazonus, P.; Banuee, A.A. and Bahrami, J. (2013). Policy Analysis of Imports in Assessing the Importance of Iran Economic Sectors. Quarterly Journal of Trade Research. 67 (2). 81-100. [In Persian]
Sanén, N. E. A., and Gamboa, J. M. S. (2016). A Methodological Proposal for the Construction of a Regional Input-Output Matrix Using a Bottom-up Approach and its Statistical Assessment. Investigación Económica. (75). 3-56.
Sargento, A. L. M. (2007). Empirical Examination of the Gravity Model in Two Different Contexts: Estimation and Explanation. Jahrbucf fur Regional Wissenschaft. 27 (2). 103-127.
Schwarm, W.; Jackson, R., and Okuyama, Y. (2006). An Evaluation of Method for Constructing Commodity by Industry Flow Matrices. The Journal of Regional Analysis and Policy. (36). 84–93.
Shefer, V. (2011). Regional Impact Models. Virginia: Institute of Regional Studies, University of West Virginia. [In Persian]
Statistical Center of Iran (1393). National Accounts-Regional Accounts. Iran. [In Persian]
Többen, J. and Kronenberg, T. H. (2015). Construction Of Multi-Regional Input–Output Tables Using The Charm Method. Economic Systems Research. 27 (4). 487-507.
Zareie, H.; Banuee, A.A. and Satareefar, M. (2010). Analysis of Interregional Ascending Coefficients in Two Regional Input-Output Model (Case Study: East Azarbaijan Province and other National Economies. Thesis of MS. Faculty of Economics. Allameh Tabatabaie University. [In Persian]
)